Egretta Garzetta
վիրավոր թռչուն
Յոհաննեսը պառկած էր։ Աչքերը կիսափակ, արցունքները անդադար հոսում էին այտերն ի վար։ Նարեկը ուժ չէր գտնում նայել նրա վրա։ Այո՛, քրոջ կորուստը ուժեղ հարված էր, բայց մյուս կողմից կինը կյանքի ու մահվան կռիվ է տալիս, այնտեղ մի քանի պատ այն կողմ, իսկ ու՞ր է Սահակը։ Ինքը նույնիսկ վայրկյան չունեցավ կորուստը ողբալու․․․ Հարվածը հարվածի հետևից․․․ Ոտքի կանգնեց։
_Ու՞ր… մի՛ գնա… մեկ երեխաս կորցրի, չեմ դիմանա, եթե քեզ էլ մի բան պատահի։ Չգնա՛ս… Նարե՛կ, մո՛տս մնա՛…
_Հայրի՛կ, Սահակս չկա՛։ Որդի՛ս կորե՛լ է։
Երիտասարդը փղկձաց։ Եթե մինչև այս, նա աշխատում էր հոր ներկայությամբ ուժեղ լինել, այլևս չհամբերեց ցավին ու երեխայի նման լաց եղավ։
_Մարդ ի՛նչ գազան է դառնալու, որ հինգ ամսական երեխային վնասի։
Հայրը չպատասխանեց։ Նա հանեց ակնոցները ու սրբեց արցունքները։
_Աստվա՛ծ ի՛մ․․․ ես լրիվ մոռացե՛լ էի նրա մասին․․․ Բայց ինչպես․․․ ու՞ր է․․․ Ճուտոն այստեղ չի՞․․․
_Ո՛չ։ Նա ո՛չ մի՛ տեղ չկա․․․
_Գնա՛, գտի՛ր որդու՛տ… վազի՛ր։ Միայն թե զանգի՛ր։
․․․․․
–Ի՜նչ գեղեցիկ է այս աղջիկը։ Ափսո՜ս․․․
_Այո՛, խե՛ղճ ծնողներ։
_Չե՞ս լսել։ Մայր չունի։ Լուրերը ողջ քաղաքն են պատել․․․ Այս աղջիկը, _օրիորդը ուղղեց սավանը ու լցված աչքերով ասաց, _մայր չունի, միայն հայրն ու եղբայրն են։ Եղբայրը ամուսնացած է։ Նրա կնոջն էլ կրակել են։ Դժվար թե կենդանի մնա։ Գլխին են կրակել սրա նման։
_Ի՞նչ ահավոր աշխարհում ենք ապրում։
Երկու ջահել աղջիկ կանգնած օրիորդի դիակի մոտ խոսում էին։ Շուտով գալու էր բաժնի մեծը ու նրանք աշխատում էին արագ գործը ավարտել։
_Սյու՛, բայց իրոք մե՛ղք է… տասնվեց տարեկան է ասացին…
_Մեզանից յոթ տարի փոքր․․․,_լրացրեց ընկերուհին ու քթի տակ ասաց,_գոնե չեն բռնաբարել…
Ավարտելով աշխատանքները դուրս եկան։ Թողնելով դիակը սավանով ծածկված։ Հազիվ մի քանի քայլ հեռացան անցավ բժիշկը, որ զբաղվում էր դիահերձմամբ։ Բարևեց ու ասաց.
_Այո՛, խեղճ աղջիկ… երեխա է դեռ…
_Խեղճ նրա ծնողը ինչպես է դիմանալու։
Այսպես էլ առաջ անցան։ Խոսելով դարձան դեպի սանդուղքը, երբ ընդառաջ հանդիպեցին իրենց վարորդին։
_Աղջիկնե՛ր, դիակը բերե՞լ են։
_Ավետիչին տեսե՞լ եք։
_Այո՛, դիահերձարան մտավ։
_Հենց նոր…
Այս աղջիկները միշտ լրացնում էին իրար նախադասությունները։ Վարորդի աչքերը կլորացան։
_Ինչպե՞ս․․․ ինչու՞ թողեցի՛ք, _գոռաց նա։ Միշտ հավասարակշռված ու հանգիստ մարդուն այսպես վայրկյանում կերպարանափոխված առաջին անգամ տեսան։_Ավետի՜չ… եթե նա տեսնի դիակը, գժվելու է։
_Ինչու՞, Պողո՛ս։ Ո՞վ է մեռնողը նրան․․․
_Դա նրա սանիկն է։
Պողոսը արագացրեց քայլերը դեպի դիահերձարան։ Առանց թակելու ընկավ մեջ։ Բացվեց այսպիսի տեսարան։ Ավետիչը, մի տարեց, արդեն սպիտակած մազերով մարդ, նստել էր աթոռին ու ծխում։ Դիակի դեմքը փակ էր։ Միայն ոտքերն էին բաց։ Ավետիչը սովորություն ուներ սկզբում բացել ոտքերը, ապա նոր դեմքը։
Պողոսը գուշակեց, որ Ավետիչը հասկացել է ու՛մ դիակն է։ Լուռումունջ փակելու էր դուռը, բայց աղջիկները նույնպես եկել էին իր հետևից։ Նրանք էլ մտան։ Անձայն նայեցին իրար, ապա Պողոսին։ Ինչպե՞ս է արձագանքելու, երբ իմանա ո՛վ է մեռնողը։ Ավետիչը հանգիստ ծխում էր։ Շինծու հանգստություն… Ներկա լինողները սպասում էին, բայց իրենք էլ չգիտեին ի՞նչ։ Խզել լռությունը վախենում էին բոլորը։
_Տեսա՞ք ոտքերը։
Ոչ մեկը չպատասխանեց։
Հանգցրեց ծխախոտը մոխրամանի մեջ։
_Քանի՜ անգամ եմ համբուրել այդ ոտքերը… բուռիս մեջ էին տեղավորվում… ա՜յ, այսքան էին մի ժամանակ…,_նա ցուցամատով ու բութ մատով ցույց տվեց չափսը։
Վարորդը մոտեցավ նրան։
_Ավետիչ…
Ավետիչը գլուխը բարձրացրեց։
_Դեռ չեմ նայել… դեմքը դեռ չեմ բացել… բայց ոտքերի՛ց ճանաչեցի…
Նա փղկձաց ու աջ ձեռքով ծածկեց դեմքը, ձախը դրեց սեղանին ու հենվեց վրան։ Օրիորդները, որ անթարթ հետևում էին նրա շարժումներին, անշարժացել էին։ Չգիտեին մնալ թե հեռանա՞լ…
_Նույնիսկ ամենավատ երազում չէի պատկերացնի, որ մի օր տեսնելու եմ նրան այստեղ… այս անիծված սեղանին․․․
Նա ոտքի ելավ ու կամաց մոտեցավ դիահերձման սեղանին։
_Պողոս, ես չեմ կարող․․․
Կրծեց դողացող շրթունքները, սեղմեց դեմքը սառած ոտքերին։ Չէր լացում։ Պողոսը մոտեցավ նրան, ձեռքը դրեց ուսին։
_Ավետիչ, գնանք․․․ թող ուրիշ մեկը դա անի․․․ գնացինք․․․
Բժիշկը նայեց թշնամական հայացքով։ Ուղղեց մեջքը․
_Ո՛չ մեկի՛ն չեմ թողնի մոտենալ նրան։ Ո՛չ մեկին։ Դու՛րս եկեք։
Աղջիկները, որ արձանացել էին դռան մոտ, շփոթված իրար նայեցին, ապա վարորդին։ Պողոսը պնդեց իրը․
_Ավետի՛չ, այսօ՛ր սա քո տեղը չի։ Գնա՛նք։ Թող մեկ ուրիշը գա աշխատանքը անի։
_Գնացե՛ք այստեղից։ Հեռացե՛ք… թողեք ինձ մենակ իմ աղջկա հետ։
Նա մոտեցավ կախիչից վերցրեց խալաթը, մոտեցավ սեղանին։ Ներկա եղողները քարացել էին։
_Ավետի՜չ…_շշնջաց օրիորդներից մեկը։
_Վերջապես այս օրն էլ գալու էր․․․ գիտեի, որ մի օր իմ ծանոթներից մեկը կհայտնվի այս սեղանին․․․ իմ հարազատներից մեկը․․․ բայց Արփիկը՜, այս տարիքում ու նման հանգամանքներում․․․ գոնե մեկը զգուշացներ․․․ երբ ոտքերը բացի՜․․․ աչքերս մթնեցին․․․ գնացե՛ք․․․ հաշվեցեք, որ ոչինչ չի կատարվել․․․մյուսներն էլ ինչ-որ մեկի հարազատներն են, ու ինչ-որ մեկի համար թանկագին․․․ սա սովորական աշխատանք է։
Նա աշխատում էր հուզմունքը ցույց չտալ։ Ու սովորականի նման անփույթ խալաթը նետել վրան ու անցնել գործի։ Նրա անթարթ հայացքից երբեք չէր խուսափում ոչինչ։ Քանի՜ դժվար գործ էր բացվել նրա փորձառու աչքերի շնորհիվ։ Բայց այս վայրկյանին այդ փորձառու աչքերը խուսափում էին նայել հերթական դիակի վրա։ Ուրեմն մարդիկ այսպե՞ս են զգում իրենց, երբ հերթը հասնում է իրենց մոտիկներին։
_Ես կմնամ, _ ձայնեց աղջիկներից մեկը։
Արդեն մոռացել էր, որ մենակ չի։ Գլուխը պտտեց նրանց կողմ։ Միշտ էլ ատել է, երբ իրեն խղճում են։ Սակայն հիմա այդ զգացմունքը կորցրել էր իր կծու համը։ Թող խղճան։
_Ընկեր Կարագյոզյան, դիակը դիահերձարան տարին ու արդեն առաջնային պատկեր կա_զեկուցեց ոստիկանը քննիչին։
Ծուռ ծնոտը այդպես էին մեջքի հետևից կոչում քննիչին, որի անունն էր Վաղինակ Կարագյոզյան։
_Ու՞…
Վաղինակը բևեռեց հայացքը երիտասարդ աշխատակցի վրա։
_Միայն մի անգամ են կրակել, գլխից։ Ուրիշ ոչ մի վնասվածք չունի։
_Ոչ մի՞,_հարցրեց պետը։
_Այո՛, ոչ մի։
Նարեկը չգիտեր ինչից սկսել։ Ոստիկանները փնտրում էին ամենուր։ Յոհաննեսը մեծ գումար էր խոստացել նրան ով ինչ որ տեղեկություն հայտնի Սահակի մասին։ Բայց երկու օր անցավ ու ոչ մի լուր։ Նարեկը տեղ չէր գտնում։ Հավաքվել էին բոլոր ծանոթներն ու հարազատները, չթողին ոչ մի անկյուն քաղաքում, բայց ապարդյուն։ Սոնայի վիճակը դեռևս ծանր էր։ Կրակել էին գլխին ինչպես և քրոջը, սակայն գնդակը անցել էր այնպես որ ուղեղին չէր կպել, սակայն ուրախանալու դեռ շուտ էր։ Յոհաննեսը ծանր էր տանում դստեր կորուստը, սակայն աշխատում էր ուժեղ լինել երբ տեսնում էր ինչպես է տառապում որդին։ Երկու օր էր անցել կատարվածից։ Այդ օրերն էլ երազ էին թվում։ Ոստիկանները հարցաքննում էին բոլորին օրը քսանչորս ժամ, անվերջ խուզարկում իրենց տունը՝ հանցագործության վայրը, ոտից գլուխ ստուգեցին գործարանի գործունեությունը։
Այս երկու օրը մնացին հյուրանոցում։ Չնայած հորեղբայրը շատ դժգոհեց։ Բայց ինքը չէր ուզում տեսնել ոչ մեկի։ Ոստիկանություն,հիվանդանոց ու ավերակ դարձած տուն…Ուշ գիշեր էր երբ գնաց հիվանդանոց։ Բուժքույրը խղճաց իրեն ու ոտից գլուխ հագցրեց համապատասխան հագուստ, տարավ Սոնայի մոտ։
_Երախտապարտ կլինեմ մինչև կյանքի վերջ,_ասաց նա հուզված ձայնով։
Աղջիկը ժպտաց ու մատը դրեց շրթունքներին։
_Սու՜ս…
Մտան վերակենդանացման բաժանմունք։ Նարեկը վերջապես տեսավ Սոնային, գունատ, խեղճացած ու մի բուռ դարձած… ի տարբերություն այն կինոների, որոնց մեջ հիվանդին միացված են հազար ձև տարբեր խողովակներ ու ինչ որ անհասկանալի թելեր, Սոնային այդքան տարօրինակ թելեր չէին միացված, գլուխն էր վիրակապված… Մոտեցավ կնոջը։ Բուժքույրը մնաց դռան մոտ։
_Սոնա՛… Սո՛ն… Սոնա, կյանքս ե՛ս լրիվ մոլորվել եմ…
Ուզեց համբուրել կնոջ այտը, բայց բուժքույրը չթողեց.
_Մի՛ դիպչե՛ք։
Նարեկը ետ քաշվեց։
_Սոնա՜…
_Արագացրե՛ք, պարո՛ն Սիրունյա՛ն, թե չե իմ գլուխը կպոկեն ձեզ այստեղ բերելու համար։
Նարեկը դարձավ կնոջը.
_Սոնա՛, չթողնես ինձ մենակ։
Վերադառնալով հյուրանոց տեսավ, որ հայրը չի քնել։ Երկու օրվա մեջ հայրը ծերացել էր քսան տարով։
_Հայրի՛կ, ինչու՞ չես քնել։
_Քունը երբեք է՛լ չի՛ գա՛ իմ աչքերին։
_Ոստիկանությունից չզանգեցին։
_Ո՛չ։
Նարեկը նստեց հոր կողքը։ Խոր շունչ քաշեց, ուժ չգտավ նայել նրան։ Հայրը ձեռքը դրեց նրա ուսին.
_Հու՛յսդ չկորցնե՛ս… եթե դու կոտրվես, ե՛ս էլ չկա՛մ…
Որդին ափերի մեջ առավ գլուխը։
_Երկու օր է լուր չկա որդուս մասին։ Նույնիսկ չգիտեմ կենդանի է նա հիմա՛… Գժվելու եմ արդեն… Սոնան այնտեղ… Արփի՜ն… խեղդելու եմ նրան ով դա արել է։ Դեռ մահվան մասին երազելու է…
Նարեկը կրճտացրեց ատամները ու սեղմեց բռունցքները։
_Արփի՜կս,_հայրը նորից հեկեկաց։ Արդեն երկու օր է նա ողբում էր դստեր մահը։ _Ինձ նույնիսկ չթողեցին նրա մոտ։ Ես չկարողացա նորմալ տեսնել զավակիս… չկարողացա գրկել իմ Արփիկին։ Նարեկ ու՞մ վատություն եմ արել… ու՞մ ի՛նչ եմ արել որ այսպես պատժվում եմ։
