Дмитрий Максимович Акулич
Па той бок
Пакуль мы ляцелі, Сініцын распавядаў анекдоты, пераказваў розныя гісторыі, звязаныя з ім. Ён быў у добрым настроі. Усе па-ранейшаму сядзелі на сваіх месцах, а ён стаяў і шчабятаў, як сініца. У гэтым становішчы яму было зручней казаць, ён напышліва глядзеў на ўсіх, размахваў рукамі. Ад яго слоў уся каманда расслабілася. Я таксама адчуў сябе спакайней.
Абедалі мы тут жа, на караблі. Разгарнуўшы невялікі пікнічок.
Спачатку я еў і слухаў Сініцына, а затым трохі аддаліўся, задумаўся аб сваім успаміне, аб тым бачанні, што прыйшло да мяне ў момант забойства пілота. Дзіўна, але я адчуваў, што ўсё гэта праўда, гэта адбывалася са мной, але ў той жа час я адчуваў сумневы. Быццам ува мне жыў яшчэ адзін чалавек ці гэта было ўсё ў мінулым жыцці. Я заблытаўся.
Са сцяны корпуса фюзеляжа, за спіной Сініцына, пачуліся кароткія і доўгія сігналы. Сініцын спыніў сваю прамову. Радасць згасла.
– Пііі… Пііі… Эммм.... Пі… – даносіліся гукі.
– Вы гэта чуеце? Камандзір? – насцярожана спытаў Сініцын.
– Што здарылася? – удакладніў Бардачоў.
Камандзір, знаходзячыся воддаль ад нас, быццам стаіўся каля задняй дзверы карабля. Ён не пачуў гэтыя дзіўныя сігналы.
– Там нешта ёсць. Нейкія сігналы. – гучна вымавіў Сініцын.
Сініцын занепакоіўся, як і ўсе мы, ён пачаў далонямі прыціскацца да корпуса, прыклаў вуха.
Калі сігналы спыніліся, дэталь, у выглядзе дзвярэй на корпусе, памерам з дарослага чалавека, прасунулася наперад, затым дзверцы рушылі направа. Адкрыліся.
– Чорт! Чорт! – крычаў Сініцын. – Страляйце!
Усе ўскочылі са сваіх месцаў. Я ж не ўставаў, але рэзка пацягнуўся да пісталета.
Унутры гэтага маленькага сакрэтнага памяшкання знаходзіўся баявы шэры робат. Ён быў уключаны. І індыкатар, чырвоны сканер аднаго вока казаў пра гэта. Пачуліся аглушальныя стрэлы. Каманда разам пачала страляць у яго. Кулі траплялі выразна ў цэль, некаторыя ж з іх рыкашэцілі і лёталі ўнутры карабля. Пара куль прыляцелі зусім блізка каля майго цела і затрымаліся ў маніторах. Я ўзяўся за штурвал. Наш транспарт пачаў зніжацца. Нарэшце, шум і грукат спыніўся.
Робат разабрана ляжаў, палаючы іскрамі. Толькі вось у момант нашай стральбы ён паспеў таксама стрэліць сваім лазерам, прабіў корпус карабля, закрануўшы адзін з рухавікоў. З-за гэтага мы плаўна спускаліся.
– Што за херня? Якога чорта тут быў робат? – крычаў на мяне Бардачоў.
Я ж быў упэўнены ў тым, што выдатна ведаю пабудову гэтага карабля. І ніякіх патаемных робатаў тут не павінна было быць. Што гэтага ўсяго не павінна было з намі здарыцца. Але я зноў працягваў памыляцца! Калі ж мая памяць стане ранейшай?..
– Яго тут быць не павінна! – гучна адказаў я і мацней узяўся за штурвал.
Вочы ў Бардачова былі злосныя і незадаволенымі. Ён, у шаленстве, адышоў ад мяне.
– А задумка та добрая, пры згоне карабля, – падумаў я, толькі ўжо з боку вынаходніка.
Я маўчаў. Мне больш няма чаго было адказаць камандзіру.
Паветра прасочвалася ўнутр карабля. Шумелі і варушыліся дробныя прадметы. Абеды нашы раскіданы. Рухавік пускаў чорны дым. На гарызонце, далёка, я ўжо бачыў чорныя дрэвы. А наш карабель усё таксама цягнуўся да пустыні.
– Прышпіліцеся! Мы губляем вышыню, зараз упадзем! – крычаў я ў рацыю, гучна перадаўшы гэта на ўвесь борт.
У маёй галаве думкі лёталі, чаму ўсе гэтыя беды адбываюцца вакол мяне. Можа, я прыцягваў іх? Магчыма, гэта збег абставінаў? Ці ж усяму віной толькі я? Мне было прасцей вінаваціць сябе, але, пры гэтым, я не губляў упэўненасці рухацца да мэты. Не разгубіўся я і цяпер, маючы намер, як мага мякчэй і бяспечней для нас, пасадзіць карабель на мяккі пясок. Усе чацвёра рыхтаваліся да ўдару.
У рэшце рэшт, штурмавы шэры карабель закрануў зямлю. Нас калаціла. Я некалькі разоў заплюшчваў вочы ад удараў. Пясок і пыл падымаліся ўверх і біліся аб ахоўнае шкло насупраць мяне. Абсыпалі транспарт. Дыёды і дысплэі то гарэлі, то патухалі. Выдаваліся аварыйныя гукі трывогі.
Калі ж мы пацярпелі крушэнне і канчаткова спыніліся, усе яшчэ патроху баяліся. Заставаліся на сваіх месцах. Праз хвіліну мы сталі пакідаць гэты падбіты карабель, на які ўскладалі вялікія надзеі. Яго крыху перавярнула на бок і нам было цяжэй выбірацца. Я апошнім вылез і ступіў на мяккі, цёплы, светла-жоўты пясок. Ад яркага святла я прыжмурыўся, паглядзеў удалячынь пяшчаных выдмаў. Затым адышоў крыху далей ад выхаду і павярнуўся да карабля. Чорны дым рухавіка смела, рваўся ўверх. Шкада было губляць такі неабходны для нас транспарт.
– Ну, бывай, лёгкая дарога. – сказаў Сініцын ззаду мяне.
Ён вельмі раззлаваўся. Абыходзячы, ён закрануў мяне сваім плячом, а пасля павярнуўся і сказаў.
– Дай толькі мне яшчэ адну нагоду!
Надвор'е яснае, гарачае. Сонца грэла яшчэ мацней, чым у трапічным лесе.
Я крыху расцягнуў форму ўверсе, даўшы свабоду шыі. Дыхаць было нармальна. Дзякуй Богу, гэта быў не той участак, у якім мне даводзілася апранаць павязку на твар. Ветру амаль не было.
– Добра. – падумаў я і ўдыхнуў на поўныя грудзі цёплае паветра.
– Ганна, падыдзі сюды. – сказаў Бардачоў і сеў у цень карабля. – Дастань кулю…
Ганна хутка падбегла да капітана, імгненна дастала патрэбныя медыкаменты і інструменты. Расшпіліла форму на целе Бардачева і пачала даставаць кулю. Куля прайшлася скрозь браню і затрымалася ў жываце, ніжэй правага боку рэбраў. Калі ад яе пазбавіліся, Ганна паліла рану нейкай вадкасцю і кроў у секунды згарнулася.
– Можам ісці, капітан. – збірала розныя бутэлечкі Ганна назад у заплечнік.
– Як так, камандзір? – спытаў Сініцын.
– Відаць, адскочыла ад робата адна з куль. Дзіўна толькі, што прабіла браню. Ці не твая гэтая куля была, ммм, Стас? – пажартаваў Бардачоў над Сініцыным.
– Як ведаць, як ведаць. – у адказ усміхнуўся ён.
Жарт разрадзіў напружаную абстаноўку.
А часу ў нас было мала. Чорны дым яшчэ больш падымаўся і падаваў сігнал аб нашым месцазнаходжанні салдатам з СКР. Пара рухацца далей. Камандзір аддаў загад.
Мы ішлі адзін за адным. Наша светла-рыжая ўніформа злівалася ў пустынных пясках. Хацелася зняць яе. Горача. Прайшоўшы метраў трыста, вецер стаў моцна дзьмуць каля ног, тым самым замятаў нашы сляды і мы, без запаволенняў, рухаліся наперад. Ваду пілі малымі глыткамі. Выціралі твар ад поту. Сонца ўжо сыходзіла з зеніту, цяжэла і, не спяшаючыся, апускалася да нашых твараў. Было прыкметна які агульны настрой у каманды. У нейкі момант нашага шляху, Ганна гаварыла з капітанам на нейкай невядомай мне мове. Мабыць, гэта быў іспанскі. Мала хто цяпер кажа на ім. Я не разумеў ні слова з таго, што яны прамаўляюць. Хоць я ведаў, што валодаю пяццю асноўнымі мовамі гінучага свету. Бардачоў нешта паказваў на карце Ганне. Спачатку, я паспрабаваў пачуць іх, а пасля, наогул не звяртаў на іх ніякай увагі, бо, праз гадзіну ў дарозе, мне хацелася толькі аднаго – адпачыць. Ад стомы на мяне нахлынулі ўспаміны: вобраз жонкі зноў з'яўляўся мне, як у нейкім добрым сне. Я ўспамінаў яе ўсмешку, смех, каханне. Яна клікала мяне да сябе. І гэтыя добрыя ўспаміны перапыніў выбух. Ён прагрымеў за нашымі спінамі. Карабель выбухнуў, пусціў вялікую хмару дыму. Вось і ўсё, салдаты з СКР ужо блізка.
Нягледзячы на тое, што мы ішлі доўга і цяжка, Бардачоў падганяў нас.
– Каманда, дадаць ход! Не адставаць! – указаў ён на нейкія чорныя квадраты, якія стаялі наперадзе нас.
З упартай стараннасцю мы дабраліся да закінутага склада, дзе пустая прастора пяску была ўтаптаная рознымі слядамі. Дзесяткі жалезных прастакутных кантэйнераў у адзін і больш паверхаў змясціліся сярод пустыні. Некаторыя былі складзеныя акуратна, некалькі ж ляжалі перакуленымі. На абгарэлай, аблезлай бардовай фарбе іх сцен, не якіх апазнавальных ці ж іншых знакаў не заўважана. Толькі трохі зношаныя белыя лічбы. Таксама, некалькі кантэйнераў стаялі адкрытымі або з прыадчыненымі дзвярыма.
– Глядзіце! – сказала Ганна.
Недалёка ад нас, на адным кантэйнеры, які быў на палову ў пяску, была прабоіна. З прабоіны падымаўся напаўпразрысты зялёны пар. Парадку паўтара метра над узроўнем пяску.
– А вось і адна з прычын таксічнага дажджу. – сказаў я.
На мяне моўчкі, у дрэнным настроі, зірнула Ганна.
Ніхто нічога не ведаў аб гэтым месцы. Па Бардачове было відаць, што ён упершыню даведаўся пра склад на гэтай гарачай зямлі. Мы працягвалі ісці наперад сярод закінутага металу.
Звонка, са скрыпам адчыніліся адны з дзвярэй кантэйнера. Мы адначасова кінулі свой погляд на гэты гук. Навялі зброю. З другога паверха, складзеных кантэйнераў, выскачыў робат Ф-11. Ён цвёрда прызямліўся, роўна стаяў на нагах, зірнуў на нас. А затым падняў руку і паказальны палец накіраваў у наш бок. Сініцын адразу ж павярнуўся спіной да яго.
– Ляцяць! – гучна крыкнуў Сініцын. – СКР!
– Капітан?! – строгім тонам вымавіла Ганна.
Робат хутка ўцёк і знік з выгляду.
Ззаду нас, на гарызонце, быў бачны вялікі касмічны баявы карабель.
– Хаваемся ў гэты кантэйнер. – з прыкрасцю сказаў капітан.
Мы ўвайшлі ў бліжэйшы прыадчынены кантэйнер. Тут, было цёмна і горача. Вакол жоўтыя і белыя бочкі, за якімі мы паспяшаліся схавацца. Разбегліся па тонкім калідорах паміж якіх стаяць між сабой, у некалькі шэрагаў, бочкі. Спачатку ўключылі святло на вінтоўках, а затым выключылі і моўчкі стаіліся ў цемры.
Мы чулі, як падляцеў экіпаж узброеных салдат СКР. З усіх бакоў чулі рыпанне адкрываючых іржавых дзвярэй кантэйнераў. Здавалася, што яны абшукваюць іх адзін за адным. Але не, гукаў адкрываючых скрынь: то паблізу нас, то крыху далей, станавілася менш.
– Далей! Ідзем далей! Правер вось гэты. – чуўся голас каля нас.
Узброеныя людзі, у кампаніі робатаў, адчынілі нашы дзверы, святло стала хутка прасочвацца ў кантэйнер. Вось-вось робаты пачнуць сканаваць гэтае памяшканне.
– Усё зразумеў. Згортваем. – хрыплым, цвёрдым голасам прамовіў адзін з салдат.
Робат прыкрыў дзверы, пайшоў за ім у след. А мы яшчэ некалькі хвілін знаходзіліся на сваіх месцах. Чулі шум узлятаючага касмічнага карабля, затым, як ён працягла знікаў.
Усё маё цела пацела ад высокай тэмпературы паветра ў гэтым памяшканні. У мяне было прадчуванне, быццам бочкі лопнуць ці падарвуцца ад гэтай спякоты. Хацелася, як мага хутчэй збегчы адсюль.
– Я выйду. Праверу, як там. Заставайцеся на месцах. – сказаў Бардачоў.
– Добра, капітан. – адказала Ганна.
Я пачуў, як нехта застагнаў за маёй спіной. За бочкамі знаходзіўся Сініцын. У паўсвятле я падышоў да яго і ціха спытаў.
– Што здарылася?
Ён мне не адказваў і працягваў мычаць.
– Можаце выходзіць. Паляцелі. – са славамі ўвайшоў Бардачоў. – Хутчэй, выпаўзаем!
Я паспяшаўся выходзіць. Раптам Сініцын закрычаў.
– Ааа! Пракляцце!! Мммм!
Мы адразу ж падбеглі да яго. Уключылі яркае святло. Сініцын двума рукамі абапіраўся на сцяну кантэйнера, трымаўся, баяўся ўпасці. Мы ўбачылі, як адна з бочак была пашкоджаная, паржавела знутры і з яе павольна выцякала нейкая светла-зялёная вадкасць. Не заўважыўшы гэтага, хаваючыся ад салдат, Сініцын у цемры дакрануўся да ўцечкі. Матэрыял уніформы на левай назе Сініцына, ад калена да ступні, быў расплаўлены. Мы вырашылі ўзяць яго за рукі, выцягнулі на сухі пясок. Скура на яго назе аблезла, тканіны цягліц і костку раз'ядала салатавая вадкасць. Атрутныя хімікаты працягвалі плавіць яго нагу. Ён трымаў у роце ліхтар, сціскаў яго моцна зубамі, стрымліваў увесь боль, каб не закрычаць зноў. Твар быў чырвоным, вены надзьмуліся. З чырвоных вачэй сцякалі слёзы. Як ён яшчэ не страціў прытомнасць пры гэтым? Сініцын моцны чалавек, ён умеў змагацца. І, як сапраўдны воін, тут ён супраціўляўся з усіх сіл.
Кроў лілася ручаём з краёў адкрытай раны. Ганна спрабавала дапамагчы Сініцыну. Рабіла ўсё магчымае, што было ў яе сілах. Лекамі яна глушыла боль. Кроў ужо больш павольна сцякала на пясок. Пры такой ране цяжка нешта зрабіць, тым больш знаходзячыся ў пустыні.
Мне было цяжка глядзець на ўсё гэта, на барацьбу жыцця і смерці. Мяне падванітоўвала ад жаху прапаленай раны, ад таго як гарачая кроў лілася на адкрытую костку. У мяне ў галаве мільганула думка, што я мог цалкам апынуцца на яго месцы. Я думаў толькі аб сабе.
– Брат мой, трымайся. Прашу цябе. – сказаў капітан, схіліўшы галаву над параненым.
Сініцын расціснуў зубы.
– Не, не так…не так уяўляў я гэта ўсё… Я…я…хацеў бы памерці ў баі… – прашаптаў Сініцын з апошніх сіл.
Ён разумеў і прымаў тое, што смерць ужо побач з ім. І ён адпускаў сваю барацьбу за жыццё.
– Я ведаю… – з смуткам у душы вымавіў Бардачоў.
У тую ж хвіліну цела Сініцына апусцела. Мёртвыя карыя вочы шапталі нам – вось і ўсё.
Бардачоў і Ганна маўчаць. Я адышоў на пару метраў. Я меркаваў, што Сініцын вінаваціў мяне ва ўсім тым, што адбываецца, у гэтыя апошнія хвіліны яго жыцця. Ад часткі, ад таго, што я не змог прадухіліць крушэнне карабля.
– Сука. Ааааа! – злосна ўскрыкнуў і ўскочыў Бардачоў, ударыў нагой аб дзверы кантэйнера. Тая са скрыпам ледзь прыадчыніліся.
Сёння, Ганна і Бардачоў страцілі сябра. Мне было таксама шкада Сініцына, па чалавечы, хоць нашы адносіны было немагчыма назваць дружнымі. Заўсёды сумна і страшна, калі вось так, перад табой памірае чалавек.
Пазней я пачуў, як Ганна нешта сказала глухім голасам і я вярнуўся да іх, устаў бліжэй да яе. Яна яшчэ трохі пасядзела перад мёртвым целам, а затым зірнула на мяне.
– Яго трэба пахаваць… – прашаптала яна.
У яе вачах я бачыў смутак і страту. Бачыў яе спакойны погляд у дачыненні да мяне. Яна не вінаваціла мяне і нават не думала пра гэта. Ганна проста хацела пахаваць цела і са смуткам рушыць далей.
Усе мы разумелі і меркавалі, што наш шлях да калоніі Розжыг, будзе не просты. Што ў падарожжы, можа памерці любы з нас.
Закапаўшы цела ў сухіх пясках пустыні, мы яшчэ пару хвілін пастаялі каля насыпу. Капітан, заплюшчыўшы вочы, нешта шаптаў на незразумелай мне мове.
– Амін. – скончыў сваю прамову хрыплым голасам Бардачоў.
– Амін. – паўтарыла за ім Ганна.
А пасля, Бардачоў паклаў на магілу Сініцына яго зброю.
Я моўчкі стаяў насупраць іх. І апусціўшы галаву, я глядзеў на ціхі пясок, у той момант я ні пра што не думаў. Мае думкі нібы схаваліся ў пясках.
– Збіраемся. – спакойна сказаў капітан. – Пара ісці далей.
Ён хмурна зірнуў на карту, зірнуў на гадзіннік. Затым накінуў свае рэчы, узяў рэчы Сініцына і рушыў наперад. Бардачоў не чакаў нас. Ён падаваў усім сваім выглядам, што страціў занадта многае ў канцы нашага першага дня шляху. Капітан ішоў у пятнаццаці кроках ад нас, у адзіночку спраўляючыся з думкамі.
– Я чула, аб чым казаў пілот. – падышоўшы да мяне, сказала Ганна.
– Прабач?! – перапытаў яе я.
– Пілот. Перш чым я яго забіла. Ён жа цябе пазнаў. Я чула, аб чым ён казаў.
– Так пазнаў… Я ж Краўчанка. Ты да чаго гэта? Што ты хочаш гэтым сказаць?
– Не будзь мяне на караблі, ты б паляцеў з ім? Праўда?
– Можа і не… Мяне ўсё таксама хочуць забіць свае ж. Ці варта мне, пасля крушэння, пасля таго што было са мной, вось так здацца свайму бацьку?! Можа ён чакае гэтага… А ты казала пра гэта Бардачову?
Бардачоў павярнуўся, пераканаўся ў тым, што мы ідзем за ім.
– Хутчэй! Нам трэба паспець прайсці да цемры гэтую праклятую пустыню! – крычаў ён.
Мы паглядзелі на яго і Ганна працягнула.
– Не, я палічыла, што не варта казаць гэта камандзіру. Пакуль не варта … – сказала Ганна і адышла ад мяне наперад.
Час падганяў нас. Сонца павольна спаўзала ўніз, яшчэ не крануўшы гарызонту.
А вось і лес. На заходзе, мы ўвайшлі ў лядашчы, сухі, цёмны лес. Шэрыя, абгарэлыя ствалы дрэў, як помнікі, нагадвалі аб тым, што здараліся пажары. Вяршыні некаторых, яшчэ тлелі, пускалі дым. Дзіўна, але на зямлі ляжала сухая некранутая агнём трава. Мы ішлі, аглядаліся, быццам выбіралі месца для прывалу. Але на самой справе, Бардачоў на ўсю моц спяшаўся, прыспешваў нас. Ён хацеў, як мага далей прайсці абпалены лес. Бо час абганяў яго планы, па яго намёках гэта было зразумела. Ён часта глядзеў на гадзіннік, на сонца, на мяне з Ганнай. Ішлі мы моўчкі, ішлі да таго часу, пакуль сонечныя прамяні зусім не схаваліся ад нас.
Ноч была светлая, цёплая. Поўны месяц адкідаў на ўзлесак белы свет. У высокую пажоўклую траву мы ўвайшлі ў поўнай стомленасці. Тут та мы і засталіся для начлегу. Бардачоў дастаў нейкі напой, глынуў яго. А потым перадаў яго мне. Моцны алкаголь прымусіў мой твар зморшчыцца. І я паспяшаўся аддаць яго Ганне. Далей мы павячэралі, тым, што засталося ў нас пасля крушэння. Потым я лёг на сухую траву. Камандзір аддаў загад на шасцігадзінны сон для кожнага з нас. Мы будзем дзяжурыць, несці вахту па чарзе, кожны па тры гадзіны. Першым заступаў сам Бардачоў.
Я ляжаў моўчкі, не як не мог стуліць вачэй. Гэты моцны напой мяне разняволіў.
– Адкуль у цябе гэтыя шнары на твары? – пацікавіўся я ў Бардачова.
Нечаканым для яго здалося тое, што я раптам загаварыў з ім аб чымсьці іншым, што не датычылася нашага падарожжа. Ён працягваў спакойна сядзець, а затым зірнуў на зорнае неба і сказаў.
– Я быў дзіцём, дзесяць гадоў мне было. Жыў у вялікім горадзе Брэсто. І калі пачалася засуха, у горад усё часцей заязджалі салдаты СКР. Многіх сем'ямі везлі кудысьці. Хтосьці быў супраць і таму ўцякаў, хаваўся, супраціўляўся. З-за гэтых непаслухмяных людзей салдаты расстрэльвалі, усялялі страх у сэрцы іншых жыхароў горада. Многіх папросту спальвалі ў кватэрах… Я быў дома ў той момант, калі прывялі маіх бацькоў у кватэру і кінулі на падлогу. Яны былі збітыя. Я глядзеў з-за дзвярэй. Маці глядзела на мяне і быццам казала: «Хавайся, сынок!». Я паслухаўся яе. І калі салдаты пачалі абшукваць пакоі, мяне не знайшлі. Я хаваўся ў шафе, што была ў сцяне і выдатна злівалася з становішчам у пакоі. Гэта была нібы схованка. Затым я адчуў дым, які хутка напаўняў кватэру, падбіраўся да мяне. Маленькія шчыліны шафы ўпускалі дым і ён нібы браў мяне ў палон, запаўняў сабой усю маю прастору. Тады я ўзяў кашулю бацькі і прыкрыў ёй нос. Агонь ужо быў у маім пакоі, калі я адважна вылез з шафы. У разгубленасці, я пачаў бегчы скрозь яго гарачыя ляза. Убег на балкон, не адчуваючы болю, ад страху, я хутка перабраўся да суседзяў і там жа страціў прытомнасць. Ад гэтага ў мяне абпалены лоб, часткова шчокі…шнары заўсёды нагадваюць мне пра гэта… Сны і цяпер, праз столькі гадоў, вяртаюць мяне ў той момант майго дзяцінства. – разняволена загаварыў Бардачоў.
– Прабач, што спытаў. Што нагадаў цябе аб гэтым… – ціха і са смуткам у голасе, сказаў я.
– Пасля гэтага выпадку я стаў нячулым да салдатаў СКР…да ўсіх, хто носіць гэтую форму. Цябе ці не ведаць пра гэта. Пальцаў не хапае, так?
– Мг…так, не хапае…
– А цяпер адбой. Гэта загад. – паглядзеў на мяне Бардачоў.
– Зразумець. Адбой.
Я заснуў. Мне па-ранейшаму кожную ноч сняцца цяжкія сны. Так і сёння, на фоне аповеду Бардачева, мне прысніўся зусім не добры сон. Я быў у асяроддзі нейкіх незнаёмых мне людзей. Ірваная, тонкая вопратка ліха драгацела ў ветры. Сонца свяціла занадта ярка і я прыжмурыўся, паглядзеў наперад. Насупраць натоўпу стаяла мноства салдат СКР, а наперадзе іх стаяў мой бацька, трымаў у руцэ шлем. Ён падняў другую, свабодную руку, а затым апусціў яе. З салдацкай зброі вылятаў агонь, усё больш накіроўваючыся ў мой бок. Пярэдні шэраг людзей крычаў ад болю, полымя плавіла іх целы. А я, у страху, паспрабаваў збегчы ад гэтага ўсяго, але мае ногі апынуліся закапанымі па калена ў пясок. Як я не стараўся, я не змог выбрацца і агонь хутка ўляцеў мне прама ў твар.
Разбудзіла мяне Ганна. Я зірнуў на гадзіннік, было чатыры гадзіны і шэсць хвілін. Прыйшоў мой час услухоўвацца і ўглядаецца ва ўсё вакол. Я яшчэ трохі пракручваў у галаве той сон і задумаўся. Колькі ж мы з бацькам не маем зносіны, гадоў пяць дзесьці…
Ганна ўжо легла і я, яшчэ будучы ў сонным стане, спытаў у яе.
– Чаму Сініцын так недаверліва з прывідам і нянавісцю ставіўся да мяне.
– Цябе гэта рэальна цяпер хвалюе. Менавіта зараз ты хочаш пагаварыць пра гэта?
Ганна не хацела казаць аб ім, ды і ў цэлым, яе хіліла ў сон.
– Так, я хачу зразумець яго дзеянні… для мяне гэта важна.
– Не зараз. – адказала Ганна і закрыла вочы.
– Цыц. Спыніце размовы. Загад парушаеце? А ну па месцах. – скрозь сон вымавіў Бардачоў і адвярнуўся.
Раніцай, трава, на якой мы ляжалі, была ўжо не такая прыемная. Было мокра і агідна. З першымі прамянямі сонца, мы пачалі збірацца ў шлях.
Мы праходзілі праз мёртвыя лясы, падымаліся і ўзбіраліся на пагоркі. Прырода вакол нас быццам страціла сэнс жыцця і згасла. У гэтай двухгадзіннай дарозе, я вырашыў звярнуцца да Ганны, падышоў бліжэй да яе.
– Я зноў хачу спытаць у цябе пра Сініцына. Хачу зразумець яго.
– Ох, не забыўся значыць…навошта? Ён ужо мёртвы…
Бардачоў нас не чуў, ён апусціў галаву і ўглядаўся ў карту. Аддаліўся ад нас.
– Але ўсё ж…час у нас ёсць пагаварыць. Я ўсё не як не магу яго зразумець. Чаму ён ненавідзеў мяне? Гэта з-за таго што я не свой, чужынец для ўсіх вас? Але іншыя ж людзі па-іншаму ставіліся да мяне. Узяць цябе, да прыкладу. Ты ж зусім іншая, можа, што і трымаеш нешта ў сабе, наконт мяне, але ты ж не кажаш мне пра гэта.
– Добра… Добра, распавяду, што мне вядома пра Стаса Сініцына. У кожнага з нас ёсць горкая гісторыя… А яго гісторыя была такая: яго бацькоў і сястру з братам забілі салдаты СКР прама ў яго на вачах. Чаму ж ён тады застаўся жыць? Па словах Стаса, будучы яшчэ маленькім хлопчыкам, пасля смерці сям'і ён накінуўся з кулакамі на салдат. Біў, крычаў і плакаў. Салдаты смяяліся, для іх гэта было забавай. Адзін з іх пасмяяўшыся, ударыў яго нагою у грудзі, адкінуў яго далей. А яму было ўсяго шаснаццаць. Але з-за яго маленькага росту, салдаты, мабыць, падумалі, што яму дзесяць… Не кранулі больш яго. Як казаў сам Стас, нашы людзі, разведчыкі, знайшлі яго схуднелага, напаўмёртвага, у адным з будынкаў горада. Пакутаваў ён шмат… І як ты зразумеў, з-за гэтага ён ненавідзеў СКР і да цябе ставіўся адпаведным чынам. Ён гатовы быў усё аддаць, дзеля справядлівасці. З васемнаццаці гадоў ён удзельнічаў у розных баявых аперацыях, але наш паход, быў для яго самым важным… Ён запэўніваў сябе, што змог бы загладзіць у ім усю сваю нянавісць і боль. Павер мне. Нягледзячы на сваю запальчывасць, ён быў добрым сябрам. Шкада, што так усё склалася…
– Даўно ты была з ім знаёмая?
– Амаль чатыры гады… Не скажу, што мне яго не хапае…але…
– Спяшайцеся! – спешна ўздымаўся на пагорак Бардачоў і прыспешваў нас.
Мы паскорылі свой крок, беглі і ўзбіраліся за камандзірам.
А ўжо за пустынным узгоркам, нас сустракалі зялёныя хмызнякі. Калючыя галіны запляталіся паміж сабой і абцяжарвалі нам шлях. Бардачоў асцярожна выразаў сцежку: махаў сваім вострым армейскім нажом, прымінаў расліны цвёрдай падэшвай. За кустамі раслі дрэвы, распускалі свае шырокае жоўта-зялёнае лісце. І адразу ж, за некалькі метраў ад першых дрэў, мы хутка зразумелі, што тут мы не адны. Я чуў галасы людзей. Ціха, не спяшаючыся, мы падкраліся да вялікай паляны.
Наперадзе, на зялёнай траве стаяла каля дзесяці, а то і пятнаццаці, сучасных каланізаваных аднапавярховых будынкаў. Усе яны былі зробленыя ў асноўным з касмічнага матэрыялу. З кожнага парога былі пратаптаныя, вытаптаны да аранжавай зямлі, дарожкі. Паміж хатамі, быццам вуліцы, пралягалі шырокія дарогі. Маячылі дзеці і падлеткі. Каля маленькіх жылых домікаў стаялі вялікія ангары. Была адна бетонная пляцоўка. Сад і шмат агародаў.
Я заўважыў адзін эктрацыкл, які лунаў над зямлёй. На яго сеў малады чалавек, а затым, ён рушыў у наш бок, а пасля ўзяў крыху лявей і схаваўся ў лесе.
Мы ляжалі на зямлі, каля дрэва, выглядалі з-за высокай травы.
– Так. Што гэта за вёска такая? – не разумеючы, спытаў Бардачоў. – Што за лагер?
Камандзір павярнуўся да мяне, чакаў майго адказу.
– Не ведаю. – адказаў я.
– А дзе дарослыя? Вы бачыце дарослых? – павярнулася да нас Ганна.
Бардачоў узяў аптычны прыбор, пачаў вывучаць, адшукваць адказы.
– Не бачу дарослых, няма салдат, няма зброі. – сказаў ён і працягнуў бінокль Ганне. – Будзем абыходзіць.
– Гаў-гаў! Гаў-гаў! – закрычалі сабакі.
Сабак мы не бачылі. А вось маладыя людзі сталі збірацца непадалёк, у першай ад нас пабудове. Вывелі пару сабак да сябе. Тыя раздзіралі свае глоткі, злосна рваліся ў наш бок. Пару хлопцаў, што былі старэйшыя, выйшлі з зброяй.
– Чорт, нас выявілі. – з прыкрасцю сказаў капітан.
– І што ж рабіць цяпер? – спытаў я.
– Хадземце за мной. Гэта ўсяго толькі дзеці. – устаў на ногі Бардачоў.
Мы ўсталі за ім. Першым з кустоў, з паднятымі рукамі, выйшаў камандзір. За ім мы з Ганнай. Павольна рухаліся да хлопцаў. Брэх сабак быў выдатны. Я даўно не чуў, не бачыў сабак, рэдка ў сучасным свеце сустрэнеш такую жывёлу на паверхні Зямлі. Часцей за ўсё, з імі ходзяць толькі салдаты СКР, але тут, у лясной гаі, гэта было па-сапраўднаму жыва!? Нягледзячы на ўсё гэта, я прадчуваў нейкую небяспеку. Няўжо мы вось так проста здаемся?
І вось, мы амаль дабраліся да першага дома. Сабакі перасталі брахаць. Мы знаходзіліся ў пару метрах ад дзяцей. Пяць хлопцаў, гадоў па чатырнаццаць, пятнаццаць, сустракалі нас. Яны былі ў прыстойнай чыстай вопратцы, але пару хлопцаў стаялі босыя. У гэты час ад іх мы пачулі чужую для ўсіх нас гаворку. Адзін з хлопцаў нешта пытаўся, інтанацыя і міміка выдавала гэта.
– Мы не разумеем, што вы кажаце. – спакойна сказаў Бардачоў.
– Стойце! Ні кроку больш. – сказаў падлетак, які стаіць наперадзе ўсіх і неахвотна, палахліва накіраваў на нас зброю.
– Хто вы такія? Навошта вы тут? – суровым голасам дапытваўся нехта з натоўпу.
– Мы простыя вандроўнікі. Мы ішлі сваёй дарогай, пакуль выпадкова не натыкнуліся на вас. Мы праўда не ведалі, што ў гэтых лясах хтосьці жыве. Я чуў толькі тое, што тут усё выгарала датла…
– Пачакай. Я бачу на вас добрая экіпіроўка…куды вы накіроўваецеся? Я ўпэўнены, што вы не салдаты СКР. Але ўсё ж, вы не простыя вандроўнікі. У вас толькі ў аднаго штурмавая вінтоўка карпарацыі…трафей? – працягваў казаць блакітнавокі хлопец з растрапанымі рыжымі валасамі.
– Так, гэта трафейная зброя. – падмануў я.
– Ведаеце, мы не хочам жорсткасці. Але не варта лічыць нас проста дзецьмі. Пакіньце тут сваю зброю і ідзіце за намі ці сыходзіце ў лес…без вінтовак…туды, адкуль вы прыйшлі. Што скажаце? – пытаўся ў нас юнак, які стаіць па-ранейшаму наперадзе ўсіх рабят.
– Можа, вы хочаце есці або піць? – улезла ў размову дзяўчынка.
Рыжы хлапчук звярнуўся да яе, на невядомай для нас мове. А затым вярнуўся да нас.
– Калі не, то мы праводзім вас! Вы не падумайце, што мы слаба ўзброеныя: сабакі і аўтаматычная зброя гэта толькі малая частка нашай абароны. – пераконваў нас рыжавалосы хлопчык, будуючы з сябе мужчыну.
– Чаму ж няма агароджы?! – дадаў да яго слоў Бардачоў.
– Мы не звяры ў заапарку! – зноў нехта крыкнуў з натоўпу.
– Нам бы папоўніць запасы і мы знікнем. Абяцаю вам. – сказаў капітан.
– Так, гэта праўда. – міла ўсміхалася Ганна, пацвярджаючы яго словы.
У мяне складвалася такое ўражанне, быццам рыжы хлапчук чакаў, калі мы папросім аб дапамозе. А Ганна адказаўшы яму, з недаверлівым позіркам аглядала ўсё ў акрузе.
Над намі згушчаліся хмары. Ціха пайшоў дождж, морося на нашы галовы. Не каму не хацелася працягваць тут стаяць. Наша каманда скінула ўсю сваю зброю хлопцам і пагадзілася прайсці ў дом.
Як аказалася, жывуць тут нябедна. Нас пасадзілі за стол. Ежа тут была ў шмат разоў лепш, чым я еў у лагеры Лен і смачней, чым тую, што мы бралі з сабой у дарогу. Нас пачаставалі мясам і гароднінай, чыстай вадой. Бардачоў паспяшаўся папоўніць нашы запасы ежы і піцьця.
– І чаму ж вы так добра нас прынялі да сябе? Хто вы? – спрабаваў разабрацца Бардачоў, укладваючы ваду ў заплечнік.
– У нас ніколі не было гасцей. Мы не маглі выказаць здагадку, што тут могуць быць людзі, акрамя нас. Мы нават не ведаем, што там за… – казала цемнаскурая дзяўчынка з кудзеркамі на галаве, але яе словы тут жа перабіў рыжы і не даў ёй дагаварыць.
– Вы ішлі з усходу? Як доўга вы ідзяце ўжо? – спытаў ён.
– Так. Усё проста. Тыдні два ідзем, можа больш. Пустыня вакол і маленькія ўчасткі зеляніны сустракаюцца нам. Але людзей так мы і не сустрэлі, да вас. Бачыце, я адкрыты вам. Цяпер адкажыце мне. Хто вы? – адказваючы, хітраваў камандзір.
– Мы тыя самыя дзеці, народжаныя ў калоніях. Нас могуць забіць у любую хвіліну…ці ж даць новае жыццё ў шэрагах СКР. – улезла ў размову дзяўчынка з азіяцкімі рысамі твару.
– І як жа яны ахоўваюць вас ад якіх-небудзь пагроз? – спытаў я. – А відэаназіранне ёсць.
– Няма. Чып каля сэрца, у грудзях, кажа аб нашым становішчы. І не, няма ніякага відэаназірання. Усё проста, у адным з свіранаў знаходзіцца з дзесяткаў ваенных робатаў. Нам варта націснуць трывожную кнопку або нейкі чып знікне з радараў, як робаты тут жа выбягуць і зачысцяць лагер ад усіх у каго няма чыпа. – гаварыла з намі дзяўчынка.
– Як цябе завуць? – спытала ў яе Ганна.
– Лі Чон.
У суседнім доме нехта моцна закрычаў. Я насцярожыўся. Ганна моцна сціснула відэлец у руках. Рыжы хлопец быў не менш нашага напружаны, ускудлачаны. І калі шум з суседняга дома знік, да нас шустра ўварваўся адзін з падлеткаў. Дзеці зноў гаварылі на сваёй мове, не даючы нам зразумець, што ж адбываецца.
– Што здарылася? – ускочыў з-за стала Бардачоў.
– Прыляцелі. Яны прыляцелі! – задыхаючыся, хутка вымавіў трынаццацігадовы хлопчык, які забег да нас. – Эдысан, трэба нешта рабіць!
– Хто прыляцеў? – грозна спытаў Бардачоў і блізка падышоў да дзяцей.
– Салдаты прыляцелі. Мабыць за ежай або за хлопцамі. А можа прывезлі навічкоў. – кідаўся па хаце рыжавалосы Эдысан.
– Можа гэта вы пра нас паведамілі? – раззлавана сказала Ганна, грозна паказваючы відэльцам на рыжага хлапчука.
– Не, не…нас тады таксама заб'юць! Уцякайце адсюль, праз тыя дзверы. – сказаў ён і прыадчыніў патайныя дзверцы падлогі. – Хутчэй!
– Гэтая дзяўчынка пойдзе з намі! – схапіў Бардачоў за руку Лі Чон.
– У нас у кожнага трэкер, яны знойдуць яе, а значыць і вас! Хутчэй хавайцеся! – падганяў Эдысан.
– Чорт! Наша зброя?! – незадаволена вымавіў камандзір і залез пад падлогу.
Я і Ганна паспяшаліся за ім. Нас закрылі. Дзеці сышлі. Мы маўчалі, прыслухоўваліся да кожнага шоргату. Аказалася, што за гэтамі патаемнымі дзвярыма, хаваўся тунэль і мы навобмацак сталі прабірацца далей. Жалезная труба вяла нас у невядомы кірунак. Тут было занадта цёмна і цесна. Пахла сырасцю. Злёгку плёскалася вада пад нагамі.
– А вось і выхад. – падумаў я і выбраўся за капітанам у след.
Мы былі ўсе трохі запэцканыя брудам і бяззбройныя…акрамя відэльцы ў руках Ганны, у нас нічога не было. Нас атачаў хмызняковы лес, усё з тымі ж калючымі сцебламі. Я ступіў і пачуў храбусценне, пад маёй нагой ляжала трэснутая дэталь, падобная на чып. Неўзабаве мы пачулі страляніну і дзіцячыя крыкі. Капітан хутка дастаў компас і ўключыў карту. Ганна ўглядалася ўдалячынь, туды, адкуль даносіліся крыкі. Я ж, глядзеў на сваіх таварышаў і думаў, што ж адбываецца там з дзецьмі. Мне вельмі хацелася ім дапамагчы. Але мы нічога не робім. Не вольна, я ўспомніў аб сваёй старэйшай сястрэ. Як мы часта гулялі разам, але калі памерла мама, нас быццам падзялілі. Мы ўсё радзей сталі сустракацца і размаўляць адзін з адным.
