Egretta Garzetta
վիրավոր թռչուն
Հասան տեղ։ Նարեկը դժկամությամբ դուրս եկավ։ Ճանապարհին հազար անգամ պատկերացրել էր Օֆիկի դերասանական կերպարը։ Բայց զարմացավ, երբ տեսավ նրա աչքերի մեջ իսկական ցավ ու կարեկցանք։ Հորեղբոր կինը գուցե և կյանքում առաջին անգամ գրկեց նրան մայրական ջերմությամբ ու սեղմեց կրծքին։ Այն ջերմությամբ, որին ինքը մանկուց կարոտ էր մնացել։ Օֆիկի աչքերը լցվեցին, բայց չլացեց։
_Օֆի՜կ,_սաստեց ամուսինը,_պայմանավորվել ենք չէ՞… ո՛չ մի՛ արտասուք, առանց այն էլ դժվար է…
_Չեմ լացում, չեմ լացում,_ասաց Օֆիկը ու արագ սրբեց աչքերը։
Հայրը խոհանոցում էր, երբ Նարեկը մտավ մեջ։ Այնտեղ էին նաև հորեղբոր ավագ տղայի կինը՝ Աստղիկը ու նրա դուստրը՝ երեքամյա Օֆելիան։ Երբ Աստղիկը տեսավ Նարեկին եկավ ընդառաջ, միայն բարևեց։ Աղջիկը վազվզում էր շուրջը։
Սեղանը պատրաստ էր։ Իրենց էին սպասում։
_Ուզում եմ լվացվել,_ասաց Նարեկը։
_Ես ցույց կտամ, հոպար գնացինք,_փոքրիկ Օֆելիան վազեց դուրս եկավ խոհանոցից։
Նարեկին մի վայրկյան թվաց, թե անցել է մի քանի տարի ու իր որդին այսպես վազում է ուրիշի տան մեջ, օտար շրջապատում ու օտարին է ասում հայրիկ։
_Հոպա՛ր, ու՞ր ես,_կանչեց աղջիկը։
Նարեկը հետևեց նրան։
_Դու՛, այդքան փոքր ես ու արդեն խոսում ես։
_Պապիկը ասում, որ ճարպիկ եմ իր նման,_անկեղցությամբ ասաց աղջիկը։
Նարեկը անկախ իրենից ծիծաղեց։ Առաջին անգամ այս ամենից հետո։ Փոքրիկը պատասխանեց անուշիկ ժպիտով։ Մատը ուղղեց դեպի դռներից մեկը.
_Այն մեկն է։ Դուք մտեք լվացվեք, իսկ ես գնամ օգնեմ մայրիկին։
Վազեց հեռացավ։
Նարեկը մտավ լոգարան։ Հայելու մեջ տեսավ դեմքը մազակալած, աչքերի մեջը կարմրած, տակը կապտուկներ, մաշկը դեղնած ու թառամած… ողորմածիկ կերպար… «Աշխարհի ամենադժբախտ մարդը»,_չգիտես ինչու պիտակ դրեց ինքը իրեն։ Սառը ջուրը մի քիչ թարմացրեց իրեն։
Ճաշի ժամանակ ոչ մեկը չէր խոսում։ Բայց և ոչ մեկը նորմալ հաց չկերավ։ Միայն փոքր Օֆելիան անվերջ խոսում էր։
_Մա՛մ, ես դա չեմ ուզում, ձուկը դիր, ձուկ եմ ուզում… ա՛յդ մասը չէ՛, պոչն եմ սիրում… դա մեծ է… կտրի փոքրացրու…
Նրա անվերջ խոսակցությունը ազդում էր Նարեկի վրա։ Նա ճիգ էր գործադրում, որ չգոռա, թե ի՜նչ անդաստիարակ երեխա է այս մեկը։ Մի՞թե անհնար է սուսուփուս ուտել,առանց մեկնաբանության։ Բայց հարսը համբերությամբ կատարում էր դստեր բոլոր ցանկությունները։ Որդու անհանգստությունը զգաց նաև Յոհաննեսը։ Աչքի տակով հետևում էր որդուն։ Նրան հիմա հանգիստ է պետք։ Թե չէ կորցնելու է զավակին։ Ոչ, ոչ, ոչ… մի երեխան դիահերձարանում է, մյուսը կիսամեռած։ Մի կիսամեռած էլ ինքը…
_Կմնա՛ք այստե՛ղ,_մի տեսակ հրամայական ասաց Սոկրատը։
_Ո՛չ, ավելի լավ է մնանք հյուրանոցում։ Չեմ ուզում նեղություն տանք,_ասաց Յոհաննեսը։
Բայց եղբայրը չընդունեց ոչ մի բացասական պատասխան։ Ինչքան էլ թախանձեցին, Սոկրատը չթողեց հեռանալ։ Հակառակ սպասումներին իրենց ոչ մեկը չխանգարեց։ Նարեկին տեղավորեցին Սոկրատի կրտսեր որդու սենյակում։ Ադամը հիմա Մոսկվայում էր սովորում ու կատարված դեպքերի մասին չգիտեր։ Չգիտես ինչու՞ աչքը ընկավ սենյակի ճոխ կահավորումը։ Իր սենյակն էլ նույնն է։ Երևի դա ցեղական է, քմծիծաղ տվեց Նարեկը։ Հորը տեղավորվեցին կից սենյակում, չնայած սրտի նա խորքում ուզում էր որդու հետ լինել, լսել նրա շունչը, ու տեսնել նրա քունը։ Դստերը խլեցին, որդուն ոչ մեկին չի՛ տա՛… Արփի՜քս… աղջի՜կս… Յոհաննեսը չէր սրբում արցունքները, թող հոսեն… թող հոսեն ու գոնե մի քիչ թեթևացնեն սիրտը…
Ուշ գիշեր էր երբ տուն եկավ Արսենը՝ հորեղբոր ավագ որդին։ Բոլորը արդեն քնած էին կամ ձևացնում էին, թե քնած են։ Արսենը անցավ երկար միջանցքով ու հասավ Նարեկի սենյակին։ Ծեծեց դուռը։
_Նարե՜կ։ Քնա՞ծ ես։
_Ո՛չ։
Նարեկը ոտքի նետվեց։ Քանիերորդ գիշեր հագուստով էր մտնում անկողին, որ մի լուր լինելու դեպքում անհապաղ վազի։
Արսենը մտավ մեջ։
_Նարո՛, չկարողացա առավոտ սպասել։
_Լավ արեցիր։ Ի՞նչ նորություն կա։
Անհամբերությամբ ցնցեց եղբոր ուսերը։
_Նստի՛ր։
_Չե՛մ կարո՛ղ… պատմի՛ր…
_Նա՜ր, նստի՛ր, ես էլ կնստեմ։
Եղբայրը հնազանդվեց։ Արսենը նստեց հայելու առջև տեղավորված աթոռին։
_Ասա՛… խոսի'ր…
_Հիմա մի հարց տամ․․․ դա շատ կարևոր հարց է։
_Ի՞նչ հարց,_նյարդայնացած հարցրեց Նարեկը։
_Այս վերջերս քո աշխատանքի տեղը… գործարանում տարօրինակ ոչինչ չե՞ս նկատել…
_Ի՞նչ նկատի ունես… Արսեն չեմ հասկանում… ոչինչ էլ չեմ հիշում։ Կարծեմ ամեն ինչ սովորական էր…
_Հաստա՞տ։ Ոչ մի գումարի կորուստ չես նկատել։
_Գումարի՞։ Ո՛չ։
Նարեկը զարմացած նայեց նրան։ Հիմա՛ դրա ժամանակն է։
_Նա՛ր, առավոտից բան եմ հայտնաբերել, սակայն մինչև ամեն ինչ չպարզեցի որոշեցի քեզ ոչինչ չասել։
_Ասելու ես վերջապես թե ո՞չ։
_Իմ փաստաբանի հետ ստուգել եմ բոլոր գործնական թղթերդ…
Նարեկի հոնքերը զարմացած բարձրացան։ Ինչպե՞ս թե իր փաստաբանի հետ… լա՛վ, նայենք ինչ է ասում։
_Ձեր հաշիվների մեջ կան շատ թերություններ… կարծես մեկը դիտավորյալ կեղծավորություն է արել, որովհետև հետքերը վարպետությամբ չեն մաքրել։
_Դիտավորյա՞լ…
_Այո՛, որ հարկայինի առաջին իսկ ստուգման արդյունքում ընկնեք ոստիկանություն։ Դիտավորյալ հետքերը չեն ոչնչացրել… ևս մի օր կիմանամ ո՞վ է։
_Ինչպե՞ս… գուցե սխալվել ես, Արսե՛ն, ես վստահ եմ աշխատողների վրա։ Սա թյուրիմացություն է… իմ փաստաբանը ոչ մի նման դեպքի մասին չի ասել։ Իսկ նա արդեն քանի տարի է աշխատում մեր մոտ։
_Ձե՜ր փաստաբանը… նրա մասին էլ ուզում եմ խոսել առանձին…
_Արսե՛ն, գիշերվա ժամը երեքն է։ Ես ուժ չունեմ ո՛չ մտածելու, ո՛չ էլ խոսելու… ուղեղս զոռով աշխատում է։
_Նարեկ, ես չէի գա եթե դա կարևոր չլիներ։ Մի ուրիշ անգամ կվերցնեի թույլտվություն։ Բայց վերջին դեպքերը ինձ ստիպում են գործել…
……
_Լսի՛ր, ոչխա՛ր, քո ապուշ խելքի համար քուրս վերակենդանացման բաժնում է։ Իսկ երեխան աստված գիտի ու՞ր…
Նարեկը բռնեց աներձագի օձիքը ու ֆշշաց ատամների մեջից։
_Հիմա, դու՛, ինձ լսի… ե՛ս կորցնելու էլ ոչինչ չունեմ… ու մարդ եմ փնտրում, ում վրա թափեմ կուտակված ջղայնությունս… լեզուդ քաշի՛ր ու մաքրվի՛ այստեղից, թե չե կսատկացնեմ շան նման։
Նա հրեց Արամին դեպի դուռը։ Արամը ոլորեց թմրած աչքերը փեսայի վրա։
_Դու՛, դեռ կփոշմանես արածիդ համար։
_Հեռացի՛ր Արա՛մ։ Չեմ ուզում ո՛չ տեսնե՛լ, ո՛չ էլ լսե՛լ քեզ։ Եթե լինես աշխարհում վերջին մարդը ու՛մ ձայնը պիտի լսեմ մեռնելուց առաջ, ապա լավ է մեռնեմ լռության մեջ։
Արամը շրխկացրեց դուռը ու դուրս եկավ։
Նարեկը ջղայնությունից տեղ չէր գտնում։ Ոչ միայն ջղայնությունը այլևս ամոթը հանգիստ չէին տալիս։ Երբ Արսենը սկսեց խառնել գործերը ու բացվեց իր կեղծավորությունը գործարանում, գողացած փողերը, ի հայտ եկավ իր կապը փաստաբանի՝ Օլյայի հետ… եղբայրը չգտավ ո՛չ որդուն, ո՛չ էլ պարզեց թե ովքեր էին հանցագործները։ Դրա փոխարեն ի հայտ եկավ իր մութ կյանքը, որին ինքը երբեք կարևորություն չի տվել ու որը տակնուվրա արեց մի օրվա մեջ իր ամեն ինչ։ Այս շաբաթվա սկզբում իրեն հաշվում էին խեղճ զոհ, իսկ վերջը՝ գայլ գառան դիմակով։ Բայց ինչի՞ համար։ Կարծես միայն ինքն է փող գողանում ու սիրուհի պահում։ Մե՜ծ բա՛ն… բայց դա կապ չունի կողոպուտի հետ… ոչ էլ մնացածի… Արփիկի մահը ու Սոնան դարձել են մնացած… Սահակը չկար․․․ ամենակարևո՛ր մարդը այս աշխարհում․․․ Ո՛չ մի զանգ, ո՛չ մի պահանջ․․․
Նարեկը գնաց հիվանդանոց։ Յոհաննեսը այնտեղ էր, գլխիկոր նստած էր միջանցքում։ Որդին նստեց մոտը։ Հայրը նույնիսկ չնայեց նրա վրա։
_Ինչպե՞ս է Սոնան։
_Ինչպե՞ս է Սոնա՜ն,_կրկնեց Յոհաննեսը։ Տխուր ժպիտ խաղաց նրա աչքերին։ Հիասթափություն… Դառնությամբ լի հայացքը ուղղեց որդուն,_մի՞թե աչքերս փակ են եղել։ Ինչու՞ չեմ տեսել որ կործանվում ես։ Ինչու՞ ամեն ինչ հասավ սրան։
Որդին չպատասխանեց։ Թողնում էր մուրացկանի տպավորություն։ Մազակալած, կեղտոտ ու աչքերում դատարկություն։
_Սոնան սրա՛ն էր արժանի՞։ Իսկ Սահա՞կը… բա Արփի՞ն, զավա՜կս, իմ միակ աղջիկը…
_Հայրի՛կ, իմ համար էլ անչափ դժվար է։ Խնդրում եմ մի՛ ասա՛… մի ցավեցնի ավելի շատ…
Նա ոտքի ելավ։ Յոհաննեսը հետևեց նրան։
_Իսկ ե՛ս չեմ ցավե՞լ։
_Դու՛, գոնե բախտ ունես թաղելու երեխադ։
Յոհաննեսը չէր սպասում այս խոսքերը լսել որդուց։ Ձեռքը բարձրացրեց որ ապտակի… բայց այդպես էլ չհարվածեց։
_Անասու՛ն…
_Խփի՛ր… միայն դու՛ ինձ չես ոտնահարել։
_Դա պետք էր անել ժամանակին։ Հիմա արդեն ու՛շ է,_ասաց քարացած ու կոտրված սրտով Յոհաննեսը։
Նայեց դիմացը կանգնած անծանոթին։ Այո՛, անծանոթին… սա իր որդին չի՛… այս կոպիտ անսիրտ արարածը իր Նարեկը չի՛։
_Դու՛, մտածում ես ի՛նչ ես ասում։ Համեմատում ես քրոջդ մահը Սահակի կորչելու հետ։ Հիմա՛ր տղա՛… դու հու՛յս ունես, որ երեխադ կենդանի է, իսկ ե՛ս… ցավոք սրտի ո՛չ…
Յոհաննեսը վերադարձավ պատի մոտ գտնվող աթոռների շարքին։ Փլվեց աթոռին ու փղկձաց։ Հանեց ակնոցները ու մի ափով ծածկեց աչքերը։
Նարեկը մնաց ոտքի վրա։ Նա կորցրել էր խղճալու ունակությունը։ Կորցրեց այն օրը երբ աչքերը սկսեցին փնտրել որդու դիակը աղբամանների մեջ ու փլատակների տակ։
…..
Սոնան նորից աչքերը բացեց հարազատ գյուղում։ Այս անգամ ոչ թե սպիտակ պատերի ներքո, այլ իսկույն աղբյուրի մոտ։ Արդեն ծանոթ ձայնը նորից երգում էր։ Ու ինքը նորից ոտաբոբիկ վազեց երգչուհու մոտ։ Նորից ծղոտե գլխարկը, կանաչ շրջազգեստը ու ոսկի մազերը… ու նորից իր մանկության երգը…
