Nikita Shcheholevatyi
Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
‘Lees eens het proces-verbaal van de terechtzitting, zei myn voorganger, en beoordeel dan of myn schoonvader niet zal geloofd worden te Batavia, als hy dáár Jang di Pertoean aanklaagt van hoogverraad!’ (Przeczytaj protokół z rozprawy, powiedział mój poprzednik, i oceń, czy mój teść nie zostanie uwierzony w Batavii, jeśli tam oskarży Jang di Pertoeana o zdradę stanu; lees eens het proces-verbaal van de terechtzitting, zei myn voorganger – przeczytaj protokół z rozprawy, powiedział mój poprzednik, en beoordeel dan of myn schoonvader niet zal geloofd worden te Batavia – i oceń, czy mój teść nie zostanie uwierzony w Batavii, als hy dáár Jang di Pertoean aanklaagt van hoogverraad – jeśli tam oskarży Jang di Pertoeana o zdradę stanu).
Ik las de stukken. Volgens verklaringen van getuigen en ‘de bekentenis van den beklaagde’ was Si Pamaga omgekocht om te Natal den Toeankoe, diens pleegvader Soetan Salim en den gezaghebbenden kontroleur te vermoorden. (Przeczytałem dokumenty. Według zeznań świadków i 'przyznania się oskarżonego', Si Pamaga został przekupiony, aby zamordować Toeankoe, jego ojczyma Soetana Salima i wpływowego kontrolera w Natal; ik las de stukken – przeczytałem dokumenty, volgens verklaringen van getuigen en ‘de bekentenis van den beklaagde’ – według zeznań świadków i 'przyznania się oskarżonego', was Si Pamaga omgekocht om te Natal den Toeankoe, diens pleegvader Soetan Salim en den gezaghebbenden kontroleur te vermoorden – Si Pamaga został przekupiony, aby zamordować Toeankoe, jego ojczyma Soetana Salima i wpływowego kontrolera w Natal).
Hy had zich, om dit opzet uittevoeren, naar de woning van den Toeankoe begeven, en daar met de bedienden die op den trap der buitengalery zaten, een gesprek aangeknoopt over een Sewah, met het doel zyn tegenwoordigheid te rekken tot hy den Toeankoe zou gewaar worden, die zich dan ook weldra, omgeven van eenige verwanten en bedienden, vertoonde. (Aby zrealizować ten zamiar, udał się do domu Toeankoe i nawiązał rozmowę z służącymi siedzącymi na schodach zewnętrznej galerii o Sewah, z zamiarem przedłużenia swojej obecności, aż zauważy Toeankoe, który wkrótce pojawił się otoczony krewnymi i służącymi; hy had zich, om dit opzet uittevoeren, naar de woning van den Toeankoe begeven – aby zrealizować ten zamiar, udał się do domu Toeankoe, en daar met de bedienden die op den trap der buitengalery zaten – i nawiązał rozmowę z służącymi siedzącymi na schodach zewnętrznej galerii, een gesprek aangeknoopt over een Sewah – o Sewah, met het doel zyn tegenwoordigheid te rekken tot hy den Toeankoe zou gewaar worden – z zamiarem przedłużenia swojej obecności, aż zauważy Toeankoe, die zich dan ook weldra, omgeven van eenige verwanten en bedienden, vertoonde – który wkrótce pojawił się otoczony krewnymi i służącymi).
Pamaga was met zyn Sewah op den Toeankoe losgegaan, doch had uit onbekende oorzaken zyn moorddadig opzet niet kunnen volvoeren. (Pamaga rzucił się na Toeankoe z Sewah, ale z nieznanych przyczyn nie zdołał zrealizować swojego morderczego zamiaru; Pamaga was met zyn Sewah op den Toeankoe losgegaan – Pamaga rzucił się na Toeankoe z Sewah, doch had uit onbekende oorzaken zyn moorddadig opzet niet kunnen volvoeren – ale z nieznanych przyczyn nie zdołał zrealizować swojego morderczego zamiaru).
De Toeankoe was verschrikt uit het venster gesprongen, en Pamaga nam de vlucht. Hy verschool zich in 't bosch, en werd eenige dagen later door de natalsche policie opgevat. (Toeankoe w panice wyskoczył przez okno, a Pamaga uciekł. Ukrył się w lesie i został złapany przez policję z Natal kilka dni później; de Toeankoe was verschrikt uit het venster gesprongen – Toeankoe w panice wyskoczył przez okno, en Pamaga nam de vlucht – a Pamaga uciekł, hy verschool zich in 't bosch – ukrył się w lesie, en werd eenige dagen later door de natalsche policie opgevat – i został złapany przez policję z Natal kilka dni później).
‘Aan den beschuldigde gevraagd: wat hem tot dezen aanslag en den voorgenomen moord op Soetan Salim en den kontroleur van Natal had bewogen?’ antwoordt hy: ‘daartoe te zyn omgekocht door Soetan Adam, uit naam van diens broeder Jang di Pertoean van Mandhéling.’ (Na zapytanie oskarżonego: co go skłoniło do tego zamachu i zamierzonego morderstwa na Soetanie Salimie i kontrolerze z Natal?, odpowiedział: ‘zostałem przekupiony przez Soetana Adama w imieniu jego brata Jang di Pertoeana z Mandhéling’; aan den beschuldigde gevraagd – na zapytanie oskarżonego, wat hem tot dezen aanslag en den voorgenomen moord op Soetan Salim en den kontroleur van Natal had bewogen – co go skłoniło do tego zamachu i zamierzonego morderstwa na Soetanie Salimie i kontrolerze z Natal?, antwoordt hy: ‘daartoe te zyn omgekocht door Soetan Adam – odpowiedział: zostałem przekupiony przez Soetana Adama, uit naam van diens broeder Jang di Pertoean van Mandhéling – w imieniu jego brata Jang di Pertoeana z Mandhéling).
‘Is dit duidelyk of niet? vroeg myn voorganger. Het vonnis is na fiat exekutie van den resident, ten-uitvoer gelegd wat de geeseling en 't brandmerk aangaat, en Si Pamaga is op weg naar Padang, om vandaar als kettingganger naar Java te worden gezonden. (Czy to jest jasne, czy nie? zapytał mój poprzednik. Wyrok został wykonany po zatwierdzeniu przez rezydenta, jeśli chodzi o chłostę i wypalenie piętna, a Si Pamaga jest w drodze do Padang, skąd zostanie wysłany jako więzień do pracy na Jawię; is dit duidelyk of niet? vroeg myn voorganger – czy to jest jasne, czy nie? zapytał mój poprzednik, het vonnis is na fiat exekutie van den resident, ten-uitvoer gelegd wat de geeseling en 't brandmerk aangaat – wyrok został wykonany po zatwierdzeniu przez rezydenta, jeśli chodzi o chłostę i wypalenie piętna, en Si Pamaga is op weg naar Padang, om vandaar als kettingganger naar Java te worden gezonden – a Si Pamaga jest w drodze do Padang, skąd zostanie wysłany jako więzień do pracy na Jawię).
Gelyk met hem komen de processtukken van de zaak te Batavia, en dan kan men dáár zien wie de man is, op wiens aanklacht myn schoonvader gesuspendeerd werd! (Równocześnie z nim przybywają do Batavii akta sprawy, a tam można zobaczyć, kim jest człowiek, na którego skargę mój teść został zawieszony; gelyk met hem komen de processtukken van de zaak te Batavia – równocześnie z nim przybywają do Batavii akta sprawy, en dan kan men dáár zien wie de man is, op wiens aanklacht myn schoonvader gesuspendeerd werd – a tam można zobaczyć, kim jest człowiek, na którego skargę mój teść został zawieszony).
Dat vonnis kan de generaal niet vernietigen, al wilde hy.’ (Tego wyroku generał nie może unieważnić, choćby chciał; dat vonnis kan de generaal niet vernietigen – tego wyroku generał nie może unieważnić, al wilde hy – choćby chciał).
Ik nam het bestuur der natalsche afdeeling over, en myn voorganger vertrok. (Przejąłem zarządzanie nad oddziałem w Natalu, a mój poprzednik odjechał; ik nam het bestuur der natalsche afdeeling over – przejąłem zarządzanie nad oddziałem w Natalu, en myn voorganger vertrok – a mój poprzednik odjechał). Na eenigen tyd ontving ik bericht dat de generaal met een oorlogsstoomboot in de Noord komen, en ook Natal bezoeken zou. (Po pewnym czasie otrzymałem wiadomość, że generał przypłynie z północy okrętem wojennym parowym i odwiedzi także Natal; na eenigen tyd ontving ik bericht – po pewnym czasie otrzymałem wiadomość, dat de generaal met een oorlogsstoomboot in de Noord komen, en ook Natal bezoeken zou – że generał przypłynie z północy okrętem wojennym parowym i odwiedzi także Natal). Hy stapte met veel gevolg ten-mynen huize af, en verlangde oogenblikkelyk de oorspronkelyke processtukken te zien van: ‘den armen man dien men zoo vreeselyk mishandeld had.’ (Przybył z licznym orszakiem do mojego domu i natychmiast zażądał zobaczenia oryginalnych akt sprawy: ‘biednego człowieka, którego tak strasznie maltretowano’; hy stapte met veel gevolg ten-mynen huize af – przybył z licznym orszakiem do mojego domu, en verlangde oogenblikkelyk de oorspronkelyke processtukken te zien van – i natychmiast zażądał zobaczenia oryginalnych akt sprawy, ‘den armen man dien men zoo vreeselyk mishandeld had – biednego człowieka, którego tak strasznie maltretowano).
‘Zyzelf hadden een geeseling en een brandmerk verdiend!’ voegde hy er by. (‘Sami zasłużyli na chłostę i wypalenie piętna!’ dodał; zyzelf hadden een geeseling en een brandmerk verdiend! – sami zasłużyli na chłostę i wypalenie piętna, voegde hy er by – dodał).
Ik begreep er niets van. (Nic z tego nie rozumiałem; ik begreep er niets van – nic z tego nie rozumiałem). Want de oorzaken van den stryd over Jang di Pertoean waren my toen nog onbekend, en 't kon dus niet in myn gedachten opkomen, evenmin dat myn voorganger willens en wetens een onschuldige zou veroordeeld hebben tot zóó zware straf, als dat de generaal een misdadiger zou in bescherming nemen tegen een rechtvaardig vonnis. (Bo przyczyny sporu o Jang di Pertoeana były mi wtedy jeszcze nieznane i nie mogłem sobie wyobrazić, ani że mój poprzednik celowo skazałby niewinnego człowieka na tak surową karę, ani że generał wziąłby w obronę przestępcę przeciwko sprawiedliwemu wyrokowi; want de oorzaken van den stryd over Jang di Pertoean waren my toen nog onbekend – bo przyczyny sporu o Jang di Pertoeana były mi wtedy jeszcze nieznane, en 't kon dus niet in myn gedachten opkomen – i nie mogłem sobie wyobrazić, evenmin dat myn voorganger willens en wetens een onschuldige zou veroordeeld hebben tot zóó zware straf – ani że mój poprzednik celowo skazałby niewinnego człowieka na tak surową karę, als dat de generaal een misdadiger zou in bescherming nemen tegen een rechtvaardig vonnis – ani że generał wziąłby w obronę przestępcę przeciwko sprawiedliwemu wyrokowi).
Ik ontving den last, Soetan Salim en den Toeankoe te doen gevangen nemen. (Otrzymałem rozkaz aresztowania Soetana Salima i Toeankoe; ik ontving den last – otrzymałem rozkaz, Soetan Salim en den Toeankoe te doen gevangen nemen – aresztowania Soetana Salima i Toeankoe).
Daar de jonge Toeankoe by de bevolking zeer bemind was, en we slechts weinig garnizoen in 't fort hadden, verzocht ik den generaal hem op vrye voeten te mogen laten, hetgeen me werd toegestaan. (Ponieważ młody Toeankoe był bardzo lubiany przez ludność, a w forcie mieliśmy niewielki garnizon, poprosiłem generała o pozwolenie na pozostawienie go na wolności, co zostało mi udzielone; daar de jonge Toeankoe by de bevolking zeer bemind was – ponieważ młody Toeankoe był bardzo lubiany przez ludność, en we slechts weinig garnizoen in 't fort hadden – a w forcie mieliśmy niewielki garnizon, verzocht ik den generaal hem op vrye voeten te mogen laten – poprosiłem generała o pozwolenie na pozostawienie go na wolności, hetgeen me werd toegestaan – co zostało mi udzielone).
Doch voor Soetan Salim, den byzonderen vyand van Jang di Pertoean, was geen genade. (Ale dla Soetana Salima, szczególnego wroga Jang di Pertoeana, nie było litości; doch voor Soetan Salim – ale dla Soetana Salima, den byzonderen vyand van Jang di Pertoean – szczególnego wroga Jang di Pertoeana, was geen genade – nie było litości).
De bevolking was in groote spanning. (Ludność była w wielkim napięciu; de bevolking was in groote spanning – ludność była w wielkim napięciu). De Natallers vermoedden dat de generaal zich verlaagde tot een werktuig van mandhélingschen haat, en 't was in die omstandigheden dat ik van-tyd tot-tyd iets doen kon, wat hy ‘kordaat’ vond, vooral daar hy de weinige macht die er uit het fort kon gemist worden, en het detachement mariniers dat hy van boord had meegebracht, niet aan my afstond ter bedekking als ik naar de plekken reed waar men samenschoolde. (Mieszkańcy Natalu podejrzewali, że generał zniża się do bycia narzędziem mandhélingskiej nienawiści i w tych okolicznościach mogłem od czasu do czasu zrobić coś, co uważał za 'zdecydowane', zwłaszcza że nie przydzielił mi niewielkich sił, które mogłyby zostać zwolnione z fortu, ani oddziału marines, który przywiózł z pokładu, jako osłony, gdy jechałem do miejsc, gdzie zbierali się ludzie; de Natallers vermoedden dat de generaal zich verlaagde tot een werktuig van mandhélingschen haat – mieszkańcy Natalu podejrzewali, że generał zniża się do bycia narzędziem mandhélingskiej nienawiści, en 't was in die omstandigheden dat ik van-tyd tot-tyd iets doen kon, wat hy ‘kordaat’ vond – i w tych okolicznościach mogłem od czasu do czasu zrobić coś, co uważał za 'zdecydowane', vooral daar hy de weinige macht die er uit het fort kon gemist worden – zwłaszcza że nie przydzielił mi niewielkich sił, które mogłyby zostać zwolnione z fortu, en het detachement mariniers dat hy van boord had meegebracht – ani oddziału marines, który przywiózł z pokładu, niet aan my afstond ter bedekking als ik naar de plekken reed waar men samenschoolde – jako osłony, gdy jechałem do miejsc, gdzie zbierali się ludzie).
Ik heb by die gelegenheid opgemerkt dat de generaal Vandamme zeer goed zorgde voor zyn eigen veiligheid, en 't is dáárom dat ik zyn roem van dapperheid niet onderschryven mag voor ik er meer van gezien heb, of iets anders. (Przy tej okazji zauważyłem, że generał Vandamme bardzo dobrze dbał o własne bezpieczeństwo i dlatego nie mogę podpisywać się pod jego sławą odważności, dopóki nie zobaczę więcej, lub czegoś innego; ik heb by die gelegenheid opgemerkt dat de generaal Vandamme zeer goed zorgde voor zyn eigen veiligheid – przy tej okazji zauważyłem, że generał Vandamme bardzo dobrze dbał o własne bezpieczeństwo, en 't is dáárom dat ik zyn roem van dapperheid niet onderschryven mag voor ik er meer van gezien heb, of iets anders – i dlatego nie mogę podpisywać się pod jego sławą odważności, dopóki nie zobaczę więcej, lub czegoś innego).
Hy vormde in groote overhaasting een Raad, dien ik ad hoc zou kunnen noemen. (W pośpiechu utworzył Radę, którą mogę nazwać ad hoc; hy vormde in groote overhaasting een Raad – w pośpiechu utworzył Radę, dien ik ad hoc zou kunnen noemen – którą mogę nazwać ad hoc). Daarin waren leden: een paar adjudanten, andere officieren, de officier van Justitie of fiskaal, dien hy van Padang had meegenomen, en ik. (Członkami byli: kilku adiutantów, inni oficerowie, prokurator, którego przywiózł z Padang, i ja; daarin waren leden – członkami byli, een paar adjudanten, andere officieren, de officier van Justitie of fiskaal, dien hy van Padang had meegenomen, en ik – kilku adiutantów, inni oficerowie, prokurator, którego przywiózł z Padang, i ja).
Deze Raad zou een onderzoek instellen naar de wyze waarop onder myn voorganger 't proces tegen Si Pamaga was gevoerd geworden. (Ta Rada miała przeprowadzić dochodzenie w sprawie sposobu, w jaki mój poprzednik prowadził proces przeciwko Si Pamadze; deze Raad zou een onderzoek instellen – ta Rada miała przeprowadzić dochodzenie, naar de wyze waarop onder myn voorganger 't proces tegen Si Pamaga was gevoerd geworden – w sprawie sposobu, w jaki mój poprzednik prowadził proces przeciwko Si Pamadze).
Ik moest een tal van getuigen laten oproepen, wier verklaringen daartoe noodig waren. (Musiałem wezwać wielu świadków, których zeznania były do tego potrzebne; ik moest een tal van getuigen laten oproepen – musiałem wezwać wielu świadków, wier verklaringen daartoe noodig waren – których zeznania były do tego potrzebne).
De generaal, die natuurlyk vóórzat, ondervroeg en de proces-verbalen werden geschreven door den fiskaal. (Generał, który naturalnie przewodniczył, przesłuchiwał, a protokoły były pisane przez prokuratora; de generaal, die natuurlyk vóórzat – generał, który naturalnie przewodniczył, ondervroeg en de proces-verbalen werden geschreven door den fiskaal – przesłuchiwał, a protokoły były pisane przez prokuratora).
Daar evenwel deze beambte weinig maleisch verstond – en volstrekt niet het maleisch dat in de Noord van Sumatra wordt gesproken – was 't dikwyls noodig hem de antwoorden der getuigen te vertolken, hetgeen meestal de generaal zelf deed. (Jednakże ten urzędnik słabo rozumiał malajski – a zupełnie nie ten malajski, którym mówi się na północy Sumatry – często więc konieczne było tłumaczenie mu odpowiedzi świadków, co zazwyczaj robił sam generał; daar evenwel deze beambte weinig maleisch verstond – jednakże ten urzędnik słabo rozumiał malajski, en volstrekt niet het maleisch dat in de Noord van Sumatra wordt gesproken – a zupełnie nie ten malajski, którym mówi się na północy Sumatry, was 't dikwyls noodig hem de antwoorden der getuigen te vertolken – często więc konieczne było tłumaczenie mu odpowiedzi świadków, hetgeen meestal de generaal zelf deed – co zazwyczaj robił sam generał).
Uit de zittingen van dien Raad zyn stukken voortgekomen, die ten-duidelykste schynen te bewyzen: dat Si Pamaga nooit het voornemen gekoesterd had iemand, wien het ook zy, te vermoorden. (Z posiedzeń tej Rady powstały dokumenty, które najwyraźniej świadczą, że Si Pamaga nigdy nie miał zamiaru nikogo zamordować, kimkolwiek by on był; uit de zittingen van dien Raad zyn stukken voortgekomen – z posiedzeń tej Rady powstały dokumenty, die ten-duidelykste schynen te bewyzen: dat Si Pamaga nooit het voornemen gekoesterd had iemand, wien het ook zy, te vermoorden – które najwyraźniej świadczą, że Si Pamaga nigdy nie miał zamiaru nikogo zamordować, kimkolwiek by on był).
Dat hy noch Soetan Adam, noch Jang di Pertoean ooit had gezien of gekend. (Że nigdy nie widział ani nie znał ani Soetana Adama, ani Jang di Pertoeana; dat hy noch Soetan Adam, noch Jang di Pertoean ooit had gezien of gekend – że nigdy nie widział ani nie znał ani Soetana Adama, ani Jang di Pertoeana).
Dat hy niet op den Toeankoe van Natal was toegesprongen. (Że nie rzucił się na Toeankoe z Natalu; dat hy niet op den Toeankoe van Natal was toegesprongen – że nie rzucił się na Toeankoe z Natalu).
Dat deze niet uit het venster gevlucht was… en zoo voort! (Że ten nie wyskoczył z okna… i tak dalej!; dat deze niet uit het venster gevlucht was – że ten nie wyskoczył z okna, en zoo voort! – i tak dalej!).
Verder: dat het vonnis tegen den ongelukkigen Si Pamaga was geslagen onder de pressie van den voorzitter – myn voorganger – en van 't Raadslid Soetan Salim, welke personen de voorgewende misdaad van Si Pamaga hadden verzonnen om aan den gesuspendeerden adsistent-resident van Mandhéling een wapen ter zyner verdediging in de hand te stellen, en om lucht te geven aan hun haat jegens Jang di Pertoean. (Ponadto: że wyrok przeciwko nieszczęsnemu Si Pamadze został wydany pod presją przewodniczącego – mojego poprzednika – i członka Rady Soetana Salima, którzy wymyślili rzekome przestępstwo Si Pamagi, aby dać zawieszonemu asystentowi rezydenta Mandhéling broń do obrony oraz aby dać upust swojej nienawiści do Jang di Pertoeana; verder: dat het vonnis tegen den ongelukkigen Si Pamaga was geslagen onder de pressie van den voorzitter – myn voorganger – en van 't Raadslid Soetan Salim – ponadto: że wyrok przeciwko nieszczęsnemu Si Pamadze został wydany pod presją przewodniczącego – mojego poprzednika – i członka Rady Soetana Salima, welke personen de voorgewende misdaad van Si Pamaga hadden verzonnen – którzy wymyślili rzekome przestępstwo Si Pamagi, om aan den gesuspendeerden adsistent-resident van Mandhéling een wapen ter zyner verdediging in de hand te stellen – aby dać zawieszonemu asystentowi rezydenta Mandhéling broń do obrony, en om lucht te geven aan hun haat jegens Jang di Pertoean – oraz aby dać upust swojej nienawiści do Jang di Pertoeana).
De wyze nu waarop de generaal by die gelegenheid ondervroeg, deed denken aan de whistparty van zekeren keizer van Marokko die zyn partner toevoegde: ‘speel harten, of ik sny je den hals af.’ (Sposób, w jaki generał przeprowadzał przesłuchania, przypominał whistparty pewnego cesarza Maroka, który mówił swojemu partnerowi: ‘graj sercem, albo odetnę ci głowę’; de wyze nu waarop de generaal by die gelegenheid ondervroeg – sposób, w jaki generał przeprowadzał przesłuchania, deed denken aan de whistparty van zekeren keizer van Marokko die zyn partner toevoegde: ‘speel harten, of ik sny je den hals af’ – przypominał whistparty pewnego cesarza Maroka, który mówił swojemu partnerowi: ‘graj sercem, albo odetnę ci głowę’).
Ook de vertalingen, zooals hy die den fiskaal in den pen gaf, lieten veel te wenschen over. (Także tłumaczenia, które podawał prokuratorowi do zapisania, pozostawiały wiele do życzenia; ook de vertalingen, zooals hy die den fiskaal in den pen gaf – także tłumaczenia, które podawał prokuratorowi do zapisania, lieten veel te wenschen over – pozostawiały wiele do życzenia).
Of nu Soetan Salim en myn voorganger pressie hebben uitgeoefend op den natalschen Rechtsraad om Si Pamaga schuldig te verklaren, is my onbekend. (Czy Soetan Salim i mój poprzednik wywierali presję na Radę Prawną w Natalu, aby uznać Si Pamagę za winnego, jest mi nieznane; of nu Soetan Salim en myn voorganger pressie hebben uitgeoefend op den natalschen Rechtsraad om Si Pamaga schuldig te verklaren, is my onbekend – czy Soetan Salim i mój poprzednik wywierali presję na Radę Prawną w Natalu, aby uznać Si Pamagę za winnego, jest mi nieznane).
Maar wel weet ik dat de generaal Vandamme pressie heeft uitgeoefend op de verklaringen die 's mans onschuld moesten bewyzen. (Ale wiem, że generał Vandamme wywierał presję na oświadczenia mające udowodnić niewinność tego człowieka; maar wel weet ik – ale wiem, dat de generaal Vandamme pressie heeft uitgeoefend op de verklaringen – że generał Vandamme wywierał presję na oświadczenia, die 's mans onschuld moesten bewyzen – mające udowodnić niewinność tego człowieka).
Zonder op dat oogenblik nog de strekking daarvan te begrypen, heb ik me tegen die… onnauwkeurigheid verzet, hetgeen zóó ver gegaan is dat ik heb moeten weigeren eenige verbalen mede te onderteekenen, en ziedaar nu de zaak waarin ik den generaal zoo ‘gekontrarieerd’ had. (Nie rozumiejąc jeszcze wtedy zakresu tego działania, sprzeciwiłem się tej… nieścisłości, co posunęło się tak daleko, że musiałem odmówić podpisania kilku protokołów, i oto jest sprawa, w której tak bardzo sprzeciwiłem się generałowi; zonder op dat oogenblik nog de strekking daarvan te begrypen – nie rozumiejąc jeszcze wtedy zakresu tego działania, heb ik me tegen die… onnauwkeurigheid verzet – sprzeciwiłem się tej… nieścisłości, hetgeen zóó ver gegaan is dat ik heb moeten weigeren eenige verbalen mede te onderteekenen – co posunęło się tak daleko, że musiałem odmówić podpisania kilku protokołów, en ziedaar nu de zaak waarin ik den generaal zoo ‘gekontrarieerd’ had – i oto jest sprawa, w której tak bardzo sprzeciwiłem się generałowi).
Ge begrypt nu ook waarop de woorden doelen, waarmee ik de beantwoording sloot van de aanmerkingen die er op myn geldelyk beheer gemaakt waren, de woorden waarin ik verzocht van alle welwillende konsideratien verschoond te blyven. (Rozumiecie teraz również, do czego odnosiły się słowa, którymi zakończyłem odpowiedź na uwagi dotyczące mojego zarządzania finansami, słowa, w których prosiłem o zwolnienie mnie od wszelkich życzliwych rozważań; ge begrypt nu ook waarop de woorden doelen – rozumiecie teraz również, do czego odnosiły się słowa, waarmee ik de beantwoording sloot van de aanmerkingen die er op myn geldelyk beheer gemaakt waren – którymi zakończyłem odpowiedź na uwagi dotyczące mojego zarządzania finansami, de woorden waarin ik verzocht van alle welwillende konsideratien verschoond te blyven – słowa, w których prosiłem o zwolnienie mnie od wszelkich życzliwych rozważań).
Het was inderdaad zeer sterk voor iemand van uw jaren, zei Duclari. (To rzeczywiście było bardzo mocne jak na kogoś w waszym wieku, powiedział Duclari; het was inderdaad zeer sterk – to rzeczywiście było bardzo mocne, voor iemand van uw jaren – jak na kogoś w waszym wieku, zei Duclari – powiedział Duclari).
Ik vond het natuurlyk. (Uważałem to za naturalne; ik vond het natuurlyk – uważałem to za naturalne). Doch zeker is 't, dat de generaal Vandamme niet aan zoo-iets gewoon was. (Ale pewne jest, że generał Vandamme nie był do czegoś takiego przyzwyczajony; doch zeker is 't – ale pewne jest, dat de generaal Vandamme niet aan zoo-iets gewoon was – że generał Vandamme nie był do czegoś takiego przyzwyczajony). Ik heb dan ook onder de gevolgen van die zaak veel geleden. (Z tego powodu bardzo cierpiałem; ik heb dan ook – z tego powodu, onder de gevolgen van die zaak – w wyniku tej sprawy, veel geleden – bardzo cierpiałem). O neen, Verbrugge, ik zie wat je zeggen wilt, berouwd heeft het me nooit. (O nie, Verbrugge, widzę, co chcesz powiedzieć, nigdy tego nie żałowałem; o neen, Verbrugge – o nie, Verbrugge, ik zie wat je zeggen wilt – widzę, co chcesz powiedzieć, berouwd heeft het me nooit – nigdy tego nie żałowałem). Zelfs moet ik hierby voegen dat ik me niet zou bepaald hebben tot eenvoudig protesteeren tegen de wys waarop de generaal de getuigen ondervroeg, noch tot het weigeren myner handteekening op enkele verbalen, indien ik toen had kunnen gissen wat ik eerst later te weten kwam, dat alles voortsproot uit een vooraf vastgestelden toeleg om myn voorganger te bezwaren. (Muszę nawet dodać, że nie ograniczyłbym się do prostego protestowania przeciwko sposobowi, w jaki generał przesłuchiwał świadków, ani do odmowy podpisania kilku protokołów, gdybym wtedy mógł przypuszczać, co dowiedziałem się dopiero później, że wszystko to wynikało z wcześniej ustalonego zamiaru obciążenia mojego poprzednika; zelfs moet ik hierby voegen – muszę nawet dodać, dat ik me niet zou bepaald hebben tot eenvoudig protesteeren tegen de wys waarop de generaal de getuigen ondervroeg – że nie ograniczyłbym się do prostego protestowania przeciwko sposobowi, w jaki generał przesłuchiwał świadków, noch tot het weigeren myner handteekening op enkele verbalen – ani do odmowy podpisania kilku protokołów, indien ik toen had kunnen gissen – gdybym wtedy mógł przypuszczać, wat ik eerst later te weten kwam – co dowiedziałem się dopiero później, dat alles voortsproot uit een vooraf vastgestelden toeleg om myn voorganger te bezwaren – że wszystko to wynikało z wcześniej ustalonego zamiaru obciążenia mojego poprzednika). Ik meende dat de generaal, overtuigd van Si Pamaga's onschuld, zich liet meesleepen door de achtenswaardige zucht om een onschuldig slachtoffer te redden van de gevolgen eener rechtsdwaling, voor-zoo-ver dit na de geeseling en 't brandmerk nog mogelyk was. (Myślałem, że generał, przekonany o niewinności Si Pamagi, został pociągnięty przez szlachetną chęć uratowania niewinnej ofiary przed skutkami pomyłki sądowej, o ile było to jeszcze możliwe po chłostaniu i wypaleniu znaku; ik meende dat de generaal – myślałem, że generał, overtuigd van Si Pamaga's onschuld – przekonany o niewinności Si Pamagi, zich liet meesleepen door de achtenswaardige zucht – został pociągnięty przez szlachetną chęć, om een onschuldig slachtoffer te redden van de gevolgen eener rechtsdwaling – uratowania niewinnej ofiary przed skutkami pomyłki sądowej, voor-zoo-ver dit na de geeseling en 't brandmerk nog mogelyk was – o ile było to jeszcze możliwe po chłostaniu i wypaleniu znaku). Deze meening deed my wel in verzet komen tegen valsheid, maar ik was daarover niet zóó verontwaardigd als ik zou geweest zyn indien ik geweten had dat het hier geenszins te doen was om een onschuldige te redden, maar dat deze valsheid de strekking had om ten-koste van de eer en 't welzyn myns voorgangers, de bewyzen te vernietigen die de politiek van den generaal in den weg stonden. (To przekonanie sprawiło, że sprzeciwiłem się fałszywym zeznaniom, ale nie byłem tak oburzony, jak bym był, gdybym wiedział, że nie chodzi tu o uratowanie niewinnego człowieka, ale że te fałszywe zeznania miały na celu zniszczenie dowodów, które przeszkadzały polityce generała, kosztem honoru i dobrobytu mojego poprzednika; deze meening deed my wel in verzet komen tegen valsheid – to przekonanie sprawiło, że sprzeciwiłem się fałszywym zeznaniom, maar ik was daarover niet zóó verontwaardigd als ik zou geweest zyn – ale nie byłem tak oburzony, jak bym był, indien ik geweten had – gdybym wiedział, dat het hier geenszins te doen was om een onschuldige te redden – że nie chodziło tu o uratowanie niewinnego człowieka, maar dat deze valsheid de strekking had – ale że te fałszywe zeznania miały na celu, om ten-koste van de eer en 't welzyn myns voorgangers – kosztem honoru i dobrobytu mojego poprzednika, de bewyzen te vernietigen die de politiek van den generaal in den weg stonden – zniszczenie dowodów, które przeszkadzały polityce generała).
En hoe ging 't verder met uw voorganger? vroeg Verbrugge. (A jak potoczyły się losy pańskiego poprzednika? – zapytał Verbrugge; en hoe ging 't verder met uw voorganger? – a jak potoczyły się losy pańskiego poprzednika?, vroeg Verbrugge – zapytał Verbrugge).
Gelukkig voor hem was hy reeds naar Java vertrokken voor de generaal te Padang terugkeerde. (Na szczęście dla niego, już wyjechał na Jawę, zanim generał wrócił do Padang; gelukkig voor hem – na szczęście dla niego, was hy reeds naar Java vertrokken – już wyjechał na Jawę, voor de generaal te Padang terugkeerde – zanim generał wrócił do Padang). Hy schynt zich by de Regeering te Batavia te hebben kunnen verantwoorden, althans hy is in dienst gebleven. (Zdaje się, że udało mu się wytłumaczyć przed rządem w Batavii, przynajmniej pozostał w służbie; hy schynt zich by de Regeering te Batavia te hebben kunnen verantwoorden – zdaje się, że udało mu się wytłumaczyć przed rządem w Batavii, althans hy is in dienst gebleven – przynajmniej pozostał w służbie). De resident van Ayer-Bangie die op 't vonnis fiat exekutie verleend had, werd… (Rezydent Ayer-Bangie, który zatwierdził wyrok, został…; de resident van Ayer-Bangie die op 't vonnis fiat exekutie verleend had – rezydent Ayer-Bangie, który zatwierdził wyrok, werd… – został…).
Gesuspendeerd? (Zawieszony?; gesuspendeerd? – zawieszony?)
Natuurlyk! (Oczywiście!; natuurlyk! – oczywiście!) Ge ziet dat ik niet zoo heel onrecht had, in myn puntdicht te zeggen dat de Gouverneur ons schorsend regeerde. (Widzicie, że nie miałem tak całkiem nie racji, mówiąc w mojej satyrze, że Gubernator rządził nami przez zawieszenia; ge ziet dat ik niet zoo heel onrecht had – widzicie, że nie miałem tak całkiem nie racji, in myn puntdicht te zeggen – mówiąc w mojej satyrze, dat de Gouverneur ons schorsend regeerde – że Gubernator rządził nami przez zawieszenia).
