Egretta Garzetta
Լիլի
_Վերջ։ Գնաց մեր Լիլոն… տիկին Գոհար, հարսի շորով նա պիտի մե՛ր տուն մտներ, ոչ թե Կարենի։
_Լավ, տղաս… ոչինչ… դու էլ քո բախտը կհանդիպես… երջանիկ կլինես…
Բայց երիտասարդը լացում էր ու լացում։
_Չեմ դիմանա… մինչև վերջ հույս ունեի…. Մինչև այսօր… նույնիսկ հիմա պատրաստ եմ տանել հետս…
Գոհարը ահով նայեց նրան։ Նորից շոյեց մազերը։
_Մի լացի բալես… դու դեռ կհանդիպես մի այնպիսի աղջիկ որ կմոռանաս Լիլիթի՛ն էլ, մնացածի՛ն էլ…
_Լիլո՛, Լիլո՛, վառեցի՜ր սիրտս…
Երկար նստեցին մինչև դադարեց երաժշտությունը։ Գոհարը գլուխը շրջեց դեպի սրահ։
_Վե՛րջ…. Այդ գոմեշը Լիլիթին տանում է…
Գոհարը անկախ իրենից ծիծաղեց, բայց արագ հավաքեց իրեն։ Ու նախատեց.
_Ամոթ ունեցիր, Ֆելիքս։ Իմ դստեր ամուսնու մասին ես խոսում։
Աննկատ մոտեցավ Լիլիթը։
_Մամ, այստեղ ի՞նչ եք անում,_հարցրեց նա ու ձայնի մեջ արցունք ասաց,_մամ ես գնում եմ։
_Գնա՛ դավաճա՛ն…
Գոչեց հարբած երիտասարդը ու ուղղվեց նստեց։ Մայրը տարակուսած նայեց երկուսին։ Ոտքի ելավ։ Մոտեցավ գրկեց դստերը։
_Բալես… երջանիկ եղի… միակ ցանկությունս է…
Ոտքի ելավ նաև Ֆելիքսը։ Սրբեց արցունքները։ Կարգի բերեց անդրավարտիքից դուրս ելած վերնաշապիկը։ Մոտեցավ Գոհարին ու Լիլիթին։ Մայրը բաց թողեց աղջկան գրկից։ Կարեկցանքով նայեց Ֆելիքսին։
_Ֆելո՛,_ցածրաձայն արտասանեց նորահարսը։
_Լիլո՛,_երիտասարդը մոտեցավ բռնեց օրիորդի ձեռքը ու սեղմեց կրծքին,_ջարդուփշուր արիր Լիլո՛, ջարդուփշու՛ր…
_Գոնե այսօր մի ասա՛,_լացակումեց Լիլիթը,_տեսքիս նայիր… ես հարսի շորով եմ ու քողը գլխիս…
_Ուրիշի՛ հարս… ուրիշի՛ կին… ուրիշի՛ սեր…
_Երեխե՛ք… Ֆելո՛… Լիլո՛… աղջիկս գնացինք ներս… ամոթ է… բոլորը երևի քեզ են փնտրում…
Բայց Ֆելոն բաց չթողեց նորահարսի թևը։ Առավել ևս բռնեց երկրորդը ու ասաց.
_Պար… վերջին պարը… մի՞թե դրան արժանի չեմ։
_Ֆելիքս ի՞նչ ես անում,_շշնջաց Գոհարը։
Պակաս է մեկը տեսնի։ Բայց դուստրը չհեռացավ։ Ընդունեց պարի հրավերը ու մնաց Ֆելիքսի մոտ։ Երիտասարդը գրկեց Լիլիթի բարակ իրանը։
_Առա՞նց երաժշտություն,_քմծիծաղ տվեց Լիլոն։
_Երեխե՛ք…
Այդպես մնացին մի քանի վայրկյան։ Ֆելոն մազոտ երեսը դրել էր Լիլիթի ճակատին։Նրանք իհարկե չէին պարում։ Արձանացած կանգնել էին։
_Երեխե՜ք… Լիլո ամոթ՛ է… ներսում Կարենը հասատատ քեզ է փնտրում…
Գոհարը քաշեց երիտասարդի թևից որ ազատի դստերը։
_Ֆելո բաց թող… թող գնա՛, չարիքից հեռու…
_Տիկին Գոհա՛ր մի՞թե չեք հասկանում ոչի՛նչ։
Լիլիթը կամացուկ ազատվեց Ֆելոյի բազուկներից։ Բռնեց ձեռքերը ու շշնջաց.
_Ֆելի՛քս անչափ շնորհակալ եմ քեզ… շնորհակա՛լ եմ որ բախտ վիճակվեց ծանոթանալ քո հետ, լինել քո ընկեր ու հավատարիմ մարտակիցը,_այդ խոսքերից հետո Լիլիթը սրբեց երիտասարդի արցունքները ու համբուրեց ճակատը։
_Դավաճա՜ն… դավաճա՜ն… սա ի՞նչ է,_Ֆելոն բռնեց հարսի քողը թափահարեց փեշը։ Մի քայլ ետ կանգնեց, պարզեց ձեռքերը ցույց տալով հարսի շորը,_ի՞նչ է սա Լիլո՜… սպանեցի՛ր, թաղել մնաց…
_Ֆելիքս… ես գնացի….
Լիլիթը բռնեց շորի փեշերը ու գնաց դեպի սրահի մուտքը, մայրն էլ հետևից։
_Լիլի՛թ ,_գոռաց ետևից Ֆելիքսը։ Ուղղեց մեջքը, ցուցամատը վերև պարզեց ու ճիգ գործադրելով ասաց.
_Իմացիր, որ երբեք էլ ա՛յս Ֆելոյին էլ չես տեսնի։ Նայիր ու պահիր մտքումդ… Լիլո՛ աղջի՛կ… այսօր առաջին և վերջին օրն է որ տեսնում ես իմ արցունքները։
Գոհարը տագնապով հետևում էր հարբած երիտասարդի շարժումներին։ Լիլիթը որ արդեն մոտեցել էր դռանը, շրջվեց հետ ու գոչեց.
_Երջանիկ կլինեմ եթե միայն քո ծիծաղը տեսնեմ։ Ուշադիր եղի Նարգիզի վերաբերյալ… Նարգիզը լավ աղջիկ է… ու անտարբեր չի քո նկատմամբ։ Մնաս բարով կամ մինչ հանդիպում…
Ժպտաց ձեռքով արեց ու մտավ մեջ։ Գոհարը գնաց ետևից։ Դռները փակվեցին։ Ու նորահարսը կորավ նրանց հետևում։
Ֆելիքսի աչքերում տպվեց հարսի քողն ու շողշողուն քարերը գլխին սպիտակ հրեշտակը։ Եթե մինչ այս Լիլիթը առանձնահատուկ գեղեցկության տեր մարդ էր, ապա հարսի շորերով այն կրկնապատկվել էր ու դարձրել հեքիաթային փերի։ Խեղճ Ֆելո՛… դիմացիր թե կարող ես… բարձրացրեց նստարանից բաճկոնը, գցեց ուսը ու գնաց… չէր ուզում տեսնել ինչպես նրանք մեքենա կնստեն ու կհեռանան։ Այ դրա՛ն ինքը հաստատ չէր դիմանա։ Չեր կարող տեսնել թե ինչպես իր Լիլոյին տանում է այդ մե՛կը։ Թող գնա՛ն… թո՛ղ… գնան վայելե՛ն իրենց մեղրամիսը… ու՞ր են գնում… Սանկտ պետերբուրգ թե Մոսկվա՞… թող գնան ջհանդամի ծոցը։
_Ու՞ր էիք,_հարցրեց Կարենը,_մայր ու աղջիկ չեք կարող բաժանվել։
Գոհարը համեստությամբ ժպտաց ու քնքշությամբ նայեց դստերը։
_Թե գնացե՞լ էիր ճամփու դնել այն փսլնքոտին։
_Կարե՛ն,_Լիլիթը կշտամբանքով լի հայացքը ուղղեց նրան,_ Ֆելոն լավ տղա է…
_Ու ո՜նց էր նայում քո հետևից։
_Գոնե քաղաքավարության համար ձևացրու որ խանդում ես,_բռունցքով ուսին խփեց Լիլոն։
_Ինչու՞… գիտեմ որ ինձ ես սիրում։
Լիլիթը կարմրեց։ Մայրը թողեց նորապսակներին ու սուսուփուս հեռացավ։
_Ես տեսել եմ ինչպես ես ինձ նայում…
_Կարեն ի՞նչ ես խոսում… ամոթ ունեցիր։
Լիլիթը ավելի շատ կարմրեց։
Անցավ երկու տարի։ Լիլիթը Կարենի հետ երջանիկ էին։ Միակ ցավը որ կար նրանց կյանքում դա երեխաների բացակայությունն էր։ Սակայն բժիշկները ասում էին, որ դա բուժման ու ժամանակի հարց է։ Ուստի ընտանեական կյանքի պակասը ենթակա էր լրացման։
Սկսերոջ առողջական վիճակը խնդիրներ ունենալու պատճառով տեղափոխվեցին քաղաք։ Լիլիթն էլ դուրս եկավ աշխատանքի։ Ընդունվեց քարտուղարուհու աշխատանքի։ Պետը բարեհամբույր ու հաճելի տղամարդ էր։ Երբեմն ջղայնացած գորգոռում էր աշխատակիցների վրա։ Բայց հետո դառնում բոլորից ներողություն էր խնդրում։ Բացատրելով որ լիցքաթափվում է, թող ներեն։
Գործերը հաջող էին ընթանում, սկսերոջ առողջականը շտկվել էր, ամուսինը նույնպես աշխատում էր։
Աշխատանքի տեղը որոշ փոփոխություններ տեղի ունեցան։ Պետը փոխվեց՝ եկավ նախորդի որդին, քառասունին մոտ, ամուսնացած, ուներ երկու աղջիկ, գործնական և շահամոլ։ Դուր չեկավ Լիլիթին առաջին իսկ օրվանից, որովհետև հիշեցրեց այն խաչը, որ տարիների ընթացքում տանում էր։
_Աստված իմ… սա ի՜նչ հրաշք է,_բացականչեց պետը առանց որևէ կեղծիքի։ Նրա աչքերում կար մի այնպիսի հիացմունք, որ Լիլիթը հիշեց այն օրը երբ մտավ համալսարանի լսարան։ Իհարկե մի քանի տարի է անցել, բայց ամուսնությունը նրան ծաղկեցրել էր։ Շողշողում էր կանացի ողջ նազանքով ու քնքշությամբ։
Պետը՝ Կարապետ էր անունը, մի անգամ նույնիսկ կատակեց.
_Եթե ամուսնացած չլինեի, կփախցնեի կտանեի քեզ։ Սակայն նույնիսկ կինս էլ կհասկանա, եթե քեզ տանեմ տուն տեսնի, ի՛նչ գեղեցկուհի՜ եմ բերել։
_Պարոն Նազարյան, ես ամուսնացած եմ ու երջանիկ։ Ու չեմ սիրում նման կատակներ,_լուրջ ասաց Լիլիթը։
_Լավ լավ… առաջին ու վերջին անգամ է…
Բայց հենց հաջորդ օրը
Կարապետը քարտուղարուհու սիրտը շահելու փորձ արեց։ Մի մեծ ծաղկեփունջ դրեց Լիլիթի աշխատասեղանին։ Իսկ երբ Լիլին հրաժարվեց ընդունել այն, ջղայնացավ ու բացականչեց.
_Հիմա որ դարն է, որ հավատարմություն ես պահպանում։
Եվ այդ ամենը ասում է Լիլիթին իմանալու երկրորդ օրը։ Օրիորդը հազիվ զսպեց իրեն, որ չհարվածի։
_Լիլիթ երևի ձեր գյուղում էլ այդպես են անում։ Ինչու՞ ես աչքերդ խոշորացնում։
Թե ձեր գյուղում միայն երեխա ծնել գիտեն։
Ուզեց բռնել օրիորդի ձեռքը։
_Ափսոս ես։ Այդ սարեցու ձեռքին երևի քնքշության ու սիրո ծարավ ես մնացել։ Դե համարի որ ես աղբյուր եմ, կարող ես ծարավդ հագեցնել։
Լիլիթի աչքերի բիբերն քիչ մնաց դուրս գային խոռոչներից։ Վեր թռավ տեղից։ Դա վերջին կաթիլն էր։ Դիմացինը թևերը բացեց որ գրկի։ Լիլիթին թվաց թե ինչ որ խուլ ձորում է ու դիմացինը մի հրեշ է։ Ահավոր արարած…
_Դուք գժվել եք։ Նորմալ մարդը իրեն այսպես չի կարող պահել։
_Այո գժվել եմ, առաջին հայացքից։ Ախր քո շրթունքները ստեղծված են անվերջ համբուրելու համար։ Լիլիթ, ես հազար կին եմ տեսել ու զգում ու չգիտես ինչ եմ զգում քո նման գեղեցկուհու մոտ։ Արյունս եռում է։
Լիլիթը դուրս գցեց իրեն աշխատասենյակից։ Այս երկու օրվա մեջ ստացավ այնքան անարգանք որքան կյանքում չէր տեսել։ Պատմե՞լ Կարենին։ Ամաչում է։ Եղբորը ասե՞լ։ Վարուժանը կասի որ նորից իր սիրուն դեմքի համար պրոբլեմներ են հայտնվում։ Երկար մնաց դուրսը գործարանի շեմքում։ Վերադարձավ ետ, Կարապետը չկար։ Գրեց դիմում։ Ու երբ Նազարյանը վերադարձավ դրեց նրա առաջ։ Կարապետի ճակատը հարթացավ ու կորան կնճիռները երբ նա կարդաց թուղթը։
_Ինչու՞։ Քեզ ի՞նչ որ բան դուր չի գալիս կամ անհանգստացնում է։ Գուցե աշխատանքների մեջ կա մի բան անհասկանալի, ինչ որ հարցեր… արի միասին պարզենք, գտնենք բոլոր պատասխանները… ինչու՞ ես ուզում հեռանալ։
_Դա իմ գործն է։ Ազատեք ինձ աշխատանքից։ Չեմ ուզում խոսել ձեր լկտի պահվածքի մասին։ Ուղղակի բաց թողեք ինձ։
_Ուրեմն դու շատ լուրջ աղջիկ ես,_ծաղրական հայացքը դեմքին նա ոտից գլուխ չափեց քարտուղարուհուն։
Մի խորաթափանց հայացք նետեց Լիլիթի կապտականաչ աչքերի մեջ,_Լիլի՛թ, պետք է գնալ ժամանակի հետ։ Պետք չի լինել հետամնաց… ընտանիքը իր տեղն ունի, մնացածը՝ իր… ուրիշ մեկը երազում է լինել քո տեղը։
_Պարոն Նազարյան ստորագրեք դիմումը ու ես գնացի,_Լիլիթը չարացած նայեց դիմացինին։
_Լիլիթ դու ինքդ էլ տեսնում ես ինչպես են ապրում քաղաքի բնակչության մեծամասնությունը։
_Ամեն մեկը տեսնում է ա՛յն ի՛նչ ուզում է տեսնել,_կտրեց նրան Լիլիթը։
_Բայց և ակնհայտը անհնար է թաքցնել… ինչպես քո շշմեցուցիչ արտաքինը…
_Պարոն Նազարյան, բավական է։ Մտադիր չեմ լսել ձեզ։
_Ուրեմն չկա տարբերակ նվաճել քո սիրտը։
_Ցնդել եք, Նազարյան,_բղավեց Լիլիթը։
_Լավ Լիլիթ, մի կոտրատվի… թանկացնում ես քեզ…. Դու էլ ամուսնացած ես, ես՝ էլ։ Ուրեմն ոչ մի պարտականություն մեր մեջ չի լինի,_նետեց դիմումը սեղանին ու ձգվեց դեպի Լիլիթը։ Աղջկա մերժումը ավելի էր թեժացնում նրա կիրքը։
Լիլիթի աչքերը խոշորացան զայրույթից, անհանգիստ շունչ քաշեց։ Ու՞մ տեղն է դրել իրեն այս մեկը։
_Հեռու՛… հեռու մնացեք… վայրկյան անգամ չեմ մնա այստեղ,_հապշտապ հավաքեց իրերը ու ուղղվեց դեպի ելք։
_Ու՞ր,_բղավեց Կարապետը ու նետվեց նրա հետևից բռնեց ձեռքից։ Քարշ տվեց ետ։
_Ի՞նչ ես կոտրատվում… թանկացնում քեզ։ Մի ստիպի ինձ անել այն ինչը չեմ ուզում։
Մի ձեռքով գրկեց Լիլիթին, մյուսով՝ ամուր բռնեց ծոծրակից, մատները խրվեցին Լիլիթի մազերի մեջ ու խիստ ցավ պատճառեցին։
_Բաց թողեք պարոն Նազարյան,_Լիլիթը ճանկեց նրա երեսը։ Ու աշխատեց ազատվել։
_Մի դիմադրի Լիլիթ,_Նազարյանը ձգվեց որ համբուրի։
Լիլիթը ինչ ուժ ուներ հրեց նրան, բայց թափից քիչ մնաց ընկներ, հազիվ պահեց հավասարակշռությունը։ Կարապետը ինքն էլ քիչ մնաց փռվեր գետնին։ Բայց մնաց ոտքի վրա։
_Լիլիթ, մի դիմադրի… ես առատ կվճարեմ… թե չե ի՞նչ ես ուզում, ամեն ինչ ոտքերիդ տակ կգցեմ… ամբողջ աշխարհը նույնիսկ… քո նման գեղեցկուհին արժանի է ավելիին քան քարտուղարուհու պաշտոնը…_ շարժվեց դեպի Լիլիթը։ Վերջինս մնաց անորոշության մեջ։ Նազարյանը իր ու դռան միջև էր։ Ինչպե՞ս դուրս պրծնել։ Աշխատասեղանից վերցրեց մատիտ սրելու դանակը։ Պարզեց առաջ։
_Չմոտենաք ինձ…
_Թե չե ի՞նչ…
Նազարյանը քմծիծաղ տվեց։
_Պարոն Նազարյան, դուք մարդ եք թե գազան… ոչ գազանը իրեն այսպես չի պահում… ստոր արարած… ես կպատմեմ ամեն ինչ ամուսնուս…
_Ու կդիմես ոստիկանություն,_ծաղրանքով արտասանեց Կարապետը։
_Ես հանաք չեմ անում… մի մտածեք որ փողը որոշում է ամեն ինչ։ Ուրեմն ճանապարհ տվեք… հեռու՛ գնացեք, թե չե կսպանեմ ձեզ։
Այս խոսքերի վրա Նազարյանը հարձակվեց ու խլեց դանակը Լիլիթի ձեռքից, ապա մի ուժեղ ապտակ հասցրեց։ Լիլիթը փռվեց հատակին։ Աչքերը մթնեցին։
_Տո գիտես քեզ ինչ կանեմ,_Նազարյանը մեկ քաշելուց ոտքի հանեց Լիլիթին։ Հարվածի ուժից դեռ իրեն չհավաքած օրիորդը, մի քանի վայրկյան կարծես խլացած ու շշմած էր, պղտոր հայացքով նայեց Կարապետին։ Ու եթե Նազարյանը չբռներ նրա ուսերից, ապա հազիվ թե կարողանար մնալ ոտքի վրա։ Կարապետը մեղմացավ երբ տեսավ նրա վիճակը։ Ետ արեց Լիլիթի խճճված մազերը ու հնարավորինս չափ քնքույշ խնդրեց.
_Լիլիթ, գիտես դու ես ամեն ինչ որոշում։ Զոռով է լինելու, թե քո կամքով։
Պատրաստվեց գրկել, սակայն Լիլիթը պատասխանեց նրան այնպե՛ս որ Կարապետը կատաղեց, թքեց նրա երեսին։ Նազարյանը սպիտակեց ջղայնանությունից։
_Երբեք ոչ մեկը չի պատասխանել ինձ այսպես…
_Ինչպես և ոչ մեկ չի հանդգնել պահել իրեն նման կերպով իմ հանդեպ անասուն,_պատասխանեց դիմացինը ու ճիգ արեց պոկվեց,_ամուսինս ձեզ կսպանի։
Լիլիթը ճանկեց հատակից պայուսակը ու վազեց դեպի ելք։ Սակայն զայրույթից մոլեգնած Նազարյանը ցատկեց նրա հետևից ու բռնեց վերնաշապիկից ու քաշեց դեպի իրեն։ Լիլիթը թափով առաջ մղվեց ու պոկվեց։ Բայց անհաջող քայլ արեց սայթակեց ու ընկավ գլուխը սեղանին խփելով։
_Ես քեզ ցույց կտամ… այնպես ցույց տամ որ աչքերդ բացվեն ու չփակվեն։
Լիլիթը մնացել էր բերնցքիվայր ընկած։ Անշարժ էր։ Կարապետը հաղթական նայեց ու գոհ ժպտաց։
_Ի՞նչ եղավ… ինչու՞ էլ չես ծվծվում…. Մի՜… բաց թո՜ղ,_տնազ տվեց ու ծիծաղեց։
Սակայն նորից ոչ մի պատասխան։ Սիրտը կասկած մտավ։ Լրջացավ, կռացավ տապալվածի վրա.
