Nikita Shcheholevatyi
Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
De held van 't stuk wordt uit het water gehaald door iemand die op 't punt staat bankroet te maken. (Bohater sztuki zostaje wyciągnięty z wody przez kogoś, kto jest na skraju bankructwa; de held van 't stuk – bohater sztuki, wordt uit het water gehaald – zostaje wyciągnięty z wody, door iemand die op 't punt staat bankroet te maken – przez kogoś, kto jest na skraju bankructwa).
Dan geeft hy hem zyn halve vermogen. (Następnie daje mu połowę swojego majątku; dan geeft hy hem zyn halve vermogen – następnie daje mu połowę swojego majątku).
Dat kan niet waar zyn. (To nie może być prawdą; dat kan niet waar zyn – to nie może być prawdą).
Toen onlangs op de Prinsengracht myn hoed te-water woei – Frits zegt: waaide – heb ik den man die hem my terugbracht, een dubbeltje gegeven, en hy was tevreden. (Kiedy niedawno na Prinsengracht mój kapelusz wpadł do wody – Frits mówi: wiał – dałem człowiekowi, który mi go zwrócił, dziesięć centów i był zadowolony; toen onlangs op de Prinsengracht myn hoed te-water woei – kiedy niedawno na Prinsengracht mój kapelusz wpadł do wody, Frits zegt: waaide – Frits mówi: wiał, heb ik den man die hem my terugbracht – dałem człowiekowi, który mi go zwrócił, een dubbeltje gegeven, en hy was tevreden – dziesięć centów i był zadowolony).
Ik weet wel dat ik iets meer had moeten geven als hy myzelf er uit gehaald had, maar zeker myn halve vermogen niet. (Wiem, że powinienem dać trochę więcej, gdyby wyciągnął mnie samego, ale na pewno nie połowę mojego majątku; ik weet wel dat ik iets meer had moeten geven als hy myzelf er uit gehaald had – wiem, że powinienem dać trochę więcej, gdyby wyciągnął mnie samego, maar zeker myn halve vermogen niet – ale na pewno nie połowę mojego majątku).
't Is immers duidelyk dat men op die wys maar tweemaal in 't water hoeft te vallen om doodarm te wezen. (To jasne, że w ten sposób wystarczy wpaść do wody dwa razy, aby być zupełnie biednym; 't is immers duidelyk – to jasne, dat men op die wys maar tweemaal in 't water hoeft te vallen – że w ten sposób wystarczy wpaść do wody dwa razy, om doodarm te wezen – aby być zupełnie biednym).
Wat het ergste is by zulke vertooningen op het tooneel, het publiek gewent zich zóó aan al die onwaarheden, dat het ze mooi vindt en toejuicht. (Najgorsze jest to, że publiczność tak bardzo przyzwyczaja się do tych wszystkich nieprawd, że uważa je za piękne i bije im brawo; wat het ergste is by zulke vertooningen op het tooneel – najgorsze jest to, że publiczność tak bardzo przyzwyczaja się do tych wszystkich nieprawd, het publiek gewent zich zóó aan al die onwaarheden – że publiczność tak bardzo przyzwyczaja się do tych wszystkich nieprawd, dat het ze mooi vindt en toejuicht – że uważa je za piękne i bije im brawo).
Ik had wel eens lust zoo'n heel parterre in 't water te gooien, om te zien wie dat toejuichen gemeend had. (Czasami mam ochotę wrzucić całą widownię do wody, żeby zobaczyć, kto naprawdę bije brawo; ik had wel eens lust – czasami mam ochotę, zoo'n heel parterre in 't water te gooien – wrzucić całą widownię do wody, om te zien wie dat toejuichen gemeend had – żeby zobaczyć, kto naprawdę bije brawo).
Ik, die van waarheid houd, waarschuw ieder dat ik voor 't opvisschen van myn persoon geen zoo hoog bergloon betalen wil. (Ja, który cenię prawdę, ostrzegam wszystkich, że nie chcę płacić tak wysokiej ceny za wyciągnięcie mnie z wody; ik, die van waarheid houd – ja, który cenię prawdę, waarschuw ieder – ostrzegam wszystkich, dat ik voor 't opvisschen van myn persoon – że za wyciągnięcie mnie z wody, geen zoo hoog bergloon betalen wil – nie chcę płacić tak wysokiej ceny).
Wie met minder niet tevreden is, mag me laten liggen. (Kto nie jest zadowolony z mniejszej kwoty, może mnie zostawić; wie met minder niet tevreden is – kto nie jest zadowolony z mniejszej kwoty, mag me laten liggen – może mnie zostawić).
Alleen Zondags zou ik iets meer geven, omdat ik dan myn kantilje ketting draag, en een anderen rok. (Tylko w niedziele dałbym trochę więcej, ponieważ wtedy noszę mój łańcuszek z kantylami i inny płaszcz; alleen Zondags zou ik iets meer geven – tylko w niedziele dałbym trochę więcej, omdat ik dan myn kantilje ketting draag – ponieważ wtedy noszę mój łańcuszek z kantylami, en een anderen rok – i inny płaszcz).
Ja, dat tooneel bederft velen, meer nog dan de romans. (Tak, teatr psuje wielu ludzi, jeszcze bardziej niż powieści; ja, dat tooneel bederft velen – tak, teatr psuje wielu ludzi, meer nog dan de romans – jeszcze bardziej niż powieści).
Het is zoo aanschouwelyk! (To jest takie widowiskowe!; het is zoo aanschouwelyk – to jest takie widowiskowe).
Met wat klatergoud en wat kant van uitgeslagen papier, ziet er dat alles zoo aanlokkelyk uit. (Z odrobiną blichtru i wyciętego papieru, wszystko wygląda tak kusząco; met wat klatergoud en wat kant van uitgeslagen papier – z odrobiną blichtru i wyciętego papieru, ziet er dat alles zoo aanlokkelyk uit – wszystko wygląda tak kusząco).
Voor kinderen, meen ik, en voor menschen die niet in zaken zyn. (Dla dzieci, myślę, i dla ludzi, którzy nie są w biznesie; voor kinderen, meen ik – dla dzieci, myślę, en voor menschen die niet in zaken zyn – i dla ludzi, którzy nie są w biznesie).
Zelfs als die tooneelmenschen armoede willen voorstellen, is hun voorstelling altyd leugenachtig. (Nawet jeśli ci ludzie teatralni chcą przedstawić biedę, ich przedstawienie zawsze jest kłamliwe; zelfs als die tooneelmenschen armoede willen voorstellen – nawet jeśli ci ludzie teatralni chcą przedstawić biedę, is hun voorstelling altyd leugenachtig – ich przedstawienie zawsze jest kłamliwe).
Een meisje wier vader bankroet maakte, werkt om de familie te onderhouden. (Dziewczyna, której ojciec zbankrutował, pracuje, aby utrzymać rodzinę; een meisje wier vader bankroet maakte – dziewczyna, której ojciec zbankrutował, werkt om de familie te onderhouden – pracuje, aby utrzymać rodzinę).
Heel goed. (Bardzo dobrze; heel goed – bardzo dobrze).
Daar zit ze dan te naaien, te breien of te borduren. (Siedzi tam, szyjąc, dziergając lub haftując; daar zit ze dan te naaien – siedzi tam, szyjąc, te breien of te borduren – dziergając lub haftując).
Maar tel nu eens de steken die ze doet gedurende het heele bedryf. (Ale policz teraz ściegi, które wykonuje przez cały czas; maar tel nu eens de steken die ze doet – ale policz teraz ściegi, gedurende het heele bedryf – przez cały czas).
Ze praat, ze zucht, ze loopt naar 't venster, maar werken doet ze niet. (Ona rozmawia, wzdycha, podchodzi do okna, ale nie pracuje; ze praat, ze zucht, ze loopt naar 't venster – ona rozmawia, wzdycha, podchodzi do okna, maar werken doet ze niet – ale nie pracuje).
De familie die van dezen arbeid leven kan, heeft weinig noodig. (Rodzina, która może żyć z tej pracy, potrzebuje niewiele; de familie die van dezen arbeid leven kan – rodzina, która może żyć z tej pracy, heeft weinig noodig – potrzebuje niewiele).
Zoo'n meisjen is natuurlyk de heldin. (Taka dziewczyna jest oczywiście bohaterką; zoo'n meisjen is natuurlyk de heldin – taka dziewczyna jest oczywiście bohaterką).
Ze heeft eenige verleiders de trappen afgeworpen, ze roept gedurig: ‘o myne moeder, o, myne moeder!’ en stelt dus de deugd voor. (Ona zrzuciła kilku uwodzicieli ze schodów, ciągle woła: „o moja matko, o, moja matko!” i w ten sposób przedstawia cnotę; ze heeft eenige verleiders de trappen afgeworpen – ona zrzuciła kilku uwodzicieli ze schodów, ze roept gedurig – ciągle woła, o myne moeder, o, myne moeder – o moja matko, o, moja matko, en stelt dus de deugd voor – i w ten sposób przedstawia cnotę).
Wat is dat voor een deugd, die een vol jaar noodig heeft voor een paar wollen kousen? (Co to za cnota, która potrzebuje pełnego roku na parę wełnianych skarpet?; wat is dat voor een deugd – co to za cnota, die een vol jaar noodig heeft – która potrzebuje pełnego roku, voor een paar wollen kousen – na parę wełnianych skarpet).
Geeft dit alles niet valsche denkbeelden van deugd, en ‘werken voor den kost’? (Czy to wszystko nie daje fałszywych wyobrażeń o cnocie i „pracy na życie”?; geeft dit alles niet valsche denkbeelden van deugd – czy to wszystko nie daje fałszywych wyobrażeń o cnocie, en ‘werken voor den kost’ – i „pracy na życie”).
Alles gekheid en leugens! (Wszystko szaleństwo i kłamstwa; alles gekheid en leugens – wszystko szaleństwo i kłamstwa).
Dan komt haar eerste minnaar – die vroeger klerk was aan 't kopieboek, maar nu schatryk – op-eens terug, en trouwt haar. (Następnie wraca jej pierwszy ukochany – który wcześniej był urzędnikiem przy kopiarce, ale teraz jest bogaty – i żeni się z nią; dan komt haar eerste minnaar – następnie wraca jej pierwszy ukochany, die vroeger klerk was aan 't kopieboek – który wcześniej był urzędnikiem przy kopiarce, maar nu schatryk – ale teraz jest bogaty, op-eens terug, en trouwt haar – i żeni się z nią).
Ook weer leugens. (Znów kłamstwa; ook weer leugens – znów kłamstwa).
Wie geld heeft, trouwt geen meisjen uit een gefailleerd huis. (Kto ma pieniądze, nie żeni się z dziewczyną z bankrutującego domu; wie geld heeft – kto ma pieniądze, trouwt geen meisjen uit een gefailleerd huis – nie żeni się z dziewczyną z bankrutującego domu).
En als ge meent, dat dit op het tooneel er dóór kan als uitzondering, blyft toch myn aanmerking bestaan, dat men den zin voor waarheid bederft by het volk, dat de uitzondering als regel aanneemt, en dat men de publieke zedelykheid ondermynt, door het te gewennen iets toetejuichen op het tooneel, wat door elk fatsoenlyk makelaar of koopman voor een bespottelyke krankzinnigheid wordt gehouden in de wereld. (A jeśli uważasz, że to na scenie może przejść jako wyjątek, to i tak pozostaje moje zastrzeżenie, że psuje się poczucie prawdy w ludziach, którzy biorą wyjątek za regułę, i podkopuje się publiczną moralność, przyzwyczajając ludzi do oklaskiwania czegoś na scenie, co każdy przyzwoity makler lub kupiec uważa za śmieszną szaleństwo w świecie; en als ge meent – a jeśli uważasz, dat dit op het tooneel er dóór kan als uitzondering – że to na scenie może przejść jako wyjątek, blyft toch myn aanmerking bestaan – to i tak pozostaje moje zastrzeżenie, dat men den zin voor waarheid bederft by het volk – że psuje się poczucie prawdy w ludziach, dat de uitzondering als regel aanneemt – którzy biorą wyjątek za regułę, en dat men de publieke zedelykheid ondermynt – i podkopuje się publiczną moralność, door het te gewennen iets toetejuichen op het tooneel – przyzwyczajając ludzi do oklaskiwania czegoś na scenie, wat door elk fatsoenlyk makelaar of koopman voor een bespottelyke krankzinnigheid wordt gehouden in de wereld – co każdy przyzwoity makler lub kupiec uważa za śmieszną szaleństwo w świecie).
Toen ik trouwde, waren wy op 't kantoor van myn schoonvader – Last & Co – met ons dertienen, en er ging wat om! (Kiedy się ożeniłem, byliśmy w biurze mojego teścia – Last & Co – w trzynastu, i wiele się działo!; toen ik trouwde – kiedy się ożeniłem, waren wy op 't kantoor van myn schoonvader – byliśmy w biurze mojego teścia, Last & Co – Last & Co, met ons dertienen – w trzynastu, en er ging wat om – i wiele się działo).
En nog meer leugens op het tooneel. (I jeszcze więcej kłamstw na scenie; en nog meer leugens op het tooneel – i jeszcze więcej kłamstw na scenie).
Als de held met zyn styven komediestap weggaat om 't verdrukte vaderland te redden, waarom gaat dan de dubbele achterdeur altyd vanzelf open? (Kiedy bohater z sztywnym krokiem komedianta odchodzi, by ratować uciskany kraj, dlaczego tylne drzwi zawsze otwierają się same?; als de held met zyn styven komediestap weggaat – kiedy bohater z sztywnym krokiem komedianta odchodzi, om 't verdrukte vaderland te redden – by ratować uciskany kraj, waarom gaat dan de dubbele achterdeur altyd vanzelf open – dlaczego tylne drzwi zawsze otwierają się same).
En verder, hoe kan de persoon die in verzen spreekt, voorzien wat de ander te antwoorden heeft, om hem 't rym gemakkelyk te maken? (I dalej, jak osoba mówiąca wierszem może przewidzieć, co drugi ma odpowiedzieć, aby ułatwić mu rymowanie?; en verder, hoe kan de persoon die in verzen spreekt – i dalej, jak osoba mówiąca wierszem, voorzien wat de ander te antwoorden heeft – może przewidzieć, co drugi ma odpowiedzieć, om hem 't rym gemakkelyk te maken – aby ułatwić mu rymowanie).
Als de veldheer tot de prinses zegt: ‘mevrouw, het is te laat, de poorten zyn gesloten’ hoe kan hy dan vooruit weten, dat zy zeggen wil: ‘welaan dan, onversaagd, men doe het zwaard ontblooten’? (Kiedy dowódca mówi do księżniczki: „pani, jest za późno, bramy są zamknięte”, skąd może wiedzieć, że ona chce powiedzieć: „no cóż, odważnie, wyciągnijmy miecz”?; als de veldheer tot de prinses zegt – kiedy dowódca mówi do księżniczki, mevrouw, het is te laat, de poorten zyn gesloten – pani, jest za późno, bramy są zamknięte, hoe kan hy dan vooruit weten – skąd może wiedzieć, dat zy zeggen wil – że ona chce powiedzieć, welaan dan, onversaagd, men doe het zwaard ontblooten – no cóż, odważnie, wyciągnijmy miecz).
Want als zy nu eens, hoorende dat de poort toe was, antwoordde dat ze dan wat wachten zou tot er geopend werd, of dat zy een andermaal eens terug zou komen, waar bleef dan maat en rym? (Bo gdyby usłyszała, że brama jest zamknięta, odpowiedziała, że poczeka, aż zostanie otwarta, albo że wróci kiedy indziej, gdzie wtedy byłby rym i miara?; want als zy nu eens – bo gdyby usłyszała, hoorende dat de poort toe was – że brama jest zamknięta, antwoordde dat ze dan wat wachten zou tot er geopend werd – odpowiedziała, że poczeka, aż zostanie otwarta, of dat zy een andermaal eens terug zou komen – albo że wróci kiedy indziej, waar bleef dan maat en rym – gdzie wtedy byłby rym i miara).
Is het dus niet een pure leugen, als de veldheer de prinses vragend aanziet, om te weten wat ze doen wil na 't poortsluiten? (Czy to nie jest czyste kłamstwo, gdy dowódca patrzy pytająco na księżniczkę, aby wiedzieć, co chce zrobić po zamknięciu bramy?; is het dus niet een pure leugen – czy to nie jest czyste kłamstwo, als de veldheer de prinses vragend aanziet – gdy dowódca patrzy pytająco na księżniczkę, om te weten wat ze doen wil na 't poortsluiten – aby wiedzieć, co chce zrobić po zamknięciu bramy).
Nog-eens: als 't mensch nu eens lust had gehad te gaan slapen, in plaats van iets te ontblooten? (Jeszcze raz: co jeśli osoba miałaby ochotę pójść spać, zamiast coś odkryć?; nog-eens – jeszcze raz, als 't mensch nu eens lust had gehad – co jeśli osoba miałaby ochotę, te gaan slapen – pójść spać, in plaats van iets te ontblooten – zamiast coś odkryć).
Alles leugens! (Wszystko kłamstwa!; alles leugens – wszystko kłamstwa).
En dan die beloonde deugd! O, o, o! (I ta nagrodzona cnota! O, o, o!; en dan die beloonde deugd – i ta nagrodzona cnota, o, o, o – o, o, o).
Ik ben sedert zeventien jaren makelaar in koffi – Lauriergracht, No 37 – en heb dus al zoo-iets by-gewoond, maar het stuit my altyd vreeselyk, als ik de goede lieve waarheid zóó zie verdraaien. (Od siedemnastu lat jestem maklerem kawowym – Lauriergracht nr 37 – i widziałem coś takiego, ale zawsze mnie to przeraża, gdy widzę, jak dobra, kochana prawda jest tak zniekształcana; ik ben sedert zeventien jaren makelaar in koffi – od siedemnastu lat jestem maklerem kawowym, Lauriergracht, No 37 – Lauriergracht nr 37, en heb dus al zoo-iets by-gewoond – i widziałem coś takiego, maar het stuit my altyd vreeselyk – ale zawsze mnie to przeraża, als ik de goede lieve waarheid zóó zie verdraaien – gdy widzę, jak dobra, kochana prawda jest tak zniekształcana).
Beloonde deugd? (Nagrodzona cnota?; beloonde deugd – nagrodzona cnota).
Is 't niet om van de deugd een handelsartikel te maken? (Czy nie chodzi o to, by cnotę uczynić towarem handlowym?; is 't niet om van de deugd een handelsartikel te maken – czy nie chodzi o to, by cnotę uczynić towarem handlowym).
Het is zoo niet in de wereld, en 't is goed dat het niet zoo is. (Tak nie jest na świecie i dobrze, że tak nie jest; het is zoo niet in de wereld – tak nie jest na świecie, en 't is goed dat het niet zoo is – i dobrze, że tak nie jest).
Want waar bleef de verdienste, als de deugd beloond werd? (Bo gdzie byłaby zasługa, gdyby cnota była nagradzana?; want waar bleef de verdienste – bo gdzie byłaby zasługa, als de deugd beloond werd – gdyby cnota była nagradzana).
Waartoe dus die infame leugens altyd voorgewend? (Dlaczego więc zawsze udaje się te haniebne kłamstwa?; waartoe dus die infame leugens altyd voorgewend – dlaczego więc zawsze udaje się te haniebne kłamstwa).
Daar is by-voorbeeld Lukas, onze pakhuisknecht, die reeds by den vader van Last & Co heeft gewerkt – de firma was toen Last & Meyer, maar de Meyers zyn er lang uit – dàt was dan toch wel een deugdzaam man. (Weźmy na przykład Lukasa, naszego magazyniera, który pracował już u ojca Last & Co – firma nazywała się wtedy Last & Meyer, ale Meyerowie od dawna nie mają z nią nic wspólnego – to był cnotliwy człowiek; daar is by-voorbeeld Lukas – weźmy na przykład Lukasa, onze pakhuisknecht – naszego magazyniera, die reeds by den vader van Last & Co heeft gewerkt – który pracował już u ojca Last & Co, de firma was toen Last & Meyer – firma nazywała się wtedy Last & Meyer, maar de Meyers zyn er lang uit – ale Meyerowie od dawna nie mają z nią nic wspólnego, dàt was dan toch wel een deugdzaam man – to był cnotliwy człowiek).
Geen boon kwam er ooit te-kort, hy ging stipt naar de kerk, en drinken deed hy niet. (Nigdy nie brakowało żadnej fasoli, regularnie chodził do kościoła i nie pił; geen boon kwam er ooit te-kort – nigdy nie brakowało żadnej fasoli, hy ging stipt naar de kerk – regularnie chodził do kościoła, en drinken deed hy niet – i nie pił).
Als myn schoonvader te Driebergen was, bewaarde hy het huis, en de kas, en alles. (Kiedy mój teść był w Driebergen, pilnował domu, kasy i wszystkiego; als myn schoonvader te Driebergen was – kiedy mój teść był w Driebergen, bewaarde hy het huis, en de kas, en alles – pilnował domu, kasy i wszystkiego).
Eens heeft hy aan de Bank zeventien gulden te veel ontvangen, en, hy bracht ze terug. (Pewnego razu otrzymał od Banku siedemnaście guldenów za dużo i oddał je; eens heeft hy aan de Bank zeventien gulden te veel ontvangen – pewnego razu otrzymał od Banku siedemnaście guldenów za dużo, en, hy bracht ze terug – i oddał je).
Hy is nu oud en jichtig, en kan niet meer dienen. (Jest teraz stary i chory na dnę, i nie może już służyć; hy is nu oud en jichtig – jest teraz stary i chory na dnę, en kan niet meer dienen – i nie może już służyć).
Nu heeft hy niets, want er gaat veel by ons om, en we hebben jong volk noodig. (Teraz nie ma nic, bo u nas dużo się dzieje, a my potrzebujemy młodych ludzi; nu heeft hy niets – teraz nie ma nic, want er gaat veel by ons om – bo u nas dużo się dzieje, en we hebben jong volk noodig – a my potrzebujemy młodych ludzi).
Welnu, ik houd dien Lukas voor zeer deugdzaam, maar wordt hy nu beloond? (Cóż, uważam Lukasa za bardzo cnotliwego, ale czy teraz jest nagradzany?; welnu, ik houd dien Lukas voor zeer deugdzaam – cóż, uważam Lukasa za bardzo cnotliwego, maar wordt hy nu beloond – ale czy teraz jest nagradzany).
Komt er een prins die hem diamanten geeft, of een fee die hem boterhammen smeert? (Czy przychodzi książę, który daje mu diamenty, albo wróżka, która smaruje mu kanapki?; komt er een prins die hem diamanten geeft – czy przychodzi książę, który daje mu diamenty, of een fee die hem boterhammen smeert – albo wróżka, która smaruje mu kanapki).
Waarachtig niet! (Na pewno nie!; waarachtig niet – na pewno nie).
Hy is arm, en blyft arm, en dit moet ook zoo wezen. (Jest biedny i pozostaje biedny, i tak powinno być; hy is arm – jest biedny, en blyft arm – i pozostaje biedny, en dit moet ook zoo wezen – i tak powinno być).
Ik kan hem niet helpen – want we hebben jong volk noodig, omdat er zooveel by ons omgaat – maar al kon ik, waar bleef zyn verdienste, als hy nu op zyn ouden dag een gemakkelyk leven leiden kon? (Nie mogę mu pomóc – bo potrzebujemy młodych ludzi, ponieważ u nas dużo się dzieje – ale nawet gdybym mógł, gdzie byłaby jego zasługa, gdyby teraz na starość mógł wieść wygodne życie?; ik kan hem niet helpen – nie mogę mu pomóc, want we hebben jong volk noodig – bo potrzebujemy młodych ludzi, omdat er zooveel by ons omgaat – ponieważ u nas dużo się dzieje, maar al kon ik – ale nawet gdybym mógł, waar bleef zyn verdienste – gdzie byłaby jego zasługa, als hy nu op zyn ouden dag een gemakkelyk leven leiden kon – gdyby teraz na starość mógł wieść wygodne życie).
Dan zouden alle pakhuisknechts wel deugdzaam worden, en iedereen, hetgeen Gods bedoeling niet wezen kan, omdat er dan geen byzondere belooning voor de braven overbleef hier-namaals. (Wtedy wszyscy magazynierzy i każdy inny byliby cnotliwi, co nie może być zamiarem Boga, ponieważ wtedy nie byłoby specjalnej nagrody dla dobrych ludzi w zaświatach; dan zouden alle pakhuisknechts wel deugdzaam worden – wtedy wszyscy magazynierzy byliby cnotliwi, en iedereen – i każdy inny, hetgeen Gods bedoeling niet wezen kan – co nie może być zamiarem Boga, omdat er dan geen byzondere belooning voor de braven overbleef hier-namaals – ponieważ wtedy nie byłoby specjalnej nagrody dla dobrych ludzi w zaświatach).
Maar op een tooneel verdraaien ze dat…alles leugens! (Ale na scenie to przekręcają… wszystko kłamstwa!; maar op een tooneel verdraaien ze dat – ale na scenie to przekręcają, alles leugens – wszystko kłamstwa).
Ik ben ook deugdzaam, maar vraag ik hiervoor belooning? (Też jestem cnotliwy, ale czy za to proszę o nagrodę?; ik ben ook deugdzaam – też jestem cnotliwy, maar vraag ik hiervoor belooning – ale czy za to proszę o nagrodę).
Als myn zaken goed gaan – en dit doen ze – als myn vrouw en kinderen gezond zyn, zoodat ik geen gemaal heb met dokter en apteker… (Jeśli moje sprawy idą dobrze – a tak jest – jeśli moja żona i dzieci są zdrowe, więc nie mam do czynienia z lekarzem i aptekarzem…; als myn zaken goed gaan – jeśli moje sprawy idą dobrze, en dit doen ze – a tak jest, als myn vrouw en kinderen gezond zyn – jeśli moja żona i dzieci są zdrowe, zoodat ik geen gemaal heb met dokter en apteker – więc nie mam do czynienia z lekarzem i aptekarzem).
als ik jaar-in jaar-uit een sommetje kan ter-zy leggen voor den ouden dag… (jeśli rok po roku mogę odkładać trochę pieniędzy na starość…; als ik jaar-in jaar-uit een sommetje kan ter-zy leggen – jeśli rok po roku mogę odkładać trochę pieniędzy, voor den ouden dag – na starość).
als Frits knap opgroeit, om later in myn plaats te komen als ik naar Driebergen ga… (jeśli Frits dobrze się rozwija, aby później mnie zastąpić, gdy pójdę do Driebergen…; als Frits knap opgroeit – jeśli Frits dobrze się rozwija, om later in myn plaats te komen – aby później mnie zastąpić, als ik naar Driebergen ga – gdy pójdę do Driebergen).
zie, dan ben ik heel tevreden. (Wtedy jestem bardzo zadowolony; zie, dan ben ik heel tevreden – wtedy jestem bardzo zadowolony).
Maar dit alles is een natuurlyk gevolg van de omstandigheden, en omdat ik op de zaken pas. (Ale to wszystko jest naturalnym wynikiem okoliczności i dlatego, że dbam o interesy; maar dit alles is een natuurlyk gevolg van de omstandigheden – ale to wszystko jest naturalnym wynikiem okoliczności, en omdat ik op de zaken pas – i dlatego, że dbam o interesy).
Voor myn deugd eisch ik niets. (Nie żądam niczego za moją cnotę; voor myn deugd eisch ik niets – nie żądam niczego za moją cnotę).
En dat ik toch deugdzaam bèn, blykt uit myn liefde voor de waarheid. (A to, że jestem cnotliwy, wynika z mojej miłości do prawdy; en dat ik toch deugdzaam bèn – a to, że jestem cnotliwy, blykt uit myn liefde voor de waarheid – wynika z mojej miłości do prawdy).
Deze is, na myn gehechtheid aan het geloof, myn hoofdneiging. (Jest to, po mojej przywiązaniu do wiary, moja główna skłonność; deze is, na myn gehechtheid aan het geloof – jest to, po mojej przywiązaniu do wiary, myn hoofdneiging – moja główna skłonność).
En ik wenschte dat ge hiervan overtuigd waart, lezer, omdat het de verontschuldiging is voor 't schryven van dit boek. (I chciałbym, abyś, czytelniku, był o tym przekonany, ponieważ jest to usprawiedliwienie dla napisania tej książki; en ik wenschte dat ge hiervan overtuigd waart, lezer – i chciałbym, abyś, czytelniku, był o tym przekonany, omdat het de verontschuldiging is voor 't schryven van dit boek – ponieważ jest to usprawiedliwienie dla napisania tej książki).
Een tweede neiging, die my even sterk als waarheidsliefde beheerscht, is de hartstocht voor myn vak. (Drugą skłonnością, która rządzi mną równie mocno jak miłość do prawdy, jest pasja do mojego zawodu; een tweede neiging, die my even sterk als waarheidsliefde beheerscht – drugą skłonnością, która rządzi mną równie mocno jak miłość do prawdy, is de hartstocht voor myn vak – jest pasja do mojego zawodu).
Ik ben namelyk makelaar in koffi, Lauriergracht No 37. (Jestem bowiem maklerem kawowym, Lauriergracht nr 37; ik ben namelyk makelaar in koffi – jestem bowiem maklerem kawowym, Lauriergracht No 37 – Lauriergracht nr 37).
Welnu, lezer, aan myn onkreukbare liefde voor de waarheid, en aan myn yver voor de zaken, hebt gy te danken dat deze bladen geschreven zyn. (Cóż, czytelniku, mojej nieskazitelnej miłości do prawdy i mojej gorliwości w interesach zawdzięczasz, że te strony zostały napisane; welnu, lezer – cóż, czytelniku, aan myn onkreukbare liefde voor de waarheid – mojej nieskazitelnej miłości do prawdy, en aan myn yver voor de zaken – i mojej gorliwości w interesach, hebt gy te danken dat deze bladen geschreven zyn – zawdzięczasz, że te strony zostały napisane).
Ik zal u vertellen hoe dit is toegegaan. (Opowiem ci, jak do tego doszło; ik zal u vertellen hoe dit is toegegaan – opowiem ci, jak do tego doszło).
Daar ik nu voor 't oogenblik afscheid van u neem – ik moet naar de beurs – noodig ik u straks op een tweede hoofdstuk. (Ponieważ teraz chwilowo się z tobą żegnam – muszę iść na giełdę – zapraszam cię później na drugi rozdział; daar ik nu voor 't oogenblik afscheid van u neem – ponieważ teraz chwilowo się z tobą żegnam, ik moet naar de beurs – muszę iść na giełdę, noodig ik u straks op een tweede hoofdstuk – zapraszam cię później na drugi rozdział).
Tot weerziens dus! (Do zobaczenia zatem!; tot weerziens dus – do zobaczenia zatem).
Eilieve, steek het by u… 't is een kleine moeite… het kan te-pas komen… ei zie, daar is het: een adreskaartje! (Proszę, weź to ze sobą… to mały wysiłek… może się przydać… o, zobacz, tu jest: wizytówka!; eilieve, steek het by u – proszę, weź to ze sobą, 't is een kleine moeite – to mały wysiłek, het kan te-pas komen – może się przydać, ei zie, daar is het: een adreskaartje – o, zobacz, tu jest: wizytówka).
Die Co ben ik, sedert de Meyers er uit zyn… de oude Last is myn schoonvader. (Jestem Co, odkąd Meyers odeszli… stary Last to mój teść; die Co ben ik – jestem Co, sedert de Meyers er uit zyn – odkąd Meyers odeszli, de oude Last is myn schoonvader – stary Last to mój teść).
Rozdział 2: Decyzja o napisaniu książki
Tweede hoofdstuk
Het was slap op de beurs, maar de voorjaarsveiling zal 't wel goed maken. (Było mało ruchu na giełdzie, ale wiosenna aukcja na pewno to naprawi; het – to, was – było, slap – mało ruchu, op de beurs – na giełdzie, maar – ale, de voorjaarsveiling – wiosenna aukcja, zal 't wel goed maken – na pewno to naprawi).
Denk niet dat er niets by ons omgaat. By Busselinck & Waterman is 't nog slapper. (Nie myśl, że u nas nic się nie dzieje. U Busselinck & Waterman jest jeszcze gorzej; denk niet – nie myśl, dat er niets by ons omgaat – że u nas nic się nie dzieje, by – u, Busselinck & Waterman – Busselinck & Waterman, is 't nog slapper – jest jeszcze gorzej).
Een vreemde wereld! Men woont zoo iets by, als men zoo'n twintig jaren de beurs bezoekt. (Dziwny świat! Takie rzeczy się widzi, kiedy się przez około dwadzieścia lat odwiedza giełdę; een vreemde wereld – dziwny świat, men woont zoo iets by – takie rzeczy się widzi, als men zoo'n twintig jaren de beurs bezoekt – kiedy się przez około dwadzieścia lat odwiedza giełdę).
Verbeeld u dat ze daar getracht hebben – Busselinck & Waterman, meen ik – my Ludwig Stern aftenemen. (Wyobraź sobie, że próbowali tam – mam na myśli Busselinck & Waterman – odebrać mi Ludwiga Sterna; verbeeld u dat ze daar getracht hebben – wyobraź sobie, że próbowali tam, Busselinck & Waterman, meen ik – mam na myśli Busselinck & Waterman, my Ludwig Stern aftenemen – odebrać mi Ludwiga Sterna).
Daar ik niet weet of gy aan de beurs bekend zyt, wil ik u even zeggen dat Stern een eerst huis is in koffi te Hamburg, dat altyd door Last & Co is bediend geworden. (Ponieważ nie wiem, czy jesteś zaznajomiony z giełdą, chciałbym ci powiedzieć, że Stern to pierwsza firma kawowa w Hamburgu, która zawsze była obsługiwana przez Last & Co; daar ik niet weet of gy aan de beurs bekend zyt – ponieważ nie wiem, czy jesteś zaznajomiony z giełdą, wil ik u even zeggen – chciałbym ci powiedzieć, dat Stern een eerst huis is in koffi te Hamburg – że Stern to pierwsza firma kawowa w Hamburgu, dat altyd door Last & Co is bediend geworden – która zawsze była obsługiwana przez Last & Co).
Heel toevallig kwam ik daar achter… ik meen achter de knoeiery van Busselinck & Waterman. (Bardzo przypadkowo odkryłem… mam na myśli przekręt Busselinck & Waterman; heel toevallig – bardzo przypadkowo, kwam ik daar achter – odkryłem to, ik meen achter de knoeiery van Busselinck & Waterman – mam na myśli przekręt Busselinck & Waterman).
Zy zouden een kwart procent van de courtage laten vallen – onderkruipers zyn het, anders niet! – en zie nu eens wat ik gedaan heb om dien slag afteweren. (Zniżyliby prowizję o ćwierć procent – to oszuści, nic więcej! – i zobacz, co zrobiłem, aby odeprzeć ten cios; zy zouden een kwart procent van de courtage laten vallen – zniżyliby prowizję o ćwierć procent, onderkruipers zyn het, anders niet – to oszuści, nic więcej, en zie nu eens wat ik gedaan heb om dien slag afteweren – i zobacz, co zrobiłem, aby odeprzeć ten cios).
Een ander in myn plaats had misschien aan Ludwig Stern geschreven dat hy ook wat zou laten vallen, dat hy hoopte op konsideratie om de langdurige diensten van Last & Co… (Ktoś inny na moim miejscu może napisałby do Ludwiga Sterna, że również trochę obniży, mając nadzieję na uznanie za długotrwałe usługi Last & Co…; een ander in myn plaats had misschien aan Ludwig Stern geschreven – ktoś inny na moim miejscu może napisałby do Ludwiga Sterna, dat hy ook wat zou laten vallen – że również trochę obniży, dat hy hoopte op konsideratie om de langdurige diensten van Last & Co – mając nadzieję na uznanie za długotrwałe usługi Last & Co).
