А. Б. Байзаков
Мұсылманның адамгершілік қасиеттері
Әйелдердің қасиеттері мен қызметтері
Сүйікті Пайғамбарымыз Мұхаммедтің, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, өмірі – адамзаттың жанына үміт пен шабыт сыйлаған, жүректерін нұрландырған қасиетті жол. Оның әрбір сөзі, әрбір ісі – адамға бағыт-бағдар, өмірге мән беріп, рухани кемелділікке ұмтылуға шақырады. Оның әйелдерге қатысты айтқан хадистері тек жанашырлық пен мейірімнің белгісі ғана емес, сонымен қатар отбасының берекесі мен тыныштығын сақтау үшін керекті адами қасиеттерді насихаттайды. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай деген: «Әйелдердің ең жақсысы – сымбатты, көп балалы және қалыңмалды көп талап етпейтіндер». Бұл сөздер әйелдің сыртқы сұлулығынан бөлек, оның ішкі жан дүниесінің байлығы мен отбасы алдындағы жауапкершілігін ардақтауға шақырады.
Сахабалардың ішіндегі ең ұлы тұлғалардың бірі, Омар, Алла оған разы болсын, өз сөздерінде әйелдердің зиянынан сақтануды және таңдауда абай болуды өсиет еткен еді: «Алладан әйелдердің зиянынан сақтануды тілеңдер және оларды таңдауда абай болыңдар». Бұл сөздер ер азаматтың отбасы құрудағы жауапкершілігін, оның тек сыртқы көрінісіне емес, әйелдің рухани әлеміне де мән беруін талап етеді.
Ислам діні әйелдің мәнін тек сыртқы сұлулығында емес, иман мен білімде, адалдық пен махаббатта көреді. Иманды әйел – отбасының тірегі, тәрбиенің іргетасы, ал ол қасиеттер тек білім мен тәрбие арқылы қалыптасады. Исламның білім іздеуді әрбір мұсылманға міндеттеуі – осы ұлы қағиданың мәңгілік құндылығын көрсетеді.
Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, Миғраж түні көрген көріністері жүректі елжіретіп, сананы оятады. Ол сол түні үмбетінің әйелдері үшін көңілін мұң мен алаңға толтырып, олардың азабын өз жүрегінде сезінді. Оның жүзінен әрдайым жарқырап тұратын мейірім мен жарқын шуағын мұң басқан сәті, Пайғамбарымыздың үмбетіне деген шексіз махаббатымен қамқорлығын паш етеді. Бұл көрініс оның адамзатқа деген терең сезімін, олардың әрқайсысына деген қамқорлығын және рухани байлығын түсінуге шақырады.
Пайғамбарымыздың өмірі мен оның айтқан сөздері – адамзатқа жол көрсетуші шырақ. Исламдағы әйелдің орны мен қадірі, отбасының бақытты болуы үшін әрбір ер мен әйелдің өзара құрметі мен адалдығы қажеттілігін терең сезінуге үгіттейді.
Фатима мен Әли, Алла оларға разы болсын, оның мұңлы жүзін көріп, жандары сыздап:
– Уа, Алланың елшісі! Сізді осынша ауыр күйге салған не нәрсе? – деп сұрады.
Сонда Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, мұңлы үнмен:
– Миғраж түнінде мен Алла Тағаланың әйелдердің он сегіз түрлі азапқа түсетінін көрсеткенін көрдім. Олар менің үмбетімнен екенін ойлаған сайын, жүрегімнің ауыртпалығы еселене түседі, – деп жауап берді.
Бұл сөздер оның әйелдерге деген жанашырлығы мен қамқорлығының тереңдігін бейнелейді. Пайғамбарымыздың көңілі өз үмбетінің тағдырына шексіз алаңдап, ауырған жүректерге ем іздеуден шаршамады. Оның жан шуағы әр адамды иманның жарығына жетелеп, рухани кемелдікке ұмтылуға шақырды. Оның мейірім мен махаббатқа толы мұңды үні – адамзат баласына Алла Тағаланың хикметіне бойлап, жүректерін тазарту керектігін үйреткен үн.
Бүгінде біз, оның үмбетіміз, Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтқан әрбір сөзінен тәлім алып, өз жан дүниемізді, өмірімізді жақсылыққа бағыттауға міндеттіміз. Оның сөздері – иман нұрының сәулесі, ал оның өмірі – адамзаттың шынайы бақытқа апарар жолы.
Сүйікті Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, жүректен шыққан сол сөздері – мұсылман әйелдердің болашағын жарқыратып, рухын сәулелендірген шамшырақ іспетті. Әйел – отбасының тірегі, қоғамның жүрегі. Оның имандылығы мен ізгілігі – бүтін бір ұлттың тағдырын айқындайтын аса маңызды негіз. Ал әйелдің адасуы, жамандыққа бой алдыруы – жеке басына ғана емес, бүкіл қоғамға төнген қауіп.
Фатима анамыз, Алла оған разы болсын, уайымға толы жүрекпен:
– Я, Алланың Елшісі! Сіз көрген сол сұмдықтарды бізге егжей-тегжейлі айтып беріңізші, – деп сұрады.
Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, көз жасын тежей алмай, қасіретке толы дауыспен былай деді: «Мен әйелдердің азапқа түскен сұмдық көріністерін көрдім. Бірі өз тілінің кесірінен, бірі кеудесінің жалаңаштығынан, енді бірі аяқтарының ашықтығынан азап шегіп жатты. Кейбірінің денесін жыландар мен шаяндар шағып, қинап жатқанын, басқаларының өз еттерін жұлмалап, отқа қақталып жатқанын көрдім. Тағы біреулері оттан жасалған қайшымен еттерін кесіп, қара күйеге айналған жүзімен қайғыдан еңіреп тұрды. Ал кейбір әйелдер жануарларға ұқсап, адамдық бейнесін жоғалтқан еді. Мұның бәрін көру – мен үшін жан түршігерлік азап болды».
Оның үніндегі терең қайғы үмбетінің әйелдеріне деген алаңдаушылықтан туындаған еді. Сүйікті Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтқан сөздері әр мұсылман әйелге өмірлік сабақ болуға тиіс:
– Әйелдер, сақтаныңыздар! Тәубе етуді ұмытпаңыздар! Иманды күшейтіңіздер, өз абыройларыңыз бен Алланың алдындағы жауапкершілікті қастерлеңіздер.
Оның бұл өсиеттері – әйелдің мәртебесін аспандатып, дініміздің ақиқатымен терең байланыстырған рухани нұсқаулық, ал оның жүрегіндегі алаң – әрбір жанның құтқарылуын қалаған шексіз мейірімнің көрінісі.
Фатима анамыз, Алла оған разы болсын, алаңдай толқыған жүрегімен:
– О, Алланың Елшісі! Бұл әйелдер не үшін осындай ауыр азапқа душар болып жатыр? – деп сұрады.
Сүйікті Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, қамығып:
– О, Фатима! Шашынан асылған әйел – өз ұятты жерлерін жасырмаған әйел. Тілінен асылған әйел – адамдардың жүрегіне жара салған, сөздерімен ауыртқан әйел (…)! – деп жауап берді.
Әбу Бакр, Алла оған разы болсын, жеткізген бір хадисте Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтты:
– Кез келген әйел күйеуіне жағымсыз сөздер айтса, ол Алланың, періштелердің және барлық жаратылыстың қарғысына ұшырайды, – деп ескерткен.
Сахаба Усман, Алла оған разы болсын, да:
– Егер әйел күйеуіне: «Мен сенен ешқандай жақсылық көрмедім!» десе, оның бұрынғы құлшылықтары қанша мол болса да, сауаптарынан айырылады, – деген болатын.
Бұл өсиеттерден Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, отбасы ішіндегі ынтымақ пен мейірімнің маңыздылығын ерекше ескергенін аңғарамыз. Ол әйелдерді жұбайлық өмірдің жауапкершілігіне үңіліп, отбасы бақыты үшін жанашырлық танытуға шақырды.
Абдурахман бин Ауф, Алла оған разы болсын, жеткізген хадисте Алланың Елшісі былай деген:
– Егер әйел күйеуінің табысының аздығына шағымданып, оның денсаулығы мұнан артық еңбек етуге мұрша бермесе, оны кінәлап, мазасын алатын болса, Алла Тағала оның намаздары мен оразаларын қабыл етпейді.
Бұл сөздер бізге некенің киесі мен жауапкершілігін ұқтырады. Жұбайлар бір-біріне демеу болып, қиындықтарда қолдау көрсетуге, мейіріммен қарай білуге тиіс. Өйткені, отбасының берекесі мен қоғамның негізі – осы жанашырлық пен түсіністік.
Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, жүрегінен шыққан бұл сөздер әрбір әйелге рухани тәрбие мен имандылықтың шамшырағы болмақ. Әрбір жан ұлық пайғамбардың үнінде жаңғырып тұрған шексіз мейірім мен қамқорлықты жүрегімен сезініп, өз өмірінде қолданып, отбасы мен қоғамның гүлденуіне үлес қосуы тиіс.
«Егер әйел өз жарының рұқсатынсыз үйден шықса, онда күн сәулесі тиген барлық нәрсе оны қарғайды, ол үйіне қайтқанша». «Ал егер әйел әшекейленіп, хош иіс себініп, жарының рұқсатын алып үйден шықса да, оның әр қадамы үшін Алла Тағала оның жарына Тозақта үй салып береді», – хадис.
Талхат ибн Абдуллах, Алланың рақымына бөленген, бізге Мұхаммед пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, мынадай үкімін жеткізген екен: «Әйел кісі, үйінің төрінде отырып, көзге сүрме сызса да, күйеуі оған наразы болса, яғни, әйелін бояусыз көргісі келсе, Алла Тағала сол әйелге, күйеуінің жүзіне күлімдегенше ашуланады».
Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай деген екен: «Егер ер кісі жарының жылуына зәру болса, ал әйел, себепсіз, оған бет бұрса, күйеуінің көңілі қалып, ұйқыға кетсе, онда періштелер таң атқанға дейін сол әйелге қарғыс айтады».
Жүрегі жараланған Фатима анамыз, Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, алдына барып, мұңайған үнімен: «Уа, Алланың Елшісі, жарым Әлимен арамыз суынып, жүрегім жараланды», – деп зарлады. Сонда Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, мейірімді жүзімен: «Қайтып барып, жарыңның жүзіне күлімдеу сыйла», – деп бата берді. Үйіне қайтқан Фатима анамыз, жүрегі үмітпен соғып, күйеуінің алдына барды. Махаббатының құдіретімен ол, Пайғамбарымыздың айтқанындай, күйеуінің айналасында жетпіс рет айналып шықты. Сол сәтте Әли батырдың жүзіне аздаған күлімдеу үңілді, күлімсіреп, қалжыңдап: «Байғұс әйелім-ай!» – дейді.
Жүрегі қуанышқа толы Фатима анамыз, Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, алдына асығып жетіп: «Уа, Алланың Елшісі! Жарым маған жүзін жарқыратып күлімсіреп, арамыздағы бұлттар ашылып кетті!» – деп шаттана хабарлады. Сонда Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, мейірімді жүзімен: «Қызым, жанымның иесі болған, мені шынайы Пайғамбар етіп жіберген Алла Тағалаға ант етейін, егер сен күйеуіңнің мейірімінен айырылып дүниеден өтсең, мен сен үшін жаназа намазын оқымас едім. Біл, қызым, Алланың разылығы – күйеуіңнің разылығында, ал Алланың ашуы – күйеуіңнің ашуында жатыр. Сен, Иса пайғамбардың анасы Мәриям сияқты, қаншалықты ұлы иманға келіп, Аллаға құлшылық етсең де, күйеуіңнің көңілі болмаса, барлық амалың босқа кетеді. Сондықтан, қызым, әйел үшін ең үлкен бақыт пен сауап – күйеуіне мойынсұну», – деп насихаттады.
Егер күйеуі әйелді Исламның таза қағидаларына қайшы келетін іске итермелесе, онда иманды жар Алланың бұйрығына бағынып, күйеуінің бұл өтінішіне бой алдырмауы тиіс.
Алла Тағаланың бұйрықтарына мойынсұнып, күйеуіне адалдық танытқан әйел үшін ең үлкен сауап – қол өнерімен айналысу, әсіресе тоқыма ісі. Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, қызы Фатимаға, Алла оған разы болсын, қарата: «Қызым, тоқыма тоқу – бұл бір жыл бойы күн сайын қосымша намаз оқығаннан да артық сауапты іс. Әсіресе, тоқыған киімдеріңді күйеуің кисе, сауабың еселене түседі», – деп үйреткен. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, сондай-ақ: «Әйел әрбір түйін тоқи сайын, Алла Тағала оған шәһиттің сауабын жазып қояды. Қызым, егер тоқыған киіміңді күйеуің немесе балаларың кисе, сен міндетті Әрбір түйін мен жіп үшін Алла Тағала саған Жәннатта бір қаланы сыйға береді».
«Әйел жеті күн бойы жарына адал қызмет етсе, Алла Тағала оған Тозақтың жеті қақпасын жауып, Жәннаттың сегіз қақпасын ашады деп Мұхаммед пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, хабар берген. Яғни, мұсылман әйел жарына деген ізеттілігі мен адалдығы арқылы Пейіштің кез келген қақпасынан өз еркімен кіре алады».
Күйеуіне қамқорлық жасамау
Аль-Хайзаран мен Аль-Бармакиййаның өмірі, тарихтың терең қатпарларында қалдырған іздері – адам жанының нәзік құпиясын ашады. Екеуі де құлдықтан босатылып, өздеріне жоғары лауазымдар мен дәулетке қол жеткізген әйелдер. Аль-Хайзаран халифаның әйелі, Аль-Бармакиййа патшаның жары болғанымен, олардың жүректерінде үнемі бір нәрсе жетпейтіндей сезім болды. Құдіретті биліктің, мол дәулеттің арасында, олардың ішкі әлемі бір нәрсені аңсаумен, қанағатсыздық пен наразылықпен толы еді.
Аль-Хайзаран халифаның барлық қалауларын орындап, оның жүрегінде бір сәт болса да күдік тудырмаған. Алайда, бір күні ол еріне ашу үстінде: «Мен сенен ешқашан жақсылық көрген емеспін!» – деп айқайлапты. Бұл сөздер оның ішкі жан дүниесіндегі қанағатсыздықтың, билік пен байлықтың бәрібір оның жүрегін тыныштыққа бөлей алмайтынының айғағы болды.
Ал, Аль-Бармакиййа, патшаның барлық еркеліктерін көріп, оның тілектерін орындағанымен, өткен өміріне, қарапайым құл қыздың күндеріне оралғысы келетінін айтқан. Әмір оған барлық жағдайды жасағанымен, ол әлі де көңілі толмаған еді. Тек бір сәтте, патша оның ерекше тілегін орындап, балшықтан жасалған жұмсақ хош иістерді әкеліп, оның көңілін аулапты. Әл-Бармакиййа сол иістермен ойнап, біраз уақытқа тыныштық тапқандай болады. Бірақ, бір күні ол патшаға ашу-ыза білдіріп: «Мен сенен ешқашан жақсылық көрген жоқпын!» деп, тағы да наразылығын білдіреді.
Патша күлімсіреп, оған жұмсақ дауыспен: «Балшықпен ойнағың келген сол күнді есіңе түсірмейсің бе?» – деп сұрайды. Бұл сұрақ Әл-Бармакиййаны терең ойға қалдырып, оның қателігін түсінуге себеп болды. Ол сол сәтте өзінің өкінішін сезініп, ұяттан басын төмен салды.
Бұл оқиғалар бізге не айтады? Әйелдердің жүрегі терең әрі жұмбақ, олар өмірдің барлық сыйларын алғанымен, кейде оларға бір нәрсе жетпейтіндей сезім үнемі бірге жүреді. Жақсылықтарға алғыс айтқаннан гөрі, олар кемшіліктерді көбейтуді, олардың жанының тереңінде үнемі бір нәрсені аңсауды жақсы көреді. Мұны Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, өте терең түсінікпен айтқан еді: «Әйелдер, садақа беріңдер, өйткені мен Тозақтағы көп әйелдердің зарлағанын көру нәсіп болды!» Осы сөздермен ол әйелдердің күйеулеріне жасаған жақсылықтарына шүкір етпеуі және ұсақ кемшіліктерге қатты көңіл бөлуі жайында ескерткен.
Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, бірде: «Маған Тозақтың отты тереңдіктері көрсетілді. Сол жалындаған отта көптеген әйелдердің зарлағаны естілді», – деген. Сахабалар таңқалып сұрағанда: «Олар Аллаға иман келтірмеді ме?» деп, Пайғамбарымыз: «Иә, иман келтірген. Бірақ күйеулеріне жасаған жақсылықтары үшін шүкір етпеді. Өйткені, ұзақ жылдар бойы жақсылық жасағаныңда да, бір сәтте ұнамай қалған нәрсеге наразы болып, „Мен сенен ешқашан жақсылық көрген жоқпын“ деп айтатындығы бар», – деп жауап берген.
Бұл оқиғалар адам табиғатының нәзік тұстарын, әйелдердің көңіліндегі тынышсыздық пен наразылық сезімін, сондай-ақ Пайғамбарымыздың әйелдерге деген терең мейірімі мен олардың сезімдеріне деген түсінігін көрсетеді.
Ер адам әйел жүрегінің тереңдігі мен көңіл күйінің өзгергіштігін толық түсінсе, ол ешқашан ашуға бой алдырмас еді. Әйелінің кейде алғыссыз, ренішті сөздері оның жүрегін жараласа да, ол сабыр сақтап, жүрегінде мейіріммен қарайды. Әйелдің жүрегі – нәзік гүл секілді, оған абайлап қарауды қажет етеді. Ал күйеуінің махаббаты мен түсіністігі – сол гүлдің өсіп-өнуіне қажетті су мен күн сәулесі іспетті. Осылайша, ер азамат әйелінің ішкі әлеміне үңіліп, оның нәзік сезімдеріне құрметпен қарайды.
Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, бір сәтте Жәннаттың бақшасына көз жүгіртіп, оның көз алдында жарқыраған кедейлердің жүздері мен бақытты күлкілері елестеген. Сол сәтте Тозаққа қарағанда, онда әйелдердің зарлаған дауыстары естілгенде, сахабалардың жүрегінде қобалжу пайда болған. Бұл көрініс олардың ішкі әлемін дүр сілкіндіріп, жүректерінде терең ой салған.
Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, бұл көрініс жайында: «Неліктен әйелдер Тозақта көп?» деген сұраққа жауап бергенде: «Әйелдердің көбі Аллаға иман келтіргенімен, күйеулеріне жасаған жақсылықтары үшін шүкір етпейді. Оларға көп жылдар бойы жақсылық жасасаң да, бір ғана ұнамсыз нәрсе болса, олар барлық жақсылықты ұмытып, „Мен сенен ешқашан жақсылық көрген емеспін“ деп айтады», – деген. Бұл сөздер әйелдердің нәзік жан дүниесінің бір құпиясын ашып, олардың ішкі сезімдеріне терең бойлайтын маңызды өсиет болды.
Жәбір ибн Абдуллаһ, Алла одан разы болсын, бірде Пайғамбарымызбен, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, мерекелік намазда болған екен. Намаздың соңында Пайғамбарымыз жұртқа үлкен насихат айтты. Ол адамдарды Алладан қорқуға, Оған бойұсынуға шақырды, әсіресе әйелдерге қарап: «Әйелдер, садақа беріңдер! Өйткені сіздердің көбі Тозаққа баратындардың қатарындасыздар», – деп ескерткен.
Осы сөздерден кейін бір әйел орнынан тұрып, Пайғамбарымызға: «Уа, Алланың Елшісі, неге сонша қатты айтасыз?» – деп сұрағанда, Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын: «Сіздер көп шағымданасыздар, күйеулеріңізге жасаған жақсылықтарыңыз үшін шүкір етпейсіздер», – деп жауап берген. Осыдан кейін әйелдер өздерінің зергерлік бұйымдарын садақа ретінде бере бастады, тіпті Билялдың шапанын зергерлікпен толтыра бастаған.
Әпкелерім, осы хадисті оқып, сахабалардың иман мен тақуалыққа деген құштарлығынан үлгі алсақ, олардың Аллаға деген беріктігі мен Пайғамбарымыздың сөздеріне деген сенімі бізге үлкен сабақ. Олардың жүрегіндегі иман мен сенім шуағы біздің де өмірімізге нұр шашып, рухымызды тербетіп, жүрегімізде шынайы сүйіспеншілік пен сабырлылықты оятады.
Алла Тағаланың қалауымен Тозақ отынан құтылу үшін біз де иман жолында жақсылық жасауды, Алланың ризалығына жетуді мақсат етуіміз қажет. Әсіресе, намазымызды үздіксіз оқып, Алланың барлық бұйрықтарына толық бағынуымыз керек. Себебі, адам өз жүрегіндегі шынайы сеніммен ғана рухани биіктікке жетеді, ол тек Алланың жарылқауы мен қолдауымен көтерілу мүмкін.
Әйелдер арасында кең тараған ширк сияқты ауыр күнәлардан сақтануымыз аса маңызды. Алладан басқа ешкімнен көмек тілеу, сиқыршылар мен балгерлерге жүгіну – бұл Алланың өзіне жасалған ең үлкен қарсылық және шын жүректен сақтануымыз қажет. Нәзік жандардың жүрегінде Аллаға деген сенім мен тәуекелдің беріктігі болу керек. Әпкелерім, біз Алладан басқа ешкімге сыйынбайық, тек Оған ғана тәуелді болайық. Өйткені, біздің барша ниетіміз бен істеген әрекеттеріміз тек Алланың қалауымен ғана жүзеге асады.
Әмин, я Раббал-Аламин! Алла Тағала біздің бәрімізді Өзінің рахметімен қоршап, Тозақ отынан сақтап, Жәннаттың жарық сәулесімен нұрландырсын!
Шетелдегі өмір
Ер адамның өз мамандығының талабымен туған жерінен алыстап кетуі – тағдырдың өз сынағы. Бұл жағдай отбасының тыныштығына көлеңке түсіріп, әйел мен ер арасындағы қарым-қатынаста кейде түсініспеушіліктер тудырады. Әйелдер жиі күйеулерін жаңа ортаға бейімделудің қиындығына кінәлайды. Олардың жүрегінде «Бұл азап қашан бітеді? Ата-анадан қашанға дейін алыстап жүреміз?» деген сұрақтар үнемі жаңғырып тұрады. Мұндай сәттерде әйелдер көп жағдайда күйеулеріне ренжіп, олардың көңіл-күйін бұзады.
Дегенмен, ақылды әйел бұл сындарлы сәтті басқаша қабылдайды. Ол күйеуін қолдап, барлық қиындықты бірге еңсеруге дайын болады. Жаңа ортаға тез бейімделіп, сол жерде өзін жаңа таныстар мен жаңа өмір табуға тырысады. Әрбір жердің өзіндік ерекшеліктері бар екенін түсініп, жаңа ортадағы жақсы қасиеттерді іздеп табады. Мысалы, қала шуынан алыстап, ауылда таза ауаның, тыныштықтың қаншалықты қымбат екенін бағалай бастайды.
Ақылды әйел әрдайым өмірдің қиындығынан жағымды жағын тауып, бақытты болуға ұмтылады. Ол түрлі жағдайға бейімделе отырып, күйеуінің жүрегін жаулайды. Өйткені күйеуінің ризашылығы мен махаббаты – бұл Алланың разылығына жетелейтін ең асыл сый.
Жұбайының үйден жұмыс істеуі
Әлемнің үздіксіз өзгеруіне қарай, отбасылық рөлдер мен міндеттердің де жаңа қырлары пайда болуда. Бұрын әйелдердің үй шаруасымен айналысып, ер адамдардың отбасының асыраушысы болған заманы артта қалып, қазір бұл теңгерім басқаша қалыптасып келеді. Кейбір жағдайларда ер адамдардың да үйде отырып жұмыс істеуге мәжбүр болуы – бүгінгі қоғамның шындығы. Мұндай сәттерде әйелдерге ерекше жауапкершілік жүктеледі: олар күйеулеріне тыныштық пен шығармашылыққа қолайлы орта сыйлауға тиіс.
Шығармашылықпен шұғылданатын жандар – жазушылар, суретшілер, ғалымдар – үшін тыныштық пен жалғыздықтың маңызы зор. Шабыттың қайнар көзін ашып, ойдың еркін ұшуы үшін олар үзіліссіз жұмыс істеуге мүмкіндік қажет етеді. Әйелдер үшін мұндай жағдайды ұйымдастыру қиын болуы мүмкін, әсіресе балалардың үні мен үй шаруасының бітпейтін міндеттері бар кезде. Алайда әйелдің күйеуіне деген түсіністігі мен қолдауы оның қабілетінің ашылуына, еңбегінің нәтижелі болуына және мансап жолында биік белестерді бағындыруына үлкен әсер етеді.
Күйеуі үйде отырғанымен, оның уақытты босқа өткізіп жатқанын немесе бейқамдық танытып отырғанын ойлау – қателік. Ол да өз жауапкершілігі мен міндеттерін атқаруда. Оның еңбегі де өмірдің бір қажеттілігі екенін ескеріп, тыныштық пен қолдау көрсету – әйелдің даналығы мен отбасы бақытының кепілі. Күйеуінің шығармашылық әлеміне құрметпен қарап, оған жалғыздықтың қасиетін сыйлай білу – нағыз жан серіктестің белгісі.
Жұбайының мансаптық жолында қолдау көрсету
Ақылды әйел күйеуінің әрбір жетістігіне шын жүректен қуанып, оның әрбір қадамында жанында бола біледі. Ерінің ғылымға, білімге құштарлығын қолдау арқылы ол оның ізденіс жолын жеңілдетіп, рухани әлемінің баюына ықпал етеді. Егер күйеуінің білімін шыңдауға деген ұмтылысы болса, әйел оған барлық жағынан қолайлы жағдай жасап, оның ішкі дүниесіне сенім мен шабыт ұялатады.
Білім жолы – ер азаматтың тек мансаптық табысқа жетуіне ғана емес, оның жеке тұлға ретінде қалыптасуына да ықпал ететін ұлы жол. Әйел күйеуін қолдай отырып, оның жүрегіне сенімділік ұялатса, бұл оның тек өзін ғана емес, бүкіл отбасының өмірін мәнді де мағыналы етері сөзсіз. Өйткені, білім мен рухани даму – адамның жан дүниесіне нұр құйып, оны шынайы бақыт пен өмірдің шексіз тереңдігіне жетелейді.
Міне, осындай ақылды әйелдің қолдауы ер адамның өміріне ерекше мән мен мағына береді. Бұл тек жанұяның ғана емес, тұтас қоғамның алға басуына себепкер болатын үлкен үлес. Себебі бақыт пен жетістік – тек ортақ еңбектің нәтижесі.