Nikita Shcheholevatyi
Nauka niderlandzkiego: Tłumaczenie i analiza trzech dzieł Nescio po holendersku
Verdienstelijke werk! Spuwen moest i als i er aan dacht. "Verdienstelijke werk", zeiden ze. Ze wisten er wat van. (Zasłużona praca! Musiał splunąć, gdy o tym myślał. "Zasłużona praca", mówili. Wiedzieli, co mówią. Verdienstelijke werk! Spuwen moest i als i er aan dacht – zasłużona praca! Musiał splunąć, gdy o tym myślał. "Verdienstelijke werk", zeiden ze – "zasłużona praca", mówili, Ze wisten er wat van – wiedzieli, co mówią).
Je kon wel merken dat de dingen hen niet te grazen hadden genomen en door elkaar geschud zooals hem. (Można było zauważyć, że rzeczy nie dotknęły ich tak, jak jego. Je kon wel merken dat de dingen hen niet te grazen hadden genomen – można było zauważyć, że rzeczy nie dotknęły ich, en door elkaar geschud zooals hem – jak jego).
Hij wou dat i 't schilderen maar laten kon, maar dat gaat ook maar zoo niet; als 't er in zit wil 't er uit. (Chciałby, żeby mógł przestać malować, ale to nie jest takie proste; jeśli to jest w środku, chce wyjść. Hij wou dat i 't schilderen maar laten kon – chciałby, żeby mógł przestać malować, maar dat gaat ook maar zoo niet – ale to nie jest takie proste, als 't er in zit wil 't er uit – jeśli to jest w środku, chce wyjść).
En dan begon de marteling weer, werken, werken dag en nacht, daags schilderen, 's nachts er over piekeren, er bij blijven, doorwerken, zorgen dat je de dingen nu goed vasthield. (I wtedy zaczynała się męka na nowo, praca, praca dzień i noc, malowanie w ciągu dnia, rozmyślanie w nocy, trzymanie się tego, kontynuowanie pracy, upewnienie się, że teraz dobrze uchwyciłeś rzeczy. En dan begon de marteling weer – i wtedy zaczynała się męka na nowo, werken, werken dag en nacht – praca, praca dzień i noc, daags schilderen, 's nachts er over piekeren – malowanie w ciągu dnia, rozmyślanie w nocy, er bij blijven, doorwerken, zorgen dat je de dingen nu goed vasthield – trzymanie się tego, kontynuowanie pracy, upewnienie się, że teraz dobrze uchwyciłeś rzeczy).
Dan sliep en at i nauwelijks; in 't begin rookte i dan enorm veel sigaren achter elkaar maar na den eersten dag hield dat ook op. (Wtedy prawie nie spał i nie jadł; na początku palił ogromną ilość cygar jedno po drugim, ale po pierwszym dniu to również ustawało. Dan sliep en at i nauwelijks – wtedy prawie nie spał i nie jadł, in 't begin rookte i dan enorm veel sigaren achter elkaar – na początku palił ogromną ilość cygar jedno po drugim, maar na den eersten dag hield dat ook op – ale po pierwszym dniu to również ustawało).
Dan had i oogenblikken van 't hoogste geluk zooals zelfs het loome wegzinken in al dat "lekkere mooi" hem niet geven kon. (Wtedy miał chwile najwyższego szczęścia, jakich nawet leniwe zatopienie się w całym tym "pięknie" nie mogło mu dać. Dan had i oogenblikken van 't hoogste geluk – wtedy miał chwile najwyższego szczęścia, zooals zelfs het loome wegzinken in al dat "lekkere mooi" hem niet geven kon – jakich nawet leniwe zatopienie się w całym tym "pięknie" nie mogło mu dać).
En dan kwam die kijken, en die, en dan stonden ze met hun tweeën, met hun drieën, met hun vieren achter hem en keken en knikten en wezen. (A potem przychodzili oglądać, i ten, i tamten, i stali za nim we dwójkę, we trójkę, we czwórkę, patrzyli, kiwali głowami i wskazywali. En dan kwam die kijken – a potem przychodzili oglądać, en die, en dan stonden ze met hun tweeën, met hun drieën, met hun vieren achter hem – i ten, i tamten, i stali za nim we dwójkę, we trójkę, we czwórkę, en keken en knikten en wezen – patrzyli, kiwali głowami i wskazywali).
En dan ineens was 't uit. (A potem nagle to się kończyło. En dan ineens was 't uit – a potem nagle to się kończyło).
Dan zei i: "Verdomme", en ging op zijn brits liggen en liet een klein spatje jenever halen, en deed niets meer. (Wtedy mówił: "Cholera", kładł się na swojej pryczy, kazał przynieść trochę jałowcówki i nic więcej nie robił. Dan zei i: "Verdomme" – wtedy mówił: "Cholera", en ging op zijn brits liggen – kładł się na swojej pryczy, en liet een klein spatje jenever halen – kazał przynieść trochę jałowcówki, en deed niets meer – i nic więcej nie robił).
Dan werd na een paar dagen het doek bij de rest gezet. (Po kilku dniach obraz trafiał do reszty. Dan werd na een paar dagen het doek bij de rest gezet – po kilku dniach obraz trafiał do reszty).
De dagen die daarop volgden was i ellendig, moe, miserabel, onvatbaar, ziek, en ging i weer "sloffen" zooals i dat noemde: niets doen, luieren, rond loopen. (Dni, które następowały potem, były dla niego męczarnią, był zmęczony, nieszczęśliwy, niezdolny, chory, i znowu zaczął "leniuchować", jak to nazywał: nic nie robić, leniuchować, włóczyć się. De dagen die daarop volgden was i ellendig, moe, miserabel, onvatbaar, ziek – dni, które następowały potem, były dla niego męczarnią, był zmęczony, nieszczęśliwy, niezdolny, chory, en ging i weer "sloffen" zooals i dat noemde: niets doen, luieren, rond loopen – i znowu zaczął "leniuchować", jak to nazywał: nic nie robić, leniuchować, włóczyć się).
Als i centen nodig had dan haalde i 't een of ander uit de "vullis", dan zocht i een "doekje" uit waarvoor "ze wel 't een of ander zouden geven", en dat verkocht i dan. (Kiedy potrzebował pieniędzy, wyciągał coś ze "śmieci", wybierał "obrazek", za który "coś by dali", i wtedy to sprzedawał. Als i centen nodig had – kiedy potrzebował pieniędzy, dan haalde i 't een of ander uit de "vullis" – wyciągał coś ze "śmieci", dan zocht i een "doekje" uit waarvoor "ze wel 't een of ander zouden geven" – wybierał "obrazek", za który "coś by dali", en dat verkocht i dan – i wtedy to sprzedawał).
Niemand kon 'm van die manieren afbrengen. (Nikt nie mógł go od tych nawyków odwieść. Niemand kon 'm van die manieren afbrengen – nikt nie mógł go od tych nawyków odwieść).
Hij was nu eenmaal zoo. Z'n kracht en zijn zwakte hoorden onverbrekelijk bij elkaar. (Taki już był. Jego siła i słabość były nierozłączne. Hij was nu eenmaal zoo – taki już był, Z'n kracht en zijn zwakte hoorden onverbrekelijk bij elkaar – jego siła i słabość były nierozłączne).
En als i wat had verkocht dan stopte i de centen los in zijn zak, dan rammelde i met de guldens en riksdaalders, dan liep i in de Kalverstraat een liedje te fluiten. (A kiedy coś sprzedał, wkładał pieniądze luzem do kieszeni, grzechotał guldenami i riksdaaldersami, szedł Kalverstraat, gwizdając piosenkę. En als i wat had verkocht – a kiedy coś sprzedał, dan stopte i de centen los in zijn zak – wkładał pieniądze luzem do kieszeni, dan rammelde i met de guldens en riksdaalders – grzechotał guldenami i riksdaaldersami, dan liep i in de Kalverstraat een liedje te fluiten – szedł Kalverstraat, gwizdając piosenkę).
Dan groette i joviaal met zijn hand boven zijn hoofd als je 'm tegen kwam. (Potem pozdrawiał serdecznie z ręką nad głową, gdy go spotkałeś. Dan groette i joviaal met zijn hand boven zijn hoofd als je 'm tegen kwam – potem pozdrawiał serdecznie z ręką nad głową, gdy go spotkałeś).
Dan kwam i vertrouwelijk bij je staan, liet je geheimzinnig de "spieën" zien, lachte hardop en zei: "De stakkers toch hè?" (Potem stawał przy tobie poufale, pokazywał tajemniczo "monety", śmiał się głośno i mówił: "Biedacy, co?". Dan kwam i vertrouwelijk bij je staan – potem stawał przy tobie poufale, liet je geheimzinnig de "spieën" zien – pokazywał tajemniczo "monety", lachte hardop en zei: "De stakkers toch hè?" – śmiał się głośno i mówił: "Biedacy, co?").
Papier nam i nooit aan: daar kon je niet mee rammelen. Goud moest i hebben en zilver, en als 't 'm te veel werd "kwam i de rest later wel eens halen." (Nigdy nie brał papieru: nie można było nim grzechotać. Musiał mieć złoto i srebro, a jeśli miał za dużo, "przychodził po resztę później". Papier nam i nooit aan – nigdy nie brał papieru, daar kon je niet mee rammelen – nie można było nim grzechotać, Goud moest i hebben en zilver – musiał mieć złoto i srebro, en als 't 'm te veel werd "kwam i de rest later wel eens halen" – a jeśli miał za dużo, "przychodził po resztę później").
Dat was Bavink; en je begrijpt dat een heer die zich oefende in 't versterven hem degelijk interesseerde. (Taki był Bavink; i rozumiesz, że pan, który ćwiczył się w umieraniu, naprawdę go interesował. Dat was Bavink – taki był Bavink, en je begrijpt dat een heer die zich oefende in 't versterven hem degelijk interesseerde – i rozumiesz, że pan, który ćwiczył się w umieraniu, naprawdę go interesował).
Daar kon i wat van leeren. Zoo'n kerel die 't prettig vond om zich te laten uitwaaien, zijn kleeren en zijn lijf te laten doortrekken van den natten zouten wind, die zijn lippen proefde met zijn tong omdat i dien zeesmaak zoo "verdomde lekker" vond; (Mógł się od niego czegoś nauczyć. Taki facet, który lubił się przewietrzyć, pozwolić, by jego ubrania i ciało przesiąkły wilgotnym, słonym wiatrem, który próbował swoje wargi językiem, ponieważ smak morza uważał za "cholernie pyszny"; Daar kon i wat van leeren – mógł się od niego czegoś nauczyć, Zoo'n kerel die 't prettig vond om zich te laten uitwaaien – taki facet, który lubił się przewietrzyć, zijn kleeren en zijn lijf te laten doortrekken van den natten zouten wind – pozwolić, by jego ubrania i ciało przesiąkły wilgotnym, słonym wiatrem, die zijn lippen proefde met zijn tong omdat i dien zeesmaak zoo "verdomde lekker" vond – który próbował swoje wargi językiem, ponieważ smak morza uważał za "cholernie pyszny").
die 's avonds aan zijn handen zat te snuffelen om de zee op te snuiven. (który wieczorem wąchał swoje ręce, aby poczuć zapach morza. die 's avonds aan zijn handen zat te snuffelen om de zee op te snuiven – który wieczorem wąchał swoje ręce, aby poczuć zapach morza).
Zoo'n kerel die tevreden was omdat i bestond en gezond was en genoegerig zich bewoog tusschen Gods hemel en Gods aarde, en 't dwaas vond dat de menschen zich zooveel moeite gaven, en hardop om ze lachte en die eeuwig met een besten glimlach zich stilletjes zat te verheugen in 't water en de lucht en de wolken en 't veld en zich doornat liet regenen zonder 't te merken en dan zei: "ik geloof dat ik nat ben", en lachte. (Taki facet, który był zadowolony, ponieważ istniał i był zdrowy, i poruszał się z satysfakcją między niebem a ziemią Bożą, uważał za głupie, że ludzie tak się starają, śmiał się z nich głośno, a z wiecznym uśmiechem cieszył się w ciszy wodą, powietrzem, chmurami i polami, pozwalał, by deszcz przemoczył go do suchej nitki, nie zauważając tego, a potem mówił: "Chyba jestem mokry", i śmiał się. Zoo'n kerel die tevreden was omdat i bestond en gezond was – taki facet, który był zadowolony, ponieważ istniał i był zdrowy, en genoegerig zich bewoog tusschen Gods hemel en Gods aarde – i poruszał się z satysfakcją między niebem a ziemią Bożą, en 't dwaas vond dat de menschen zich zooveel moeite gaven – uważał za głupie, że ludzie tak się starają, en hardop om ze lachte – śmiał się z nich głośno, en die eeuwig met een besten glimlach zich stilletjes zat te verheugen in 't water en de lucht en de wolken en 't veld – a z wiecznym uśmiechem cieszył się w ciszy wodą, powietrzem, chmurami i polami, en zich doornat liet regenen zonder 't te merken en dan zei: "ik geloof dat ik nat ben" – pozwalał, by deszcz przemoczył go do suchej nitki, nie zauważając tego, en lachte – i śmiał się).
Een kerel die smakelijk duur kon dineeren en smakelijk dure jenever wist te drinken als de eerste in Nederland, en op andere tijden op marsch (want i zat niet altijd, hij was af en toe dagen op de been) dag in dag uit droge fijntjes at en tot tranen toe bewogen was omdat in 't veld "zoo'n brokkie brood zoo lekker smaken kon." (Facet, który umiał smacznie drogo jeść i smacznie pić drogą jałowcówkę jak pierwszy w Holandii, a innymi razy na marszu (bo nie zawsze siedział, czasami dniami był na nogach) jadł dzień po dniu suche okruszki i był do łez wzruszony, że na polu "taki kawałek chleba może tak smakować". Een kerel die smakelijk duur kon dineeren en smakelijk dure jenever wist te drinken als de eerste in Nederland – facet, który umiał smacznie drogo jeść i smacznie pić drogą jałowcówkę jak pierwszy w Holandii, en op andere tijden op marsch (want i zat niet altijd, hij was af en toe dagen op de been) dag in dag uit droge fijntjes at – a innymi razy na marszu (bo nie zawsze siedział, czasami dniami był na nogach) jadł dzień po dniu suche okruszki, en tot tranen toe bewogen was omdat in 't veld "zoo'n brokkie brood zoo lekker smaken kon." – i był do łez wzruszony, że na polu "taki kawałek chleba może tak smakować").
En als Bavink werkte dan zat Japi er bij in 't gras of binnen, omgekeerd op een stoel en rookte. (A kiedy Bavink pracował, Japi siedział przy nim w trawie albo w środku, tyłem na krześle, i palił. En als Bavink werkte – a kiedy Bavink pracował, dan zat Japi er bij in 't gras of binnen – Japi siedział przy nim w trawie albo w środku, omgekeerd op een stoel en rookte – tyłem na krześle, i palił).
En als ze binnen waren dan had Japi een tweede stoel erbij slaan met een borreltje er op, waar i af en toe de hand naar uitstak. (A kiedy byli w środku, Japi miał drugie krzesło z kieliszkiem, do którego od czasu do czasu sięgał ręką. En als ze binnen waren – a kiedy byli w środku, dan had Japi een tweede stoel erbij slaan met een borreltje er op – Japi miał drugie krzesło z kieliszkiem, waar i af en toe de hand naar uitstak – do którego od czasu do czasu sięgał ręką).
En hij hield Bavink aan den gang. Tegen niemand anders had Bavink ooit een woord gezegd als i werkte; met Japi sprak i. (I trzymał Bavinka w ruchu. Do nikogo innego Bavink nigdy nie powiedział słowa, kiedy pracował; z Japi rozmawiał. En hij hield Bavink aan den gang – i trzymał Bavinka w ruchu, Tegen niemand anders had Bavink ooit een woord gezegd als i werkte – do nikogo innego Bavink nigdy nie powiedział słowa, kiedy pracował, met Japi sprak i – z Japi rozmawiał).
"Wat duvel", zei Japi, "'t dondert toch niet of 't goed is, je doet wat je kunt, je bent nu eenmaal een stakker. Je moet schilderen. Je kunt 't toch niet laten. 't Hindert immers aan de dingen niet of jij ze nou niet heelemaal zoo krijgen kunt als ze zijn. En de lui, die snappen er toch niets van. Van de dingen niet en van je werk niet en van jou niet. Ik kon mijn tijd toch ook een boel beter besteden dan hier te zitten zuipen en naar die verfboel te koekeloeren. Word ik er minder van?" (Co za diabeł", mówił Japi, "nie ma znaczenia, czy jest dobrze, robisz, co możesz, jesteś po prostu nieszczęśnikiem. Musisz malować. Nie możesz przestać. To nie przeszkadza rzeczom, czy nie uchwycisz ich takimi, jakimi są. A ludzie i tak nic z tego nie rozumieją. Ani z rzeczy, ani z twojej pracy, ani z ciebie. Mógłbym spędzać czas dużo lepiej niż siedząc tu, pijąc i gapiać się na tę farbę. Czy coś mi to szkodzi?" "Wat duvel", zei Japi – co za diabeł", mówił Japi, "'t dondert toch niet of 't goed is, je doet wat je kunt, je bent nu eenmaal een stakker – nie ma znaczenia, czy jest dobrze, robisz, co możesz, jesteś po prostu nieszczęśnikiem, Je moet schilderen – musisz malować, Je kunt 't toch niet laten – nie możesz przestać, 't Hindert immers aan de dingen niet of jij ze nou niet heelemaal zoo krijgen kunt als ze zijn – to nie przeszkadza rzeczom, czy nie uchwycisz ich takimi, jakimi są, En de lui, die snappen er toch niets van – a ludzie i tak nic z tego nie rozumieją, Van de dingen niet en van je werk niet en van jou niet – ani z rzeczy, ani z twojej pracy, ani z ciebie, Ik kon mijn tijd toch ook een boel beter besteden dan hier te zitten zuipen en naar die verfboel te koekeloeren – mógłbym spędzać czas dużo lepiej niż siedząc tu, pijąc i gapiać się na tę farbę, Word ik er minder van?" – czy coś mi to szkodzi?).
"Neen, dat deugt niet", zei i dan, "veel te blauw; je weet toch wat we gisteren afgesproken hebben? Veel te blauw, kerel. Denk je dat 't je zoo zou aangepakt hebben als 't die rare blauwe kleur had?" (Nie, to się nie nadaje", mówił wtedy, "za dużo niebieskiego; wiesz, co wczoraj uzgodniliśmy? Za dużo niebieskiego, człowieku. Myślisz, że tak by cię to uderzyło, gdyby miało ten dziwny niebieski kolor?" "Neen, dat deugt niet", zei i dan – nie, to się nie nadaje", mówił wtedy, "veel te blauw; je weet toch wat we gisteren afgesproken hebben?" – za dużo niebieskiego; wiesz, co wczoraj uzgodniliśmy?, "Veel te blauw, kerel – za dużo niebieskiego, człowieku, Denk je dat 't je zoo zou aangepakt hebben als 't die rare blauwe kleur had?" – myślisz, że tak by cię to uderzyło, gdyby miało ten dziwny niebieski kolor?).
Japi was goud waard voor Bavink. Bavink sleepte 'm overal mee. Bavink heeft Japi gemaakt tot wat i was, toen Bavink in Amsterdam met hem kwam aanzetten. (Japi był złotem dla Bavinka. Bavink wszędzie go ze sobą ciągnął. Bavink uczynił Japi takim, jakim był, kiedy przyjechał z nim do Amsterdamu. Japi was goud waard voor Bavink – Japi był złotem dla Bavinka, Bavink sleepte 'm overal mee – Bavink wszędzie go ze sobą ciągnął, Bavink heeft Japi gemaakt tot wat i was, toen Bavink in Amsterdam met hem kwam aanzetten – Bavink uczynił Japi takim, jakim był, kiedy przyjechał z nim do Amsterdamu).
Japi was al heel gauw erger dan schraal bij kas. Voor geen geld ter wereld had Bavink hem laten gaan. (Japi szybko stał się bardziej niż spłukany. Za żadne pieniądze na świecie Bavink nie pozwoliłby mu odejść. Japi was al heel gauw erger dan schraal bij kas – Japi szybko stał się bardziej niż spłukany, Voor geen geld ter wereld had Bavink hem laten gaan – za żadne pieniądze na świecie Bavink nie pozwoliłby mu odejść).
Japi moest maar zelf in de "vullis" gaan zoeken. En dat vak verstond Japi gauw. Nooit had "de belt" zoo gerendeerd. (Japi musiał sam szukać w "śmieciach". I szybko opanował ten fach. Nigdy "śmietnisko" tak nie prosperowało. Japi moest maar zelf in de "vullis" gaan zoeken – Japi musiał sam szukać w "śmieciach", En dat vak verstond Japi gauw – i szybko opanował ten fach, Nooit had "de belt" zoo gerendeerd – nigdy "śmietnisko" tak nie prosperowało).
En sedert betaalde Bavink alles of bijna alles. (I odtąd Bavink płacił za wszystko lub prawie wszystko. En sedert betaalde Bavink alles of bijna alles – i odtąd Bavink płacił za wszystko lub prawie wszystko).
Af en toe kreeg Japi een klein beetje geld van huis gestuurd. (Od czasu do czasu Japi dostawał trochę pieniędzy z domu. Af en toe kreeg Japi een klein beetje geld van huis gestuurd – od czasu do czasu Japi dostawał trochę pieniędzy z domu).
Maar dat was de moeite niet, want bij tijden leefden de heeren als kapitalisten; als ze een bui kregen gingen ze voor een paar dagen naar Amsterdam, naar Brussel, naar Parijs, naar Luxemburg; veertien dagen zaten ze in Normandië. (Ale to nie miało znaczenia, bo czasami panowie żyli jak kapitaliści; kiedy mieli nastrój, jechali na kilka dni do Amsterdamu, Brukseli, Paryża, Luksemburga; czternaście dni spędzili w Normandii. Maar dat was de moeite niet – ale to nie miało znaczenia, want bij tijden leefden de heeren als kapitalisten – bo czasami panowie żyli jak kapitaliści, als ze een bui kregen gingen ze voor een paar dagen naar Amsterdam, naar Brussel, naar Parijs, naar Luxemburg – kiedy mieli nastrój, jechali na kilka dni do Amsterdamu, Brukseli, Paryża, Luksemburga, veertien dagen zaten ze in Normandië – czternaście dni spędzili w Normandii).
Japi sleepte geregeld een klein beltje mee: een "jonki van den grooten belt", zooals hij dat noemde. (Japi regularnie ciągnął ze sobą mały wózek: "mały dżonek z wielkiego śmietnika", jak to nazywał. Japi sleepte geregeld een klein beltje mee – Japi regularnie ciągnął ze sobą mały wózek, een "jonki van den grooten belt", zooals hij dat noemde – "mały dżonek z wielkiego śmietnika", jak to nazywał).
In Frankrijk en België klampte i de menschen op straat aan, schelde aan de huizen. (We Francji i Belgii zaczepiał ludzi na ulicy, dzwonił do domów. In Frankrijk en België klampte i de menschen op straat aan – we Francji i Belgii zaczepiał ludzi na ulicy, schelde aan de huizen – dzwonił do domów).
Van niemand anders zou Bavink 't geringste van dien aard hebben geduld. (Od nikogo innego Bavink nie zniósłby najmniejszej tego rodzaju rzeczy. Van niemand anders zou Bavink 't geringste van dien aard hebben geduld – od nikogo innego Bavink nie zniósłby najmniejszej tego rodzaju rzeczy).
Maar niemand anders verstond de kunst Bavink in 't leven te houden, zooals Bavink zei. (Ale nikt inny nie rozumiał sztuki utrzymywania Bavinka przy życiu, jak to mówił Bavink. Maar niemand anders verstond de kunst Bavink in 't leven te houden – ale nikt inny nie rozumiał sztuki utrzymywania Bavinka przy życiu, zooals Bavink zei – jak to mówił Bavink).
Z'n conversatie was onuitputtelijk. En een geheugen hatti voor landschap dat aan 't wonderbaarlijke grensde. (Jego rozmowa była niewyczerpana. I miał pamięć do krajobrazu, która graniczyła z cudownością. Z'n conversatie was onuitputtelijk – jego rozmowa była niewyczerpana, En een geheugen hatti voor landschap dat aan 't wonderbaarlijke grensde – i miał pamięć do krajobrazu, która graniczyła z cudownością).
Langs de spoorlijn van Middelburg naar Amsterdam kende i alles, elk veld, elke sloot, elk huis, elke laan, elke boomgroep, elk riggeltje hei in Brabant, elken wissel van 't spoor. (Wzdłuż linii kolejowej z Middelburga do Amsterdamu znał wszystko, każde pole, każdy rów, każdy dom, każdą aleję, każdą grupę drzew, każdy grzbiet wrzosowiska w Brabancji, każdą zwrotnicę torów. Langs de spoorlijn van Middelburg naar Amsterdam kende i alles – wzdłuż linii kolejowej z Middelburga do Amsterdamu znał wszystko, elk veld, elke sloot, elk huis, elke laan, elke boomgroep – każde pole, każdy rów, każdy dom, każdą aleję, każdą grupę drzew, elk riggeltje hei in Brabant, elken wissel van 't spoor – każdy grzbiet wrzosowiska w Brabancji, każdą zwrotnicę torów).
Als je uren in donker had gereden en Japi had al dien tijd geslapen languit op de bank en je maakte 'm wakker en je vroeg: "Japi waar zijn we?" dan moest je even wachten tot i goed wakker was en dan lag i even te luisteren naar den klank van 't rijden en dan zei i: "Ik denk dat we bij Etten-Leur zijn." (Jeśli przez godziny jechałeś w ciemnościach, a Japi przez cały ten czas spał wyciągnięty na ławce, obudziłeś go i zapytałeś: "Japi, gdzie jesteśmy?", musiałeś chwilę poczekać, aż się dobrze obudzi, a potem chwilę wsłuchiwał się w dźwięk jazdy i mówił: "Myślę, że jesteśmy przy Etten-Leur". Als je uren in donker had gereden – jeśli przez godziny jechałeś w ciemnościach, en Japi had al dien tijd geslapen languit op de bank – a Japi przez cały ten czas spał wyciągnięty na ławce, en je maakte 'm wakker en je vroeg: "Japi waar zijn we?" – obudziłeś go i zapytałeś: "Japi, gdzie jesteśmy?", dan moest je even wachten tot i goed wakker was – musiałeś chwilę poczekać, aż się dobrze obudzi, en dan lag i even te luisteren naar den klank van 't rijden – a potem chwilę wsłuchiwał się w dźwięk jazdy, en dan zei i: "Ik denk dat we bij Etten-Leur zijn." – i mówił: "Myślę, że jesteśmy przy Etten-Leur").
En dan kwam 't uit ook. (I to się sprawdzało. En dan kwam 't uit ook – i to się sprawdzało).
Hij kon je precies vertellen hoe op dien en dien dag de schaduw van die en die boomen bij Zalt-Bommel op die en die laan viel en welke schepen toen en toen langs Kuilenburg vaarden in de Lek, toen je met Japi over de spoorbrug reed. (Potrafił dokładnie powiedzieć, jak tego i tego dnia cień tych i tych drzew przy Zalt-Bommel padał na tę i tę aleję, i jakie statki wtedy płynęły wzdłuż Kuilenburga w rzece Lek, kiedy jechałeś z Japi przez most kolejowy. Hij kon je precies vertellen hoe op dien en dien dag de schaduw van die en die boomen bij Zalt-Bommel op die en die laan viel – potrafił dokładnie powiedzieć, jak tego i tego dnia cień tych i tych drzew przy Zalt-Bommel padał na tę i tę aleję, en welke schepen toen en toen langs Kuilenburg vaarden in de Lek – i jakie statki wtedy płynęły wzdłuż Kuilenburga w rzece Lek, toen je met Japi over de spoorbrug reed – kiedy jechałeś z Japi przez most kolejowy).
En dan zat i maar bij 't raampje in afwachting: "nu komt dit, nu komt dat". Uren lang. (I wtedy siedział przy oknie, czekając: "teraz przychodzi to, teraz przychodzi tamto". Godzinami. En dan zat i maar bij 't raampje in afwachting: "nu komt dit, nu komt dat" – i wtedy siedział przy oknie, czekając: "teraz przychodzi to, teraz przychodzi tamto", Uren lang – godzinami).
En als i iets zag dat i bijzonder goed kende dan knikte i en lachte. (A kiedy widział coś, co szczególnie dobrze znał, kiwnął głową i się uśmiechał. En als i iets zag dat i bijzonder goed kende – a kiedy widział coś, co szczególnie dobrze znał, dan knikte i en lachte – kiwnął głową i się uśmiechał).
Of hij zei: "Kijk, die boom is weg"; of: "Hé, nu zitten er appeltjes aan, die heb ik den vorigen keer nog niet gezien." (Albo mówił: "Spójrz, to drzewo zniknęło"; albo: "Hej, teraz są na nim jabłka, których wcześniej nie widziałem". Of hij zei: "Kijk, die boom is weg" – albo mówił: "Spójrz, to drzewo zniknęło", of: "Hé, nu zitten er appeltjes aan, die heb ik den vorigen keer nog niet gezien." – albo: "Hej, teraz są na nim jabłka, których wcześniej nie widziałem").
Of: "Voor veertien dagen stond de zon net achter de kruin van dien boom, nu staat i een eindje links er van en wat lager, dat komt omdat we veertien dagen verder zijn en we zijn ook 10 minuten te laat." (Albo: "Czternaście dni temu słońce było tuż za koroną tego drzewa, teraz jest trochę po lewej i niżej, to dlatego, że minęło czternaście dni, a my jesteśmy 10 minut spóźnieni". Of: "Voor veertien dagen stond de zon net achter de kruin van dien boom – albo: "Czternaście dni temu słońce było tuż za koroną tego drzewa, nu staat i een eindje links er van en wat lager – teraz jest trochę po lewej i niżej, dat komt omdat we veertien dagen verder zijn en we zijn ook 10 minuten te laat." – to dlatego, że minęło czternaście dni, a my jesteśmy 10 minut spóźnieni).
III. Zinvinding (Odkrycie)
En zoo kwamen ze met den winter naar Amsterdam en zat Japi op een avond op mijn kamer en rookte de eene sigaar na de andere, die voor 't wegnemen op mijn tafel lagen, mijn sigaren. (I tak przybyli zimą do Amsterdamu i pewnego wieczoru Japi siedział w moim pokoju i palił jednego cygara za drugim, które leżały na moim stole do zabrania, moje cygara; En zoo kwamen ze met den winter naar Amsterdam – i tak przybyli zimą do Amsterdamu, en zat Japi op een avond op mijn kamer – i pewnego wieczoru Japi siedział w moim pokoju, en rookte de eene sigaar na de andere, die voor 't wegnemen op mijn tafel lagen, mijn sigaren – i palił jednego cygara za drugim, które leżały na moim stole do zabrania, moje cygara).
Ik had dien avond juist den langen Hoyer op bezoek, die weer eens van Parijs was komen aanwaaien en nu zat op te hakken over z'n werk en over de meiden, met een stroohoed op, in November, en een zalmkleurige jas aan. (Tamtego wieczoru odwiedził mnie właśnie długi Hoyer, który znów przywiał się z Paryża i teraz siedział, gadając o swojej pracy i dziewczynach, w słomkowym kapeluszu, w listopadzie, i łososiowym płaszczu; Ik had dien avond juist den langen Hoyer op bezoek – tamtego wieczoru odwiedził mnie właśnie długi Hoyer, die weer eens van Parijs was komen aanwaaien – który znów przywiał się z Paryża, en nu zat op te hakken over z'n werk en over de meiden – i teraz siedział, gadając o swojej pracy i dziewczynach, met een stroohoed op, in November, en een zalmkleurige jas aan – w słomkowym kapeluszu, w listopadzie, i łososiowym płaszczu).
Hij was bezig aan een onbegrijpelijk verhaal van een jonge dame en een huurkoetsier en een mandje met paling, toen we op de trap gestommel hoorden. (Opowiadał niezrozumiałą historię o młodej damie i wynajętym woźnicy oraz koszyku z węgorzem, gdy usłyszeliśmy hałas na schodach; Hij was bezig aan een onbegrijpelijk verhaal van een jonge dame en een huurkoetsier en een mandje met paling – opowiadał niezrozumiałą historię o młodej damie i wynajętym woźnicy oraz koszyku z węgorzem, toen we op de trap gestommel hoorden – gdy usłyszeliśmy hałas na schodach).
't Was in een volksbuurt, je kon gewoonlijk zoo maar naar boven loopen, de straatdeur stond meestal open. (To było w robotniczej dzielnicy, zazwyczaj można było po prostu wejść na górę, drzwi uliczne zazwyczaj były otwarte; 't Was in een volksbuurt – to było w robotniczej dzielnicy, je kon gewoonlijk zoo maar naar boven loopen – zazwyczaj można było po prostu wejść na górę, de straatdeur stond meestal open – drzwi uliczne zazwyczaj były otwarte).
Bavink kwam 't eerst binnen en zei: "Hoe maak je 't kerel? ja ik ben 't zelf. Ha, ha, Hoyertje. Hoe gaat 't, Hoyertje, nog altijd een ophakker? Nogmaals hartelijk gefeliciteerd hoor. En jij ook, Koekebakker, dat je er lang getuige van mag wezen." (Bavink wszedł pierwszy i powiedział: "Jak się masz, stary? Tak, to ja. Ha, ha, Hoyertje. Jak leci, Hoyertje, nadal opowiadasz bzdury? Jeszcze raz serdeczne gratulacje. I tobie również, Koekebakker, żebyś długo był świadkiem."; Bavink kwam 't eerst binnen en zei – Bavink wszedł pierwszy i powiedział, "Hoe maak je 't kerel? ja ik ben 't zelf – "Jak się masz, stary? Tak, to ja, Ha, ha, Hoyertje. Hoe gaat 't, Hoyertje, nog altijd een ophakker? – ha, ha, Hoyertje. Jak leci, Hoyertje, nadal opowiadasz bzdury?, Nogmaals hartelijk gefeliciteerd hoor – jeszcze raz serdeczne gratulacje, En jij ook, Koekebakker, dat je er lang getuige van mag wezen." – i tobie również, Koekebakker, żebyś długo był świadkiem).
In de deur stond Japi. Een lucht van zoutwater en gras brachten ze mee. (W drzwiach stał Japi. Przynieśli ze sobą zapach słonej wody i trawy; In de deur stond Japi – w drzwiach stał Japi, Een lucht van zoutwater en gras brachten ze mee – przynieśli ze sobą zapach słonej wody i trawy).
"Kom binnen, kerel, kom binnen!" inviteerde Bavink, op mijn zolder. ("Wejdź, stary, wejdź!" zaprosił Bavink, na moim poddaszu; "Kom binnen, kerel, kom binnen!" inviteerde Bavink – "Wejdź, stary, wejdź!" zaprosił Bavink, op mijn zolder – na moim poddaszu).
"Och mijnheer", zei Hoyer, "wees zoo goed de deur achter je dicht te maken." ("Och panie", powiedział Hoyer, "bądź tak dobry i zamknij za sobą drzwi"; "Och mijnheer", zei Hoyer – "Och panie", powiedział Hoyer, "wees zoo goed de deur achter je dicht te maken." – "bądź tak dobry i zamknij za sobą drzwi").
