Nikita Shcheholevatyi
Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
Want hy werkte gaarne snel en veel, en gewoonlyk smolten zulke ‘drukten’ weg onder zyn hand. (Bo lubił pracować szybko i dużo, a takie "zamieszania" zazwyczaj znikały pod jego ręką; Want hy werkte gaarne snel en veel – Bo lubił pracować szybko i dużo, en gewoonlyk smolten zulke drukten weg onder zyn hand – a takie "zamieszania" zazwyczaj znikały pod jego ręką).
Hiervan echter was nu natuurlyk geen spraak. (Teraz jednak oczywiście nie było o tym mowy; Hiervan echter was nu natuurlyk geen spraak – Teraz jednak oczywiście nie było o tym mowy).
Havelaars arbeid was zwaarder dan arbeid: hy wachtte! (Praca Havelaara była cięższa niż praca: czekał!; Havelaars arbeid was zwaarder dan arbeid: hy wachtte! – Praca Havelaara była cięższa niż praca: czekał!)
Hy wachtte. (Czekał; Hy wachtte – Czekał).
Eindelyk liet hy op-nieuw verzoeken om gehoord te worden. (W końcu ponownie poprosił o audiencję; Eindelyk liet hy op-nieuw verzoeken om gehoord te worden – W końcu ponownie poprosił o audiencję).
Men gaf hem ten-antwoord ‘dat zyn Excellentie hem niet kon ontvangen, wyl ze hierin verhinderd werd door de drukte van haar aanstaand vertrek’. (Odpowiedziano mu, że Jego Ekscelencja nie może go przyjąć, ponieważ jest zajęta przygotowaniami do nadchodzącego wyjazdu; Men gaf hem ten-antwoord – Odpowiedziano mu, dat zyn Excellentie hem niet kon ontvangen – że Jego Ekscelencja nie może go przyjąć, wyl ze hierin verhinderd werd door de drukte van haar aanstaand vertrek – ponieważ jest zajęta przygotowaniami do nadchodzącego wyjazdu).
Max beval zich aan in de gunst van zyn Excellentie om één half uur gehoor, zoodra er een kleine ruimte wezen zou tusschen twee ‘drukten’. (Max polecił się łaskawości Jego Ekscelencji na pół godziny audiencji, gdy tylko znajdzie się trochę czasu między dwoma "zamieszeniami"; Max beval zich aan in de gunst van zyn Excellentie om één half uur gehoor – Max polecił się łaskawości Jego Ekscelencji na pół godziny audiencji, zoodra er een kleine ruimte wezen zou tusschen twee drukten – gdy tylko znajdzie się trochę czasu między dwoma "zamieszeniami").
Eindelyk vernam hy dat zyn Excellentie den volgenden dag vertrekken zou! (W końcu dowiedział się, że Jego Ekscelencja wyjeżdża następnego dnia!; Eindelyk vernam hy dat zyn Excellentie den volgenden dag vertrekken zou! – W końcu dowiedział się, że Jego Ekscelencja wyjeżdża następnego dnia!)
Dit was hem een donderslag. (To był dla niego grom z jasnego nieba; Dit was hem een donderslag – To był dla niego grom z jasnego nieba).
Nog altyd hield hy zich krampachtig vast aan 't geloof dat de aftredende Landvoogd eerlyk man, en… bedrogen was. (Wciąż kurczowo trzymał się wiary, że ustępujący gubernator generalny był uczciwym człowiekiem i… został oszukany; Nog altyd hield hy zich krampachtig vast aan 't geloof – Wciąż kurczowo trzymał się wiary, dat de aftredende Landvoogd eerlyk man, en… bedrogen was – że ustępujący gubernator generalny był uczciwym człowiekiem i… został oszukany).
Een vierendeel uurs ware voldoende geweest om de rechtvaardigheid zyner zaak te bewyzen, en dit vierendeel uurs scheen men hem niet te willen geven. (Kwadrans wystarczyłby, aby udowodnić słuszność jego sprawy, a tego kwadransa wydawało się, że nie chciano mu dać; Een vierendeel uurs ware voldoende geweest om de rechtvaardigheid zyner zaak te bewyzen – Kwadrans wystarczyłby, aby udowodnić słuszność jego sprawy, en dit vierendeel uurs scheen men hem niet te willen geven – a tego kwadransa wydawało się, że nie chciano mu dać).
Ik vind onder Havelaars papieren de minuut van een brief dien hy aan den aftredenden Gouverneur-generaal schynt geschreven te hebben op den laatsten avend voor diens vertrek naar 't moederland. (W papierach Havelaara znajduję minutę listu, który wydaje się, że napisał do ustępującego gubernatora generalnego w ostatni wieczór przed jego wyjazdem do ojczyzny; Ik vind onder Havelaars papieren de minuut van een brief – W papierach Havelaara znajduję minutę listu, dien hy aan den aftredenden Gouverneur-generaal schynt geschreven te hebben – który wydaje się, że napisał do ustępującego gubernatora generalnego, op den laatsten avend voor diens vertrek naar 't moederland – w ostatni wieczór przed jego wyjazdem do ojczyzny).
Op den rand staat met potlood aangeteekend: ‘niet juist’ waaruit ik opmaak dat sommige zinsneden by 't afschryven veranderd zyn. (Na marginesie znajduje się odręczna adnotacja ołówkiem: "niepoprawne", z której wnioskuję, że niektóre zdania zostały zmienione podczas przepisywania; Op den rand staat met potlood aangeteekend – Na marginesie znajduje się odręczna adnotacja ołówkiem, niet juist – "niepoprawne", waaruit ik opmaak dat sommige zinsneden by 't afschryven veranderd zyn – z której wnioskuję, że niektóre zdania zostały zmienione podczas przepisywania).
Ik doe dit opmerken, om niet uit het gemis aan letterlyke overeenstemming van dit stuk, twyfel te doen geboren worden aan de echtheid der andere officieele stukken die ik meedeelde, en die allen door een vreemde hand voor eensluidend afschrift zyn geteekend. (Zwracam na to uwagę, aby brak dosłownego zgodności tego dokumentu nie budził wątpliwości co do autentyczności innych oficjalnych dokumentów, które przekazałem, a które zostały podpisane przez obcą rękę jako zgodne kopie; Ik doe dit opmerken – Zwracam na to uwagę, om niet uit het gemis aan letterlyke overeenstemming van dit stuk, twyfel te doen geboren worden aan de echtheid der andere officieele stukken die ik meedeelde – aby brak dosłownego zgodności tego dokumentu nie budził wątpliwości co do autentyczności innych oficjalnych dokumentów, które przekazałem, en die allen door een vreemde hand voor eensluidend afschrift zyn geteekend – a które zostały podpisane przez obcą rękę jako zgodne kopie).
Misschien heeft de man aan wien deze brief gericht was, lust den volkomen-juisten tekst daarvan publiek te maken. (Być może człowiek, do którego skierowany był ten list, ma ochotę upublicznić jego całkowicie poprawny tekst; Misschien heeft de man aan wien deze brief gericht was – Być może człowiek, do którego skierowany był ten list, lust den volkomen-juisten tekst daarvan publiek te maken – ma ochotę upublicznić jego całkowicie poprawny tekst).
Men zou door vergelyking kunnen zien hoever Havelaar is afgeweken van zyn minuut. (Można by poprzez porównanie zobaczyć, jak bardzo Havelaar odbiegł od swojej minuty; Men zou door vergelyking kunnen zien – Można by poprzez porównanie zobaczyć, hoever Havelaar is afgeweken van zyn minuut – jak bardzo Havelaar odbiegł od swojej minuty).
Zakelyk korrekt was de inhoud aldus: (Treść była poprawna pod względem merytorycznym w następujący sposób: Zakelyk korrekt was de inhoud aldus – Treść była poprawna pod względem merytorycznym w następujący sposób):
‘Batavia, 23 Mei 1856.
‘Excellentie! Myn ambtshalve by missive van 28 Februari gedaan verzoek om aangaande de Lebaksche zaken te worden gehoord, is zonder gevolg gebleven. ("Ekscelencjo! Moja urzędowa prośba z dnia 28 lutego o wysłuchanie w sprawach Lebak pozostała bez odpowiedzi; Excellentie! Myn ambtshalve by missive van 28 Februari gedaan verzoek om aangaande de Lebaksche zaken te worden gehoord, is zonder gevolg gebleven – Ekscelencjo! Moja urzędowa prośba z dnia 28 lutego o wysłuchanie w sprawach Lebak pozostała bez odpowiedzi).
Evenzoo heeft Uwe Excellentie niet gelieven te voldoen aan myn herhaalde verzoeken om audientie. (Podobnie Jego Ekscelencja nie raczyła spełnić moich powtarzanych próśb o audiencję; Evenzoo heeft Uwe Excellentie niet gelieven te voldoen aan myn herhaalde verzoeken om audientie – Podobnie Jego Ekscelencja nie raczyła spełnić moich powtarzanych próśb o audiencję).
Uwe Excellentie heeft dus een ambtenaar die gunstig by het Gouvernement bekend stond – dit zyn uwer Excellentie's eigen woorden! – iemand die zeventien jaren het Land in deze gewesten diende, iemand die niet alleen niets misdeed, maar zelfs met ongekende zelfverloochening het goede beoogde en voor eer en plicht alles veil had… zóó iemand heeft Uwe Excellentie gesteld beneden den misdadiger. (Jego Ekscelencja zatem urzędnika, który był dobrze znany rządowi – to są słowa Jego Ekscelencji! – kogoś, kto przez siedemnaście lat służył krajowi w tych regionach, kogoś, kto nie tylko nie popełnił żadnego przestępstwa, ale z niespotykanym samozaparciem dążył do dobra i poświęcił wszystko dla honoru i obowiązku… Jego Ekscelencja postawiła taką osobę poniżej przestępcy; Uwe Excellentie heeft dus een ambtenaar die gunstig by het Gouvernement bekend stond – Jego Ekscelencja zatem urzędnika, który był dobrze znany rządowi, dit zyn uwer Excellentie's eigen woorden! – to są słowa Jego Ekscelencji!, iemand die zeventien jaren het Land in deze gewesten diende – kogoś, kto przez siedemnaście lat służył krajowi w tych regionach, iemand die niet alleen niets misdeed – kogoś, kto nie tylko nie popełnił żadnego przestępstwa, maar zelfs met ongekende zelfverloochening het goede beoogde en voor eer en plicht alles veil had – ale z niespotykanym samozaparciem dążył do dobra i poświęcił wszystko dla honoru i obowiązku, zóó iemand heeft Uwe Excellentie gesteld beneden den misdadiger – Jego Ekscelencja postawiła taką osobę poniżej przestępcy).
Want dien hoort men ten-minste. (Bo przestępca jest przynajmniej wysłuchiwany; Want dien hoort men ten-minste – Bo przestępca jest przynajmniej wysłuchiwany).
Dat men Uwe Excellentie omtrent my misleid heeft, begryp ik. (Rozumiem, że Jego Ekscelencję wprowadzono w błąd co do mnie; Dat men Uwe Excellentie omtrent my misleid heeft, begryp ik – Rozumiem, że Jego Ekscelencję wprowadzono w błąd co do mnie).
Maar dat Uwe Excellentie niet de gelegenheid heeft aangegrepen om die misleiding te ontgaan, begryp ik niet. (Ale nie rozumiem, dlaczego Jego Ekscelencja nie skorzystała z okazji, aby uniknąć tego wprowadzenia w błąd; Maar dat Uwe Excellentie niet de gelegenheid heeft aangegrepen om die misleiding te ontgaan, begryp ik niet – Ale nie rozumiem, dlaczego Jego Ekscelencja nie skorzystała z okazji, aby uniknąć tego wprowadzenia w błąd).
Morgen gaat uwe Excellentie van hier, en ik mag haar niet laten vertrekken zonder nog eenmaal gezegd te hebben dat ik myn plicht heb gedaan, geheel-en-al myn plicht, met beleid, met bezadigdheid, met menschlievendheid, met zachtheid en met moed. (Jutro Jego Ekscelencja wyjeżdża, i nie mogę pozwolić jej odejść, nie mówiąc jeszcze raz, że wykonałem swój obowiązek, w pełni swój obowiązek, z rozwagą, spokoju, człowieczeństwem, łagodnością i odwagą; Morgen gaat uwe Excellentie van hier – Jutro Jego Ekscelencja wyjeżdża, en ik mag haar niet laten vertrekken zonder nog eenmaal gezegd te hebben dat ik myn plicht heb gedaan – i nie mogę pozwolić jej odejść, nie mówiąc jeszcze raz, że wykonałem swój obowiązek, geheel-en-al myn plicht, met beleid, met bezadigdheid, met menschlievendheid, met zachtheid en met moed – w pełni swój obowiązek, z rozwagą, spokoju, człowieczeństwem, łagodnością i odwagą).
De gronden waarop gebazeerd is de afkeuring in Uwer Excellentie's kabinetsmissive van 23 Maart, zyn geheel-en-al verdicht en logenachtig. (Podstawy, na których opiera się dezaprobata wyrażona w liście Jego Ekscelencji z dnia 23 marca, są całkowicie zmyślone i fałszywe; De gronden waarop gebazeerd is de afkeuring in Uwer Excellentie's kabinetsmissive van 23 Maart – Podstawy, na których opiera się dezaprobata wyrażona w liście Jego Ekscelencji z dnia 23 marca, zyn geheel-en-al verdicht en logenachtig – są całkowicie zmyślone i fałszywe).
Ik kan dit bewyzen, en dit ware reeds geschied, als Uwe Excellentie my één half uur gehoor had willen schenken. (Mogę to udowodnić, i już bym to zrobił, gdyby Jego Ekscelencja chciała mnie wysłuchać przez pół godziny; Ik kan dit bewyzen – Mogę to udowodnić, en dit ware reeds geschied, als Uwe Excellentie my één half uur gehoor had willen schenken – i już bym to zrobił, gdyby Jego Ekscelencja chciała mnie wysłuchać przez pół godziny).
Als Uwe Excellentie één half uur tyd had kunnen vinden om recht te doen! (Gdyby Jego Ekscelencja mogła znaleźć pół godziny, aby zrobić to, co słuszne!; Als Uwe Excellentie één half uur tyd had kunnen vinden om recht te doen! – Gdyby Jego Ekscelencja mogła znaleźć pół godziny, aby zrobić to, co słuszne!)
Dit is zoo niet geweest! (Tak się nie stało!; Dit is zoo niet geweest! – Tak się nie stało!)
Een deftig gezin is daardoor tot den bedelstaf gebracht… (Poważna rodzina została przez to doprowadzona do żebractwa…; Een deftig gezin is daardoor tot den bedelstaf gebracht – Poważna rodzina została przez to doprowadzona do żebractwa…)
Hierover evenwel klaag ik niet. (Ale na to nie narzekam; Hierover evenwel klaag ik niet – Ale na to nie narzekam).
Maar Uwe Excellentie heeft gesanktioneerd: het stelsel van misbruik van gezag, van roof en moord, waaronder de arme javaan gebukt gaat, en dáárover klaag ik. (Ale Jego Ekscelencja zatwierdziła system nadużywania władzy, rabunku i morderstwa, pod którym biedny Jawajczyk cierpi, i na to narzekam; Maar Uwe Excellentie heeft gesanktioneerd – Ale Jego Ekscelencja zatwierdziła, het stelsel van misbruik van gezag, van roof en moord – system nadużywania władzy, rabunku i morderstwa, waaronder de arme javaan gebukt gaat, en dáárover klaag ik – pod którym biedny Jawajczyk cierpi, i na to narzekam).
Dàt schreit ten hemel! (To woła o pomstę do nieba!; Dàt schreit ten hemel! – To woła o pomstę do nieba!)
Er kleeft bloed aan de overgegaarde penningen van uw dùs ontvangen indisch traktement, Excellentie! (Na zbyt łatwo zdobytych pieniądzach otrzymanych w ramach indyjskiego traktamentu jest krew, Ekscelencjo!; Er kleeft bloed aan de overgegaarde penningen van uw dùs ontvangen indisch traktement, Excellentie! – Na zbyt łatwo zdobytych pieniądzach otrzymanych w ramach indyjskiego traktamentu jest krew, Ekscelencjo!)
Nog éénmaal vraag ik om een oogenblik gehoor, zy het dezen nacht, zy het morgen vroeg! (Jeszcze raz proszę o chwilę wysłuchania, czy to tej nocy, czy jutro rano!; Nog éénmaal vraag ik om een oogenblik gehoor – Jeszcze raz proszę o chwilę wysłuchania, zy het dezen nacht, zy het morgen vroeg! – czy to tej nocy, czy jutro rano!)
En alweder vraag ik dit niet voor my, maar voor de zaak die ik voorsta, de zaak van rechtvaardigheid en menschelykheid, die tevens de zaak is van welbegrepen politiek. (I znowu proszę o to nie dla siebie, ale dla sprawy, którą reprezentuję, sprawy sprawiedliwości i człowieczeństwa, która jest również sprawą dobrze pojętej polityki; En alweder vraag ik dit niet voor my – I znowu proszę o to nie dla siebie, maar voor de zaak die ik voorsta, de zaak van rechtvaardigheid en menschelykheid – ale dla sprawy, którą reprezentuję, sprawy sprawiedliwości i człowieczeństwa, die tevens de zaak is van welbegrepen politiek – która jest również sprawą dobrze pojętej polityki).
Als uwe Excellentie het met haar geweten kan overeenbrengen, van hier te vertrekken zonder my te hooren, het myne zal gerust zyn by de overtuiging al het mogelyke te hebben aangewend om de treurige, bloedige gebeurtenissen te voorkomen, die weldra 't gevolg zullen wezen van de eigenwillige onkunde waarin de Regeering wordt gelaten ten-opzichte van hetgeen er omgaat onder de bevolking. (Jeśli Jego Ekscelencja może to pogodzić ze swoim sumieniem, aby wyjechać stąd, nie wysłuchawszy mnie, moje sumienie będzie spokojne z przekonaniem, że zrobiłem wszystko, co możliwe, aby zapobiec tragicznym, krwawym wydarzeniom, które wkrótce będą wynikiem samowolnej niewiedzy, w której rząd pozostaje w odniesieniu do tego, co dzieje się wśród ludności; Als uwe Excellentie het met haar geweten kan overeenbrengen – Jeśli Jego Ekscelencja może to pogodzić ze swoim sumieniem, van hier te vertrekken zonder my te hooren – aby wyjechać stąd, nie wysłuchawszy mnie, het myne zal gerust zyn by de overtuiging al het mogelyke te hebben aangewend – moje sumienie będzie spokojne z przekonaniem, że zrobiłem wszystko, co możliwe, om de treurige, bloedige gebeurtenissen te voorkomen – aby zapobiec tragicznym, krwawym wydarzeniom, die weldra 't gevolg zullen wezen van de eigenwillige onkunde waarin de Regeering wordt gelaten ten-opzichte van hetgeen er omgaat onder de bevolking – które wkrótce będą wynikiem samowolnej niewiedzy, w której rząd pozostaje w odniesieniu do tego, co dzieje się wśród ludności).
max havelaar.’ (Max Havelaar; max havelaar – Max Havelaar).
Havelaar wachtte dien avend. (Havelaar czekał tego wieczoru; Havelaar wachtte dien avend – Havelaar czekał tego wieczoru).
Hy wachtte den ganschen nacht. (Czekał całą noc; Hy wachtte den ganschen nacht – Czekał całą noc).
Hy had gehoopt dat misschien verstoordheid over den toon van zyn brief bewerken zou, wat hy vergeefs getracht had te bereiken door zachtheid en geduld. (Miał nadzieję, że być może oburzenie tonem jego listu osiągnie to, czego bezskutecznie próbował osiągnąć łagodnością i cierpliwością; Hy had gehoopt dat misschien verstoordheid over den toon van zyn brief bewerken zou – Miał nadzieję, że być może oburzenie tonem jego listu osiągnie to, wat hy vergeefs getracht had te bereiken door zachtheid en geduld – czego bezskutecznie próbował osiągnąć łagodnością i cierpliwością).
Zyn hoop was ydel! (Jego nadzieja była daremna!; Zyn hoop was ydel – Jego nadzieja była daremna!)
De Gouverneur-generaal vertrok zonder Havelaar te hebben gehoord. (Gubernator generalny wyjechał, nie wysłuchawszy Havelaara; De Gouverneur-generaal vertrok zonder Havelaar te hebben gehoord – Gubernator generalny wyjechał, nie wysłuchawszy Havelaara).
Er was weder een Excellentie ter-ruste gegaan in 't moederland! (Znów jakaś Ekscelencja poszła odpocząć do ojczyzny!; Er was weder een Excellentie ter-ruste gegaan in 't moederland! – Znów jakaś Ekscelencja poszła odpocząć do ojczyzny!)
Havelaar doolde arm en verlaten rond. (Havelaar błąkał się biedny i opuszczony; Havelaar doolde arm en verlaten rond – Havelaar błąkał się biedny i opuszczony).
Hy zocht… (Szukając…; Hy zocht – Szukając…)
Genoeg, myn goede Stern! (Dość, mój drogi Sternie!; Genoeg, myn goede Stern – Dość, mój drogi Sternie!)
Ik, Multatuli, neem de pen op. (Ja, Multatuli, biorę pióro; Ik, Multatuli, neem de pen op – Ja, Multatuli, biorę pióro).
Ge zyt niet geroepen Havelaars levensgeschiedenis te schryven. (Nie jesteś powołany do pisania biografii Havelaara; Ge zyt niet geroepen Havelaars levensgeschiedenis te schryven – Nie jesteś powołany do pisania biografii Havelaara).
Ik heb u in 't leven geroepen… ik liet u komen van Hamburg… ik leerde u redelyk goed hollandsch schryven, in zeer korten tyd… ik liet u Louise Rosemeyer kussen, die in suiker doet… het is genoeg, Stern, ge kunt gaan! (To ja cię powołałem do życia… kazałem ci przyjechać z Hamburga… nauczyłem cię pisać dość dobrze po holendersku, w bardzo krótkim czasie… pozwoliłem ci pocałować Louise Rosemeyer, która zajmuje się cukrem… to wystarczy, Stern, możesz iść!; Ik heb u in 't leven geroepen – To ja cię powołałem do życia, ik liet u komen van Hamburg – kazałem ci przyjechać z Hamburga, ik leerde u redelyk goed hollandsch schryven, in zeer korten tyd – nauczyłem cię pisać dość dobrze po holendersku, w bardzo krótkim czasie, ik liet u Louise Rosemeyer kussen, die in suiker doet – pozwoliłem ci pocałować Louise Rosemeyer, która zajmuje się cukrem, het is genoeg, Stern, ge kunt gaan – to wystarczy, Stern, możesz iść!)
Die Sjaalman en zyn vrouw… (Ten Sjaalman i jego żona; Die Sjaalman – Ten Sjaalman, en zyn vrouw – i jego żona)
Halt, ellendig produkt van vuile geldzucht en godslasterlyke femelary! Ik heb u geschapen… ge zyt opgegroeid tot een monster onder myn pen… ik walg van myn eigen maaksel: stik in koffi en verdwyn! (Stój, nędzny produkcie brudnej chciwości i bluźnierczej hipokryzji! Stworzyłem cię… pod moim piórem stałeś się potworem… brzydzę się własnym tworem: udław się kawą i zniknij!; Halt, ellendig produkt van vuile geldzucht en godslasterlyke femelary! – Stój, nędzny produkcie brudnej chciwości i bluźnierczej hipokryzji!, Ik heb u geschapen – Stworzyłem cię, ge zyt opgegroeid tot een monster onder myn pen – pod moim piórem stałeś się potworem, ik walg van myn eigen maaksel – brzydzę się własnym tworem, stik in koffi en verdwyn – udław się kawą i zniknij!)
Ja, ik, Multatuli ‘die veel gedragen heb’ neem de pen op. Ik vraag geen verschooning voor den vorm van myn boek. Die vorm kwam my geschikt voor ter bereiking van myn doel. (Tak, ja, Multatuli, ‘który wiele znosiłem’ biorę pióro. Nie proszę o wybaczenie za formę mojej książki. Ta forma wydawała mi się odpowiednia do osiągnięcia mojego celu; Ja, ik, Multatuli ‘die veel gedragen heb’ neem de pen op – Tak, ja, Multatuli, ‘który wiele znosiłem’ biorę pióro, Ik vraag geen verschooning voor den vorm van myn boek – Nie proszę o wybaczenie za formę mojej książki, Die vorm kwam my geschikt voor ter bereiking van myn doel – Ta forma wydawała mi się odpowiednia do osiągnięcia mojego celu)
Dit doel is tweeledig: (Ten cel jest dwojaki; Dit doel is tweeledig – Ten cel jest dwojaki)
Ik wilde in de eerste plaats het aanzyn geven aan iets dat als heilige poesaka zal kunnen bewaard worden door kleinen Max en zyn zusje, als hun ouders zullen zyn omgekomen van ellende. (Chciałem przede wszystkim stworzyć coś, co jako święta pamiątka będzie mogło być zachowane przez małego Maxa i jego siostrzyczkę, gdy ich rodzice umrą z nędzy; Ik wilde in de eerste plaats het aanzyn geven aan iets – Chciałem przede wszystkim stworzyć coś, dat als heilige poesaka zal kunnen bewaard worden door kleinen Max en zyn zusje – co jako święta pamiątka będzie mogło być zachowane przez małego Maxa i jego siostrzyczkę, als hun ouders zullen zyn omgekomen van ellende – gdy ich rodzice umrą z nędzy)
Ik wilde aan die kinderen een adelbrief geven van myne hand. (Chciałem dać tym dzieciom szlachetny dokument mojego autorstwa; Ik wilde aan die kinderen een adelbrief geven van myne hand – Chciałem dać tym dzieciom szlachetny dokument mojego autorstwa)
En in de tweede plaats: ik wil gelezen worden. (A po drugie: chcę być czytany; En in de tweede plaats – A po drugie, ik wil gelezen worden – chcę być czytany)
Ja, ik wil gelezen worden! Ik wil gelezen worden door staatslieden, die verplicht zyn te letten op de teekenen des tyds… door letterkundigen, die toch ook eens 't boek moeten inzien waarvan men zooveel kwaads spreekt… door handelaren, die belang hebben by de koffiveilingen… door kameniers, die me huren voor weinige centen… door Gouverneurs-generaal in-ruste… door Ministers in bezigheid… door de lakeien van die Excellentien… door bidpredikers, die more majorum zullen zeggen dat ik den Almachtigen God aantast, waar ik slechts opsta tegen 't godje dat zy maakten naar hun beeld… door duizenden en tienduizenden van exemplaren uit het droogstoppelras, die – voortgaande hun zaakjes op de bekende wys te behartigen – 't hardst zullen meeschreeuwen over de mooijigheid van m'n geschryf… door de leden der Volksvertegenwoordiging, die weten moeten wat er omgaat in 't groote Ryk over zee, dat behoort tot het Ryk van Nederland… (Tak, chcę być czytany! Chcę być czytany przez mężów stanu, którzy są zobowiązani zwracać uwagę na znaki czasu… przez literatów, którzy również powinni zobaczyć książkę, o której mówi się tak wiele złego… przez kupców, którzy są zainteresowani aukcjami kawy… przez pokojówki, które mnie wynajmują za kilka centów… przez generałów gubernatorów na emeryturze… przez urzędujących ministrów… przez lokajów tych Ekscelencji… przez kaznodziejów, którzy zgodnie z obyczajem będą mówić, że atakuję Wszechmogącego Boga, gdy tylko sprzeciwiam się bożkowi, którego stworzyli na swój obraz… przez tysiące i dziesiątki tysięcy egzemplarzy z rodzaju Droogstoppela, którzy – kontynuując swoje interesy w dobrze znany sposób – będą najgłośniej krzyczeć o piękności mojego pisania… przez członków parlamentu, którzy muszą wiedzieć, co się dzieje w wielkim Królestwie za morzem, które należy do Królestwa Niderlandów…; Ja, ik wil gelezen worden! – Tak, chcę być czytany!, Ik wil gelezen worden door staatslieden, die verplicht zyn te letten op de teekenen des tyds – Chcę być czytany przez mężów stanu, którzy są zobowiązani zwracać uwagę na znaki czasu, door letterkundigen, die toch ook eens 't boek moeten inzien waarvan men zooveel kwaads spreekt – przez literatów, którzy również powinni zobaczyć książkę, o której mówi się tak wiele złego, door handelaren, die belang hebben by de koffiveilingen – przez kupców, którzy są zainteresowani aukcjami kawy, door kameniers, die me huren voor weinige centen – przez pokojówki, które mnie wynajmują za kilka centów, door Gouverneurs-generaal in-ruste – przez generałów gubernatorów na emeryturze, door Ministers in bezigheid – przez urzędujących ministrów, door de lakeien van die Excellentien – przez lokajów tych Ekscelencji, door bidpredikers, die more majorum zullen zeggen dat ik den Almachtigen God aantast, waar ik slechts opsta tegen 't godje dat zy maakten naar hun beeld – przez kaznodziejów, którzy zgodnie z obyczajem będą mówić, że atakuję Wszechmogącego Boga, gdy tylko sprzeciwiam się bożkowi, którego stworzyli na swój obraz, door duizenden en tienduizenden van exemplaren uit het droogstoppelras, die – voortgaande hun zaakjes op de bekende wys te behartigen – 't hardst zullen meeschreeuwen over de mooijigheid van m'n geschryf – przez tysiące i dziesiątki tysięcy egzemplarzy z rodzaju Droogstoppela, którzy – kontynuując swoje interesy w dobrze znany sposób – będą najgłośniej krzyczeć o piękności mojego pisania, door de leden der Volksvertegenwoordiging, die weten moeten wat er omgaat in 't groote Ryk over zee, dat behoort tot het Ryk van Nederland – przez członków parlamentu, którzy muszą wiedzieć, co się dzieje w wielkim Królestwie za morzem, które należy do Królestwa Niderlandów)
Ja, ik zal gelezen worden! (Tak, będę czytany!; Ja, ik zal gelezen worden! – Tak, będę czytany!)
Als dit doel bereikt wordt, zal ik tevreden zyn. Want het was me niet te doen om goed te schryven… ik wilde zóó schryven dat het gehoord werd. En, even als iemand die roept: ‘houdt den dief!’ zich weinig bekommert over den styl zyner geïmprovizeerde toespraak aan 't publiek, is 't ook my geheel om 't even hoe men de wyze zal beoordeelen waarop ik myn ‘houdt den dief’ heb uitgeschreeuwd. (Jeśli ten cel zostanie osiągnięty, będę zadowolony. Bo nie chodziło mi o dobre pisanie… chciałem pisać tak, żeby zostało to usłyszane. I, podobnie jak ktoś, kto krzyczy: ‘złap złodzieja!’ mało przejmuje się stylem swojego improwizowanego przemówienia do publiczności, tak samo nie obchodzi mnie, jak oceniane będzie to, w jaki sposób wykrzyknąłem swoje ‘złap złodzieja’; Als dit doel bereikt wordt, zal ik tevreden zyn – Jeśli ten cel zostanie osiągnięty, będę zadowolony, Want het was me niet te doen om goed te schryven… ik wilde zóó schryven dat het gehoord werd – Bo nie chodziło mi o dobre pisanie… chciałem pisać tak, żeby zostało to usłyszane, En, even als iemand die roept: ‘houdt den dief!’ zich weinig bekommert over den styl zyner geïmprovizeerde toespraak aan 't publiek – I, podobnie jak ktoś, kto krzyczy: ‘złap złodzieja!’ mało przejmuje się stylem swojego improwizowanego przemówienia do publiczności, is 't ook my geheel om 't even hoe men de wyze zal beoordeelen waarop ik myn ‘houdt den dief’ heb uitgeschreeuwd – tak samo nie obchodzi mnie, jak oceniane będzie to, w jaki sposób wykrzyknąłem swoje ‘złap złodzieja’)
‘Het boek is bont… er is geen geleidelykheid in… jacht op effekt… de styl is slecht… de schryver is onbedreven… geen talent… geen methode… (Książka jest chaotyczna… nie ma w niej spójności… pogoń za efektem… styl jest zły… autor jest nieudolny… brak talentu… brak metody…; Het boek is bont – Książka jest chaotyczna, er is geen geleidelykheid in – nie ma w niej spójności, jacht op effekt – pogoń za efektem, de styl is slecht – styl jest zły, de schryver is onbedreven – autor jest nieudolny, geen talent – brak talentu, geen methode – brak metody)
Goed, goed, alles goed! Maar… de javaan wordt mishandeld! (Dobrze, dobrze, wszystko dobrze! Ale… Jawajczyk jest maltretowany!; Goed, goed, alles goed! – Dobrze, dobrze, wszystko dobrze!, Maar… de javaan wordt mishandeld! – Ale… Jawajczyk jest maltretowany!)
Want: wederlegging der hoofdstrekking van myn werk is onmogelyk! (Ponieważ: obalenie głównej tezy mojego dzieła jest niemożliwe!; Want – Ponieważ, wederlegging der hoofdstrekking van myn werk is onmogelyk – obalenie głównej tezy mojego dzieła jest niemożliwe!)
Hoe luider overigens de afkeuring van myn boek, hoe liever 't my wezen zal, want des te grooter wordt de kans gehoord te worden. En dit wil ik! (Im głośniejsza krytyka mojej książki, tym bardziej mi to odpowiada, ponieważ zwiększa się szansa na to, że zostanę usłyszany. I tego chcę!; Hoe luider overigens de afkeuring van myn boek, hoe liever 't my wezen zal – Im głośniejsza krytyka mojej książki, tym bardziej mi to odpowiada, want des te grooter wordt de kans gehoord te worden – ponieważ zwiększa się szansa na to, że zostanę usłyszany, En dit wil ik! – I tego chcę!)
Doch gy, die ik stoor in uw ‘drukten’ of in uw ‘rust’, gy Ministers en Gouverneurs-generaal, rekent niet te zeer op de onbedrevenheid myner pen. Ze zou zich kunnen oefenen, en met eenige inspanning misschien geraken tot een bekwaamheid die ten-laatste zelfs de waarheid zou doen gelooven door 't Volk! (Ale wy, których przeszkadzam w waszym ‘zabieganiu’ lub w waszym ‘spokoju’, wy, Ministrowie i Generałowie Gubernatorzy, nie liczcie zbytnio na nieudolność mojego pióra. Mogłoby się ono wyćwiczyć, a z pewnym wysiłkiem może osiągnąć taką biegłość, że w końcu nawet lud uwierzy w prawdę!; Doch gy, die ik stoor in uw ‘drukten’ of in uw ‘rust’ – Ale wy, których przeszkadzam w waszym ‘zabieganiu’ lub w waszym ‘spokoju’, gy Ministers en Gouverneurs-generaal – wy, Ministrowie i Generałowie Gubernatorzy, rekent niet te zeer op de onbedrevenheid myner pen – nie liczcie zbytnio na nieudolność mojego pióra, Ze zou zich kunnen oefenen, en met eenige inspanning misschien geraken tot een bekwaamheid die ten-laatste zelfs de waarheid zou doen gelooven door 't Volk! – Mogłoby się ono wyćwiczyć, a z pewnym wysiłkiem może osiągnąć taką biegłość, że w końcu nawet lud uwierzy w prawdę!)
