Nikita Shcheholevatyi
Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Полная версия

Toch kwamen wy, jongens van quarta, altyd 's avends op de Westermarkt om dat meisje te zien. (Mimo to my, chłopcy z czwartej klasy, zawsze wieczorami przychodziliśmy na Westermarkt, aby zobaczyć tę dziewczynę; toch kwamen wy, jongens van quarta – mimo to my, chłopcy z czwartej klasy, altyd 's avends op de Westermarkt – zawsze wieczorami na Westermarkt, om dat meisje te zien – aby zobaczyć tę dziewczynę).

Nu was hy die daar voor me stond met zyn sjaal, eens daarby, schoon hy een paar jaren jonger was dan de anderen, en dus nog te kinderachtig om naar de Griekin te kyken. (Teraz był on, który stał przede mną ze swoim szalem, kiedyś tam, choć był o kilka lat młodszy od innych i więc jeszcze zbyt dziecinny, aby patrzeć na Greczynkę; nu was hy die daar voor me stond met zyn sjaal – teraz był on, który stał przede mną ze swoim szalem, eens daarby – kiedyś tam, schoon hy een paar jaren jonger was dan de anderen – choć był o kilka lat młodszy od innych, en dus nog te kinderachtig om naar de Griekin te kyken – i więc jeszcze zbyt dziecinny, aby patrzeć na Greczynkę).

Maar hy was de primus van onze klasse – want knap was hy, dit moet ik erkennen – en hy hield veel van spelen, stoeien en vechten. (Ale był prymusem w naszej klasie – bo był mądry, to muszę przyznać – i bardzo lubił bawić się, szaleć i walczyć; maar hy was de primus van onze klasse – ale był prymusem w naszej klasie, want knap was hy, dit moet ik erkennen – bo był mądry, to muszę przyznać, en hy hield veel van spelen, stoeien en vechten – i bardzo lubił bawić się, szaleć i walczyć).

Dáárom was hy by ons. (Dlatego był z nami; dáárom was hy by ons – dlatego był z nami).

Terwyl we dus – we waren wel met ons tienen – vry ver van de kraam af, naar die Griekin stonden te kyken, en beraadslaagden hoe wy 't moesten aanleggen om kennis met haar te maken, werd er besloten geld by-een te leggen om iets in die kraam te koopen. (Więc podczas gdy – było nas dziesięciu – staliśmy dość daleko od straganu, patrząc na tę Greczynkę i rozmawiając, jak się do niej zbliżyć, postanowiliśmy zebrać pieniądze, aby coś kupić w tym straganie; terwyl we dus – więc podczas gdy, we waren wel met ons tienen – było nas dziesięciu, vry ver van de kraam af – dość daleko od straganu, naar die Griekin stonden te kyken – patrząc na tę Greczynkę, en beraadslaagden hoe wy 't moesten aanleggen om kennis met haar te maken – i rozmawiając, jak się do niej zbliżyć, werd er besloten geld by-een te leggen – postanowiliśmy zebrać pieniądze, om iets in die kraam te koopen – aby coś kupić w tym straganie).

Maar toen was goede raad duur, om te weten wie de stoute schoenen zou aantrekken om het meisjen aantespreken. (Ale wtedy dobrą radę trudno było uzyskać, aby dowiedzieć się, kto odważy się podejść i porozmawiać z dziewczyną; maar toen was goede raad duur – ale wtedy dobrą radę trudno było uzyskać, om te weten wie de stoute schoenen zou aantrekken – aby dowiedzieć się, kto odważy się, om het meisjen aantespreken – aby porozmawiać z dziewczyną).

Ieder wilde, maar niemand durfde. (Każdy chciał, ale nikt nie miał odwagi; ieder wilde – każdy chciał, maar niemand durfde – ale nikt nie miał odwagi).

Er werd geloot, en het lot viel op my. (Było losowanie i padło na mnie; er werd geloot – było losowanie, en het lot viel op my – i padło na mnie).

Nu erken ik, dat ik niet gaarne gevaren trotseer. (Teraz przyznaję, że nie lubię stawiać czoła niebezpieczeństwom; nu erken ik – teraz przyznaję, dat ik niet gaarne gevaren trotseer – że nie lubię stawiać czoła niebezpieczeństwom).

Ik ben man en vader, en houd ieder die het gevaar zoekt, voor een gek, wat ook in de Schrift staat. (Jestem mężczyzną i ojcem, i uważam każdego, kto szuka niebezpieczeństw, za szaleńca, co również jest napisane w Piśmie; ik ben man en vader – jestem mężczyzną i ojcem, en houd ieder die het gevaar zoekt – i uważam każdego, kto szuka niebezpieczeństw, voor een gek – za szaleńca, wat ook in de Schrift staat – co również jest napisane w Piśmie).

Het is my inderdaad aangenaam optemerken hoe ik my in myn denkbeelden over gevaar en zulke dingen, gelyk ben gebleven, daar ik thans over zoo-iets nog juist dezelfde meening koester, als dien avend toen ik daar by de kraam van den Griek stond, met de twaalf stuivers die we saamgelegd hadden, in de hand. (Rzeczywiście, jest mi miło zauważyć, jak bardzo pozostałem wierny swoim poglądom na temat niebezpieczeństwa i takich rzeczy, ponieważ teraz mam dokładnie takie same zdanie, jak tamtego wieczoru, kiedy stałem przy straganie Greka z dwunastoma szylingami, które zebraliśmy, w ręce; het is my inderdaad aangenaam optemerken – rzeczywiście, jest mi miło zauważyć, hoe ik my in myn denkbeelden over gevaar en zulke dingen – jak bardzo pozostałem wierny swoim poglądom na temat niebezpieczeństwa i takich rzeczy, gelyk ben gebleven – jak bardzo pozostałem wierny, daar ik thans over zoo-iets nog juist dezelfde meening koester – ponieważ teraz mam dokładnie takie same zdanie, als dien avend toen ik daar by de kraam van den Griek stond – jak tamtego wieczoru, kiedy stałem przy straganie Greka, met de twaalf stuivers die we saamgelegd hadden, in de hand – z dwunastoma szylingami, które zebraliśmy, w ręce).

Maar zie, uit valsche schaamte durfde ik niet zeggen dat ik niet durfde, en bovendien, ik moest wel vooruit, want myn makkers drongen me, en weldra stond ik voor de kraam. (Ale zobacz, z fałszywego wstydu nie odważyłem się powiedzieć, że nie mam odwagi, a poza tym musiałem iść naprzód, ponieważ moi koledzy mnie popychali, i wkrótce stanąłem przed straganem; maar zie – ale zobacz, uit valsche schaamte durfde ik niet zeggen dat ik niet durfde – z fałszywego wstydu nie odważyłem się powiedzieć, że nie mam odwagi, en bovendien, ik moest wel vooruit – a poza tym musiałem iść naprzód, want myn makkers drongen me – ponieważ moi koledzy mnie popychali, en weldra stond ik voor de kraam – i wkrótce stanąłem przed straganem).

Het meisje zag ik niet: ik zag niets! Alles werd me groen en geel voor de oogen. (Nie widziałem dziewczyny: nie widziałem nic! Wszystko stało się zielone i żółte przed moimi oczami; het meisje zag ik niet – nie widziałem dziewczyny, ik zag niets! – nie widziałem nic, alles werd me groen en geel voor de oogen – wszystko stało się zielone i żółte przed moimi oczami).

Ik stamelde een aoristus primus van ik weet niet welk werkwoord… (Bełkotałem aoryst primus jakiegoś czasownika, którego nie pamiętam…; ik stamelde een aoristus primus van ik weet niet welk werkwoord – bełkotałem aoryst primus jakiegoś czasownika, którego nie pamiętam).

Plaît-il? zeide zy. (– Słucham? powiedziała; plaît-il – słucham, zeide zy – powiedziała).

Ik herstelde my eenigszins, en ging voort: (Trochę się otrząsnąłem i kontynuowałem; ik herstelde my eenigszins – trochę się otrząsnąłem, en ging voort – i kontynuowałem).

Meenin aeide thea, en…dat Egypte een geschenk van den Nyl was. (– Meenin aeide thea, i… że Egipt to dar Nilu; meenin aeide thea – meenin aeide thea, en…dat Egypte een geschenk van den Nyl was – i… że Egipt to dar Nilu).

Ik ben overtuigd dat ik in de kennismaking zou geslaagd zyn, indien niet op dat oogenblik een myner makkers uit kinderachtige baldadigheid my een zoo harden stoot in den rug had gegeven, dat ik heel onzacht tegen de uitstalkast aanvloog, die op halvemanshoogte de voorzy van de kraam afsloot. (Jestem przekonany, że udałoby mi się nawiązać znajomość, gdyby nie to, że w tym momencie jeden z moich kolegów z dziecinnej złośliwości pchnął mnie tak mocno w plecy, że uderzyłem gwałtownie w ladę, która na wysokości pół człowieka zamykała front straganu; ik ben overtuigd dat ik in de kennismaking zou geslaagd zyn – jestem przekonany, że udałoby mi się nawiązać znajomość, indien niet op dat oogenblik een myner makkers uit kinderachtige baldadigheid – gdyby nie to, że w tym momencie jeden z moich kolegów z dziecinnej złośliwości, my een zoo harden stoot in den rug had gegeven – pchnął mnie tak mocno w plecy, dat ik heel onzacht tegen de uitstalkast aanvloog – że uderzyłem gwałtownie w ladę, die op halvemanshoogte de voorzy van de kraam afsloot – która na wysokości pół człowieka zamykała front straganu).

Ik voelde een greep in myn nek…een tweeden greep veel lager…ik zweefde een oogenblik…en vóór ik recht begreep hoe de zaken stonden, was ik in de kraam van den Griek, die in verstaanbaar fransch zei dat ik een gamin was, en dat hy de policie roepen zou. (Poczułem uchwyt na mojej szyi… drugi uchwyt znacznie niżej… unosiłem się przez chwilę… i zanim zrozumiałem, jak się rzeczy mają, byłem w straganie Greka, który w zrozumiałym francuskim powiedział, że jestem gaminem i że wezwie policję; ik voelde een greep in myn nek – poczułem uchwyt na mojej szyi, een tweeden greep veel lager – drugi uchwyt znacznie niżej, ik zweefde een oogenblik – unosiłem się przez chwilę, en vóór ik recht begreep hoe de zaken stonden – i zanim zrozumiałem, jak się rzeczy mają, was ik in de kraam van den Griek – byłem w straganie Greka, die in verstaanbaar fransch zei dat ik een gamin was – który w zrozumiałym francuskim powiedział, że jestem gaminem, en dat hy de policie roepen zou – i że wezwie policję).

Nu was ik wel dicht by het meisje, maar genoegen deed het me niet. (Byłem teraz blisko dziewczyny, ale nie sprawiało mi to przyjemności; nu was ik wel dicht by het meisje – byłem teraz blisko dziewczyny, maar genoegen deed het me niet – ale nie sprawiało mi to przyjemności).

Ik schreide, en bad om genade, want ik zat vreeselyk in angst. (Płakałem i błagałem o łaskę, ponieważ byłem strasznie przerażony; ik schreide – płakałem, en bad om genade – i błagałem o łaskę, want ik zat vreeselyk in angst – ponieważ byłem strasznie przerażony).

Maar het baatte niet. (Ale to nie pomogło; maar het baatte niet – ale to nie pomogło).

De Griek hield me by den arm, en schopte my. (Grek trzymał mnie za ramię i kopał mnie; de Griek hield me by den arm – Grek trzymał mnie za ramię, en schopte my – i kopał mnie).

Ik zocht naar myn makkers – we hadden juist dien morgen veel over Scaevola te doen gehad, die zyn hand in 't vuur stak, en in hun latynsche opstellen hadden ze dit zoo heel mooi gevonden – jawel! (Szukając moich kolegów – właśnie tego ranka dużo rozmawialiśmy o Scaevoli, który włożył rękę do ognia, a w swoich łacińskich wypracowaniach uznali to za bardzo piękne – tak!; ik zocht naar myn makkers – szukając moich kolegów, we hadden juist dien morgen veel over Scaevola te doen gehad – właśnie tego ranka dużo rozmawialiśmy o Scaevoli, die zyn hand in 't vuur stak – który włożył rękę do ognia, en in hun latynsche opstellen hadden ze dit zoo heel mooi gevonden – a w swoich łacińskich wypracowaniach uznali to za bardzo piękne, jawel – tak).

Niemand was daar gebleven om voor my een hand in 't vuur te steken… (Nikt tam nie został, aby włożyć rękę do ognia za mnie…; niemand was daar gebleven – nikt tam nie został, om voor my een hand in 't vuur te steken – aby włożyć rękę do ognia za mnie).

Zóó meende ik. (Tak myślałem; zóó meende ik – tak myślałem).

Maar zie, daar vloog op-eens myn Sjaalman door de achterdeur de kraam in. (Ale zobacz, nagle mój Sjaalman wpadł przez tylne drzwi do straganu; maar zie – ale zobacz, daar vloog op-eens myn Sjaalman door de achterdeur de kraam in – nagle mój Sjaalman wpadł przez tylne drzwi do straganu).

Hy was niet groot of sterk, en pas een jaar of dertien oud, maar hy was een vlug en dapper mannetje. (Nie był duży ani silny, miał zaledwie trzynaście lat, ale był zwinny i odważny; hy was niet groot of sterk – nie był duży ani silny, en pas een jaar of dertien oud – miał zaledwie trzynaście lat, maar hy was een vlug en dapper mannetje – ale był zwinny i odważny).

Nog zie 'k zyn oogen flikkeren – anders zagen ze flauw – hy gaf den Griek een vuistslag, en ik was gered. (Wciąż widzę jego błyszczące oczy – zwykle były matowe – uderzył Greka pięścią, a ja byłem uratowany; nog zie 'k zyn oogen flikkeren – wciąż widzę jego błyszczące oczy, anders zagen ze flauw – zwykle były matowe, hy gaf den Griek een vuistslag – uderzył Greka pięścią, en ik was gered – a ja byłem uratowany).

Later heb ik gehoord dat de Griek hem duchtig geslagen heeft, maar omdat ik een vast principe heb, me nooit te bemoeien met dingen die me niet aangaan, ben ik terstond weggeloopen. (Później dowiedziałem się, że Grek go solidnie pobił, ale ponieważ mam stałą zasadę, aby nigdy nie mieszać się w sprawy, które mnie nie dotyczą, natychmiast uciekłem; later heb ik gehoord dat de Griek hem duchtig geslagen heeft – później dowiedziałem się, że Grek go solidnie pobił, maar omdat ik een vast principe heb – ale ponieważ mam stałą zasadę, me nooit te bemoeien met dingen die me niet aangaan – aby nigdy nie mieszać się w sprawy, które mnie nie dotyczą, ben ik terstond weggeloopen – natychmiast uciekłem).

Ik heb het dus niet gezien. (Więc tego nie widziałem; ik heb het dus niet gezien – więc tego nie widziałem).

Ziedaar de reden waarom zyn trekken me zoo aan reukwerk herinnerden, en hoe men in Amsterdam twist kan krygen met een Griek. (Oto powód, dla którego jego rysy przypominały mi zapachy i jak można w Amsterdamie wdać się w kłótnię z Grekiem; ziedaar de reden waarom zyn trekken me zoo aan reukwerk herinnerden – oto powód, dla którego jego rysy przypominały mi zapachy, en hoe men in Amsterdam twist kan krygen met een Griek – i jak można w Amsterdamie wdać się w kłótnię z Grekiem).

Als op latere kermissen die man weer met zyn kraam op de Westermarkt stond, ging ik my altyd elders vermaken. (Jeśli na późniejszych jarmarkach ten człowiek znów stał ze swoim straganem na Westermarkt, zawsze bawiłem się gdzie indziej; als op latere kermissen die man weer met zyn kraam op de Westermarkt stond – jeśli na późniejszych jarmarkach ten człowiek znów stał ze swoim straganem na Westermarkt, ging ik my altyd elders vermaken – zawsze bawiłem się gdzie indziej).

Daar ik veel van wysgeerige opmerkingen houd, moet ik u toch even zeggen, lezer, hoe wonderbaar de zaken dezer wereld aan elkander hangen. (Ponieważ bardzo lubię filozoficzne uwagi, muszę ci powiedzieć, czytelniku, jak cudownie sprawy tego świata się ze sobą łączą; daar ik veel van wysgeerige opmerkingen houd – ponieważ bardzo lubię filozoficzne uwagi, moet ik u toch even zeggen – muszę ci powiedzieć, lezer, hoe wonderbaar de zaken dezer wereld aan elkander hangen – czytelniku, jak cudownie sprawy tego świata się ze sobą łączą).

Als de oogen van dat meisje minder zwart waren geweest, als ze korter vlechten had gehad, of als men my niet tegen die winkelkast had aangeworpen, zoudt ge nu dit boek niet lezen. (Gdyby oczy tej dziewczyny były mniej czarne, gdyby miała krótsze warkocze, lub gdyby mnie nie rzucono na tę ladę, teraz nie czytałbyś tej książki; als de oogen van dat meisje minder zwart waren geweest – gdyby oczy tej dziewczyny były mniej czarne, als ze korter vlechten had gehad – gdyby miała krótsze warkocze, of als men my niet tegen die winkelkast had aangeworpen – lub gdyby mnie nie rzucono na tę ladę, zoudt ge nu dit boek niet lezen – teraz nie czytałbyś tej książki).

Wees dus dankbaar dat dit zoo gebeurd is. (Bądź więc wdzięczny, że tak się stało; wees dus dankbaar dat dit zoo gebeurd is – bądź więc wdzięczny, że tak się stało).

Geloof me, alles in de wereld is goed, zóó als het is, en ontevreden menschen die altyd klagen, zyn myn vrienden niet. (Wierz mi, wszystko na świecie jest dobre, tak jak jest, a niezadowoleni ludzie, którzy zawsze narzekają, nie są moimi przyjaciółmi; geloof me, alles in de wereld is goed – wierz mi, wszystko na świecie jest dobre, zóó als het is – tak jak jest, en ontevreden menschen die altyd klagen – a niezadowoleni ludzie, którzy zawsze narzekają, zyn myn vrienden niet – nie są moimi przyjaciółmi).

Daar hebt ge Busselinck & Waterman…maar ik moet voortgaan, want myn boek moet af voor de voorjaarsveiling. (Oto masz Busselinck & Waterman… ale muszę kontynuować, bo moja książka musi być gotowa przed wiosenną aukcją; daar hebt ge Busselinck & Waterman – oto masz Busselinck & Waterman, maar ik moet voortgaan – ale muszę kontynuować, want myn boek moet af voor de voorjaarsveiling – bo moja książka musi być gotowa przed wiosenną aukcją).

Ronduit gezegd – want ik houd van de waarheid – was my het weerzien van dien persoon niet aangenaam. (Mówiąc szczerze – bo lubię prawdę – to spotkanie z tą osobą nie było mi przyjemne; ronduit gezegd – mówiąc szczerze, want ik houd van de waarheid – bo lubię prawdę, was my het weerzien van dien persoon niet aangenaam – to spotkanie z tą osobą nie było mi przyjemne).

Ik bemerkte terstond dat het geen soliede konnexie was. (Od razu zauważyłem, że to nie jest solidne połączenie; ik bemerkte terstond – od razu zauważyłem, dat het geen soliede konnexie was – że to nie jest solidne połączenie).

Hy zag zeer bleek, en toen ik hem vroeg hoe laat het was, wist hy 't niet. (Wyglądał bardzo blado, a kiedy zapytałem go, która godzina, nie wiedział; hy zag zeer bleek – wyglądał bardzo blado, en toen ik hem vroeg hoe laat het was – a kiedy zapytałem go, która godzina, wist hy 't niet – nie wiedział).

Dit zyn dingen, waar een mensch op let, die zoo'n twintig jaar de beurs bezocht heeft, en zooveel heeft bygewoond. (To są rzeczy, na które zwraca uwagę człowiek, który przez około dwadzieścia lat odwiedzał giełdę i wiele widział; dit zyn dingen, waar een mensch op let – to są rzeczy, na które zwraca uwagę człowiek, die zoo'n twintig jaar de beurs bezocht heeft – który przez około dwadzieścia lat odwiedzał giełdę, en zooveel heeft bygewoond – i wiele widział).

Ik heb al wat huizen zien vallen! (Widziałem już, jak upadały domy!; ik heb al wat huizen zien vallen – widziałem już, jak upadały domy).

Ik meende dat hy rechts zou gaan, en zei dat ik links moest. (Myślałem, że pójdzie w prawo, a ja powiedziałem, że muszę w lewo; ik meende dat hy rechts zou gaan – myślałem, że pójdzie w prawo, en zei dat ik links moest – a ja powiedziałem, że muszę w lewo).

Doch zie, hy ging ook links, en ik kon dus niet vermyden in gesprek te treden. (Ale zobacz, poszedł też w lewo, więc nie mogłem uniknąć rozmowy; doch zie – ale zobacz, hy ging ook links – poszedł też w lewo, en ik kon dus niet vermyden in gesprek te treden – więc nie mogłem uniknąć rozmowy).

Maar ik bedacht gedurig dat hy niet wist hoe laat het was, en bespeurde bovendien dat zyn jasje tot aan de kin was dichtgeknoopt – dat een zeer slecht merk is – zoodat ik den toon van ons onderhoud wat flauw blyven liet. (Ale ciągle myślałem, że nie wiedział, która godzina, i zauważyłem, że jego kurtka była zapięta pod szyję – co jest bardzo złym znakiem – więc nasza rozmowa była trochę nijaka; maar ik bedacht gedurig dat hy niet wist hoe laat het was – ale ciągle myślałem, że nie wiedział, która godzina, en bespeurde bovendien dat zyn jasje tot aan de kin was dichtgeknoopt – i zauważyłem, że jego kurtka była zapięta pod szyję, dat een zeer slecht merk is – co jest bardzo złym znakiem, zoodat ik den toon van ons onderhoud wat flauw blyven liet – więc nasza rozmowa była trochę nijaka).

Hy verhaalde my dat hy in Indie was geweest, dat hy getrouwd was, dat hy kinderen had. (Opowiedział mi, że był w Indiach, że jest żonaty, że ma dzieci; hy verhaalde my – opowiedział mi, dat hy in Indie was geweest – że był w Indiach, dat hy getrouwd was – że jest żonaty, dat hy kinderen had – że ma dzieci).

Ik had daar niets tegen, maar vond er niets belangryks in. (Nie miałem nic przeciwko temu, ale nie uważałem tego za ważne; ik had daar niets tegen – nie miałem nic przeciwko temu, maar vond er niets belangryks in – ale nie uważałem tego za ważne).

By de Kapelsteeg – ik ga anders nooit door die steeg, omdat het voor een fatsoenlyk man niet staat, vind ik – maar ditmaal wilde ik by de Kapelsteeg rechts-af-slaan. (Przy Kapelsteeg – nigdy nie chodzę tą uliczką, ponieważ uważam, że to nie pasuje do porządnego człowieka – ale tym razem chciałem skręcić w prawo przy Kapelsteeg; by de Kapelsteeg – przy Kapelsteeg, ik ga anders nooit door die steeg – nigdy nie chodzę tą uliczką, omdat het voor een fatsoenlyk man niet staat – ponieważ uważam, że to nie pasuje do porządnego człowieka, maar ditmaal wilde ik by de Kapelsteeg rechts-af-slaan – ale tym razem chciałem skręcić w prawo przy Kapelsteeg).

Ik wachtte tot wy dat straatje byna voorby waren, om goed te doen blyken dat zyn weg rechtuit leidde, en toen zei ik zeer beleefd…want beleefd ben ik altyd, men kan nooit weten hoe men later iemand noodig heeft: (Czekałem, aż prawie przejdziemy tę uliczkę, aby dobrze zaznaczyć, że jego droga prowadzi prosto, a potem powiedziałem bardzo uprzejmie… bo zawsze jestem uprzejmy, nigdy nie wiadomo, kogo później się potrzebuje; ik wachtte tot wy dat straatje byna voorby waren – czekałem, aż prawie przejdziemy tę uliczkę, om goed te doen blyken dat zyn weg rechtuit leidde – aby dobrze zaznaczyć, że jego droga prowadzi prosto, en toen zei ik zeer beleefd – a potem powiedziałem bardzo uprzejmie, want beleefd ben ik altyd – bo zawsze jestem uprzejmy, men kan nooit weten hoe men later iemand noodig heeft – nigdy nie wiadomo, kogo później się potrzebuje).

Het was me byzonder aangenaam u weer te zien, m'nheer… r… r! En… èn… èn… ik rekommandeer me! Ik moet hierin. (– Było mi bardzo miło znów pana zobaczyć, panie… r… r! I… i… i… polecam się! Muszę tu wejść; het was me byzonder aangenaam u weer te zien – było mi bardzo miło znów pana zobaczyć, m'nheer… r… r! – panie… r… r! en… èn… èn… ik rekommandeer me! – i… i… i… polecam się! ik moet hierin – muszę tu wejść).

Toen keek hy me heel gek aan, en zuchtte, en vatte op-eens een knoop van myn jas… (Wtedy spojrzał na mnie dziwnie, westchnął i nagle złapał guzik mojego płaszcza…; toen keek hy me heel gek aan – wtedy spojrzał na mnie dziwnie, en zuchtte – i westchnął, en vatte op-eens een knoop van myn jas – i nagle złapał guzik mojego płaszcza).

Beste Droogstoppel, zeide hy, ik heb u iets te vragen. (– Drogi Droogstoppel, powiedział, mam do ciebie prośbę; beste Droogstoppel – drogi Droogstoppel, zeide hy – powiedział, ik heb u iets te vragen – mam do ciebie prośbę).

Er ging my een rilling door de leden. (Przeszedł mnie dreszcz; er ging my een rilling door de leden – przeszedł mnie dreszcz).

Hy wist niet hoe laat het was, en wilde my iets vragen! (Nie wiedział, która godzina, a chciał mnie o coś prosić!; hy wist niet hoe laat het was – nie wiedział, która godzina, en wilde my iets vragen – a chciał mnie o coś prosić).

Natuurlyk antwoordde ik dat ik geen tyd had, en naar de beurs moest, schoon het avend was. (Oczywiście odpowiedziałem, że nie mam czasu i muszę iść na giełdę, chociaż był wieczór; natuurlyk antwoordde ik dat ik geen tyd had – oczywiście odpowiedziałem, że nie mam czasu, en naar de beurs moest – i muszę iść na giełdę, schoon het avend was – chociaż był wieczór).

Maar als men zoo'n twintig jaren de beurs heeft bezocht…en iemand wil u iets vragen, zonder te weten hoe laat het is… (Ale jeśli ktoś przez dwadzieścia lat chodził na giełdę… i ktoś chce cię o coś prosić, nie wiedząc, która godzina…; maar als men zoo'n twintig jaren de beurs heeft bezocht – ale jeśli ktoś przez dwadzieścia lat chodził na giełdę, en iemand wil u iets vragen – i ktoś chce cię o coś prosić, zonder te weten hoe laat het is – nie wiedząc, która godzina).

Ik maakte myn knoop los, groette heel beleefd – want beleefd ben ik altyd – en ging de Kapelsteeg in, wat ik anders nooit doe, omdat het niet fatsoenlyk is, en fatsoen gaat my boven alles. (Rozpiąłem swój guzik, bardzo uprzejmie się ukłoniłem – bo zawsze jestem uprzejmy – i wszedłem w Kapelsteeg, czego nigdy nie robię, ponieważ to nie przystoi, a przyzwoitość jest dla mnie najważniejsza; ik maakte myn knoop los – rozpiąłem swój guzik, groette heel beleefd – bardzo uprzejmie się ukłoniłem, want beleefd ben ik altyd – bo zawsze jestem uprzejmy, en ging de Kapelsteeg in – i wszedłem w Kapelsteeg, wat ik anders nooit doe – czego nigdy nie robię, omdat het niet fatsoenlyk is – ponieważ to nie przystoi, en fatsoen gaat my boven alles – a przyzwoitość jest dla mnie najważniejsza).

Ik hoop dat niemand het gezien heeft. (Mam nadzieję, że nikt tego nie widział; ik hoop dat niemand het gezien heeft – mam nadzieję, że nikt tego nie widział).

Rozdział 3: Wprowadzenie Ludwiga Sterna

Derde hoofdstuk

Toen ik een dag daarna van de beurs kwam, zei Frits dat er iemand geweest was om my te spreken. (Kiedy następnego dnia wróciłem z giełdy, Frits powiedział, że ktoś przyszedł mnie zobaczyć; toen ik een dag daarna van de beurs kwam – kiedy następnego dnia wróciłem z giełdy, zei Frits – Frits powiedział, dat er iemand geweest was om my te spreken – że ktoś przyszedł mnie zobaczyć). Naar de beschryving was het de Sjaalman. (Z opisu wynikało, że to był Sjaalman; naar de beschryving – z opisu, was het de Sjaalman – to był Sjaalman). Hoe hy me gevonden had… nu ja, 't adreskaartje! (Jak mnie znalazł… ach tak, wizytówka!; hoe hy me gevonden had – jak mnie znalazł, nu ja – ach tak, 't adreskaartje – wizytówka!). Ik dacht er over, myn kinderen van school te nemen, want het is lastig, nog twintig, dertig jaren later te worden nagezeten door een schoolkameraad die een sjaal draagt in plaats van een jas, en die niet weet hoe laat het is. (Zastanawiałem się nad zabraniem dzieci ze szkoły, bo to kłopotliwe, być ściganym przez dwadzieścia, trzydzieści lat przez kolegę ze szkoły, który nosi szal zamiast płaszcza i nie wie, która godzina; ik dacht er over – zastanawiałem się, myn kinderen van school te nemen – nad zabraniem dzieci ze szkoły, want het is lastig – bo to kłopotliwe, nog twintig, dertig jaren later – jeszcze dwadzieścia, trzydzieści lat później, te worden nagezeten door een schoolkameraad – być ściganym przez kolegę ze szkoły, die een sjaal draagt in plaats van een jas – który nosi szal zamiast płaszcza, en die niet weet hoe laat het is – i nie wie, która godzina). Ook heb ik Frits verboden naar de Westermarkt te gaan, als er kramen staan. (Zabroniłem też Fritsowi chodzić na Westermarkt, kiedy są tam stragany; ook heb ik Frits verboden – zabroniłem też Fritsowi, naar de Westermarkt te gaan – chodzić na Westermarkt, als er kramen staan – kiedy są tam stragany).

Den volgenden dag ontving ik een brief met een groot pak. (Następnego dnia otrzymałem list z dużą paczką; den volgenden dag – następnego dnia, ontving ik een brief – otrzymałem list, met een groot pak – z dużą paczką). Ik zal u den brief laten lezen: (Pozwól, że przeczytam ci list; ik zal u den brief laten lezen – pozwól, że przeczytam ci list):

Waarde Droogstoppel! (Drogi Droogstoppel!; waarde – drogi, Droogstoppel – Droogstoppel!)

Ik vind dat hy wel had kunnen zeggen: Weledele Heer Droogstoppel, omdat ik makelaar ben. (Uważam, że mógł powiedzieć: Szanowny Panie Droogstoppel, ponieważ jestem maklerem; ik vind dat hy wel had kunnen zeggen – uważam, że mógł powiedzieć, Weledele Heer Droogstoppel – Szanowny Panie Droogstoppel, omdat ik makelaar ben – ponieważ jestem maklerem).

Ik ben gisteren ten-uwent geweest met het doel u een verzoek te doen. (Wczoraj byłem u pana z zamiarem złożenia prośby; ik ben gisteren ten-uwent geweest – wczoraj byłem u pana, met het doel u een verzoek te doen – z zamiarem złożenia prośby). Ik geloof dat gy in goede omstandigheden verkeert… (Wierzę, że pan jest w dobrych warunkach…; ik geloof dat gy in goede omstandigheden verkeert – wierzę, że pan jest w dobrych warunkach).

Dit is waar: we zyn met ons dertienen op 't kantoor. (To prawda: jest nas trzynaścioro w biurze; dit is waar – to prawda, we zyn met ons dertienen op 't kantoor – jest nas trzynaścioro w biurze).

…en ik wenschte gebruik te maken van uw krediet, om een zaak tot-stand te brengen, die voor my van groot gewicht is. (i chciałbym skorzystać z pańskiego kredytu, aby założyć interes, który jest dla mnie bardzo ważny; en ik wenschte gebruik te maken van uw krediet – i chciałbym skorzystać z pańskiego kredytu, om een zaak tot-stand te brengen – aby założyć interes, die voor my van groot gewicht is – który jest dla mnie bardzo ważny).

Zou men niet denken dat het om een order op de voorjaarsveiling te doen was? (Czyż nie pomyślałbyś, że chodziło o zamówienie na wiosennej aukcji?; zou men niet denken dat het om een order op de voorjaarsveiling te doen was – czyż nie pomyślałbyś, że chodziło o zamówienie na wiosennej aukcji?).

Door velerlei omstandigheden ben ik op 't oogenblik eenigszins om geld verlegen. (Z różnych powodów obecnie trochę brakuje mi pieniędzy; door velerlei omstandigheden – z różnych powodów, ben ik op 't oogenblik eenigszins om geld verlegen – obecnie trochę brakuje mi pieniędzy).

Eenigszins? Hy had geen hemd aan. Dat noemt hy eenigszins! (Trochę? Nie miał na sobie koszuli. To nazywa trochę!; eenigszins – trochę, hy had geen hemd aan – nie miał na sobie koszuli, dat noemt hy eenigszins – to nazywa trochę!).

Ik kan myn lieve vrouw niet alles geven wat tot veraangenaming des levens noodig is, en ook de opvoeding myner kinderen is, uit een geldelyk oogpunt, niet zooals ik wenschen zou. (Nie mogę dać mojej drogiej żonie wszystkiego, co jest potrzebne do uprzyjemnienia życia, a także edukacja moich dzieci nie jest pod względem finansowym taka, jak bym chciał; ik kan myn lieve vrouw niet alles geven – nie mogę dać mojej drogiej żonie wszystkiego, wat tot veraangenaming des levens noodig is – co jest potrzebne do uprzyjemnienia życia, en ook de opvoeding myner kinderen is – a także edukacja moich dzieci jest, uit een geldelyk oogpunt – pod względem finansowym, niet zooals ik wenschen zou – nie taka, jak bym chciał).

Veraangenaming des levens? Opvoeding van de kinderen? Meent ge dat hy voor zyn vrouw een loge in de Opera huren wilde, en zyn kinderen op een instituut doen te Genève? 't Was najaar, en vry koud…welnu, hy woonde op een vliering, zonder vuur. (Uprzyjemnienie życia? Edukacja dzieci? Czy myślisz, że chciał wynająć lożę w Operze dla swojej żony i posłać dzieci do instytutu w Genewie? Była jesień, i dość zimno… cóż, mieszkał na strychu, bez ogrzewania; veraangenaming des levens – uprzyjemnienie życia, opvoeding van de kinderen – edukacja dzieci, meent ge dat hy voor zyn vrouw een loge in de Opera huren wilde – czy myślisz, że chciał wynająć lożę w Operze dla swojej żony, en zyn kinderen op een instituut doen te Genève – i posłać dzieci do instytutu w Genewie? 't was najaar, en vry koud – była jesień, i dość zimno, welnu, hy woonde op een vliering, zonder vuur – cóż, mieszkał na strychu, bez ogrzewania).