Дмитрий Максимович Акулич
Губляючы мары
Першыя працоўныя дні ціснулі на маладую дзяўчыну. Нязвыкла было. Ды і не таго яна хацела сабе і сваёй сям'і. Хоць праца была зменамі, Насця магла працаваць увесь дзень, захапіўшы некалькі змен, каб як мага больш было ў яе выходных…ад усёй гэтай працы моцна хваляваліся нервы, ногі з нязвычкі ламіліся. Прыходзячы дадому, было адчуванне, што Насця вось-вось упадзе. Але паступова, дзень за днём, Насця прывыкала да гэтай стомленасці і часам не заўважала яе перад прыходам святаў. Насця ўсё больш уваходзіла ў кантакт з калектывам. Яна пасябравала з адной жанчынай, з якой хутка сталі сяброўкамі і працаваць стала куды лягчэй. Насця больш не адчувала сябе чужой на працы.
Толя ведаў пра іх сямейныя справы, праблемы. Ён эгаістычна назіраў за ўсім, што адбываецца, застаючыся асобна ад дачкі. Яму было ні цікава разважаць з кімсьці пра іх жыццё. Толя працягваў жыць у сваёй прасторы, у яго не было ні кроплі спагады да мінулага. Ён працаваў у іншым далёкім цэху і ніяк не мог перасекчыся з дачкой або раней з былой жонкай, на працы. Толькі калі б гэта яму захацелася, бо месца іх працы ён выдатна ведаў.
Каця часта супакойвала сваю дачку, шчыра перажывала разам з ёй гэтыя абставіны. Яны, як сяброўкі: сядзелі побач, абмяркоўвалі, падтрымлівалі адзін аднаго, многае перагаворвалі разам.
Сёння Насця стаяла з сумным стомленым выглядам ля вакна, дапіваючы свою цеплую каву. Яна перабірала ў сваёй галаве ўсё сваё жыццё, нагнятала ўсё больш негатыўных думак у сябе. Не звяртала ўвагі, што адбываецца за яе вакном. Каця падышла да дачкі, кранула яе за руку. Маме было сорамна за сябе, жыццё дачкі зусім не тое, якой бы яна жадала ёй.
– Ну, дарагая… Ты прабач, што вось так усё выйшла. – пачала мама, зірнуўшы дачцэ ў вочы.
– Мам?! Я спраўлюся, мы справімся. – трохі ўсміхаючыся сказала Насця ў адказ.
Насця ўсведамляла, у якім становішчы яна знаходзіцца цяпер. Яна да болю хацела вярнуцца да каханага хлопца і застацца з ім сам-насам, як мага больш. Чым той кароткі час, што яны праводзілі разам, калі ён прыязджаў да яе. Абставіны ўжо не перайграць. Насця хацела вярнуць сабе спакой і вярнуць спакой блізкім. Яна павярнулася да мамы, ўзяла яе за рукі.
– Мам, ты толькі не вінаваць сябе за тое, што адбываецца. Я цябе прашу. – жаласна сказала Насця.
Каця глядзела на дачку з шчырым пачуццём гонару за яе. Яна бачыла ў ёй моцнага чалавека, мацней яе сомой. Каця сціскала вусны, словы не хацелі з'яўляцца з яе вуснаў, яна маўчала. Дачка ўсміхнулася маме і сказала.
– Я, напэўна, пайду паляжу…пайду прачытаю кнігу.
Дачка была стомленая ад усіх гэтых пераменаў і не змагла працягнуць размову. Яна вымыла свай кубак з-пад кавы і пайшла да сябе ў пакой. Мама разумела ўсю неабходнасць Насці застацца адной у гэтым стане. Таксама Каця не адпускала ў сабе пачуццё сваёй віны ў гэтым, бо дачка ахвяравала сваім лепшым часам, дзеля яе і брата.
Глава XI
Насця шмат разважала, больш думала, дамагалася справядлівасці. Яна ўсё ж таксама заставалася выдатнай і імклівай дзяўчынкай. Насця хадзіла на працу, працавала, аддаючы шмат сіл, усё для яе было як належнае. Яна адчувала, што няўзабаве, гэта калі-небудзь скончыцца, трэба толькі пацярпець.
Хлопец Насці, цяпер прагнуў больш заставацца ў сябе дома і яго прыезды да Насці станавіліся ўсё карацей. Яго пачуцці паступова астывалі да яе. Насця прагнула яго разумення ў сітуацыі, якая склалася, а ён пазбягаў усялякіх складанасцяў. Адлегласць была не для яго, яго больш не вабіла прыязджаць у маленькі гарадок. Такім чынам, ён вырашыў расстацца з Насцяй. Бо, пасля атрымання дыплома, ён ад'язджаў на працу значна далей ад яе. У момант апошняй сустрэчы, хлопец быў праўдзівы і шчыры, свой учынак ён патлумачыў усімі патрэбнымі словамі, што назапашваліся ў яго ўжо халодным сэрцы. Сваю прамову ён гаварыў з падрыхтаванымі выразамі. У іх апошняй размове, Насця задала яму толькі адно пытанне аб пачуццях.
– Ты шмат зараз сказаў…я толькі хачу ведаць. Ты кахаеш мяне хоць трохі?
Ёй было пакутліва чуць яго халодны адказ, яго апошнія нядбайныя словы. Нячулыя словы даволі моцна аддалілі яе ад свайго атачэння. Насця была ўзрушаная думкамі аб тым, што яны больш не пабачацца. Хлопец толькі на развітанні пацалаваў Насцю, яе салёную шчаку ад слёз.
У гэты дзень Насця кінулася да маці, моцна абняла яе.
Яна нічога не хавала ад яе. Адпусціўшы маму, яна распавяла аб сваім разбураным сэрцы. Насця працягвала выціраць з твару рэдкія слязінкі і з цяжкасцю прыслухоўвалася да суцяшальных слоў мамы.
Разьвітаўшыся з хлопцам, Насця яшчэ доўга адчувала хвалюючыя пачуцці, яна адчувала сябе ахвярай, а часам вінаватай. Дзень і ноч яна думала аб ім. Ёй хацелася плакаць. Усё яе жыццё было ёй агідным.
Кацю турбаваў маркотны стан дачкі. Седзячы ў сябе ў пакоі, мама разважала над тым, як дапамагчы Насці, каб яна магла хоць трохі адцягнуцца ад пакут. У першыя дні нічога зрабіць было немагчыма. Да тых часоў, пакуль Насця не прыняла ўсё гэта з больш свежай галавой. Так, яе думкі вярталіся да былога хлопца, але яны ўжо не былі такія моцныя, як раней. Характар дзяўчынкі станавіўся значна мацней. Стомленасць і змрочныя пачуцці да працы, станавіліся штодзённай справай і перакрывалі яе закаханы разрыў. Насця паволі вяртала свой сапраўдны добры настрой, але ён прыходзіў да яе толькі ў выходныя дні.
Такім чынам, усё склалася як ёсць і цяпер, Насці варта жыць з гэтым.
Глава XII
Надвор'е сёння цудоўнае. Неба чыстае і цёплае. Сонечныя прамяні сагравалі ўсё, што астывала ноччу. Галіны дрэў заставаліся нерухомымі з самай раніцы, а сядзеўшыя птушкі на іх, спакойна шчабяталі прыгожыя кампазіцыі.
Гэтым вясновым днём, Насця ішла з сяброўкай па тратуары дадому з працы. Насця была апранута амаль ва ўсё чорнае. З нядаўняга часу, яна палюбіла гэты стыль. Адзенне падкрэслівала яе тонкую фігуру. Яна ішла лёгка, адчувала нейкую свабоду ў прыемным надвор'і, быццам распусціла свае крылы і хоча ўзляцець у блакітнае неба. Добрыя гутаркі сябровак разраджалі ўвесь негатыў ад працоўнага дня. Усё, што ім хацелася, гэта гаварыць на іх любімыя тэмы. Яны смяяліся, рагаталі над вясёлымі ўспамінамі.
Праз восем хвілін шляху, Насця выпадкова заўважае наперадзе свайго "любага" тату. Ён таксама заўважыў Насцю. Насціна весялосць хутка знікла за простымі і нецікавымі прамовамі. Сяброўка спачатку не разумела прычыну такой рэзкай змены Насці. Але пасля сама здагадалася.
Толя доўгі час не бачыўся з дачкой. І вось цяпер, гэтая выпадковая сустрэча быццам хацела нешта ім абодвум сказаць. Бацька ішоў па сваіх справах па той жа дарожцы, насустрач ёй. Калі яны падыходзілі ўсё бліжэй да адзін аднаго, Насця накіроўвала свой погляд куды заўгодна, толькі б пазбегнуць погляду бацькі. Гаварыць з ім у яе зусім не было жадання.
Толя выглядаў даволі нядрэнна: прыстойна апрануты, гладка паголены і добра пастрыжаны.
Насця старалася адцягвацца на сяброўку. Яна проста хацела прайсці міма яго. Але апынуўшыся побач, бацька рэзка загаварыў.
– Прывітанне, Насць!
Дачка імгненна спынілася і павярнулася да яго.
– Прывітанне. – суха адказала яна.
Насця спакойна стаяла перад ім, павольна павярнула вочы, зірнула на бацьку. Сяброўка трохі прайшоўшы далей, спынілася ў некалькіх кроках ад іх, пакінуўшы іх ўдваіх, стала чакаць Насцю.
Насця не спрабавала адгадаць, аб чым будзе гаварыць бацька, дачка думала толькі аб тым, што трэба быць больш асцярожным у выбары сваіх слоў. Не паказваць сябе слабым і бедным чалавекам у чымсьці.
– Як твае справы? Як праца? – спытаў Толя.
– Нармальна… – ціха адказала Насця.
– Як там Сашка? – зноў задаў пытанне бацька.
Дачка была трохі здзіўленая такім нечаканым пытаннем.
– Усё добра ў нас! – адказала яна.
– Нумар тэлефона ў цябе той жа? – працягваў задаваць пытанні бацька.
– Так!
“Хоць, калі ён мне тэлефанаваў у апошні раз, і не ўспомніць.” – падумала Насця.
– Мне пара! – спяшаючыся развіталася, сказала Насця і хутка зрабіла крок наперад да сяброўкі. – Мяне чакаюць!
Толя не стаў гаварыць ёй штосьці ў след, ён проста правёў дачку сваім двухсэнсоўным позіркам.
У гэтай сустрэчы, Насця не паказвала прыгнечанасці і нянавісці да бацькі, яна была цвёрдая і больш упэўненая, чым ёй здавалася. Намякаючы гэтым, што без яго яны спраўляюцца. У той жа час яна адчувала, што яе нешта вялікае звязвае з ім.
– Хто гэта быў, твой бацька? – пацікавілася сяброўка. – Калі я не памыляюся.
– Так! – з усмешкай адказала Насця. – Лепш бы ён прайшоў міма!
– Ну так, ведаю як ты яго ненавідзіш!
– Я проста не хачу яго бачыць! – адказала Насця. – Ён толькі па дакументах мне тата, а так гэта быццам для мяне незнаёмы чалавек. Лепш бы я яго не сустракала і не ведала зусім.
З горыччу, з расчараваннем і з унутранай злосцю казала Насця. Гэта сустрэча закранула яе вельмі моцна, нагадала ёй пра тое, як ёй не хапала таты. Яна больш не хацела абмяркоўваць яго з сяброўкай. Насця спрабавала схаваць усю сваю раздражняльнасць, пераходзячы на іншыя тэмы.
Што тычыцца Толі, то ён быў рады бачыць дачку. Ён гатовы быў гаварыць больш з ёй, у яго было жаданне даведацца ад яе рознай навіны пра Кацю. Але калі Насця развіталася, ён зноў зразумеў, як далёка ён ад дачкі. Але ўсё ж, пасля выпадковай сустрэчы, Толя без усялякай трывогі думаў пра яе, успамінаў, адчуваў пачуццё сустрэчы з родным чалавекам. Для яго асабіста, невялікія зносіны ўпрыгожыла яго дзень.
Загінутая духам дачка вярнулася дадому. Хуткімі крокамі накіравалася да мамы, адшукаўшы яе, адразу ж прыступіла да аповяду аб сустрэчы з бацькам.
Мама падтрымлівала размову, быццам суцяшала Насцю, а ў сваіх роздумах думала пра тое, як даўно яна не бачыла Толю. Не тое, каб Каця хацела ўбачыць яго, не, яна проста падлічвала, колькі прайшло часу з дня іх апошняй сустрэчы.
– Мам, я калі ўбачыла яго…я адчула да яго абыякавасць і ў той жа час злосць, нянавісць унутры сябе. Боль, што назапасіўся і нагадваў мне пра мінулае. – сказала Насця.
– Таму як, гэта твой бацька. Якім бы ён ня быў, ты ўсё роўна адчувала гэта пры сустрэчы. – сказала мама.
Каця працягвала з цікавасцю гаварыць з дачкой, усё больш закранаючы ў размовах былога мужа. Дакранаючыся нават маленькіх дэталяў сустрэчы. Паволі запальчывасць Насці сціхала, але дзіўныя пачуцці па-ранейшаму сціскалі яе. Дачка выказалася, выказала сябе.
Да супадзення, Каці было таксама што расказаць.
Адправіўшыся сённяшнім днём у булачную, Каця каля ўваходу сустрэла знаёмую, з якой раней працавала разам у дэпо. Гэтая знаёмая была гарачай пляткаркай. Жанчына добра ведала пра іншых, і калі трэба, пазнае многае. Часам яна можа падфарбаваць падзеі. Слова за слова, яна падрабязна, з маляўнічай інтанацыяй, дзялілася апошнімі навінамі з Кацяй.
– А ты чула? Толя твой жа нядаўна з мора прыехаў!
– Ён даўно ўжо не мой! Не, не чула. – адказала Каця.
Каця тады ўжо не спяшалася ў булачную за свежай і найсмачнай выпечкай, яна з цікавасцю засталася слухаць навіны пра былога мужа.
– Ён выхваляўся сябрам і майму мужу на працы, як адпачыў. Яшчэ і фатаграфіі з курорта паказваў. – працягвала знаёмая Каці. – Ездзіў адпачываць з той самай сяброўкай сваёй, ды і з дзецьмі яе. Муж мой казаў, што Толя адпачыў вельмі прыгожа. Амаль як мы, пазалетась…але ў нас быў лепшы адпачынак!
Знаёмая тады балбатала і балбатала. Каця паслухала яе яшчэ трохі і калі цікавасць знікла, яна тут жа развіталася з ёй.
Такой гісторыяй падзялілася Каця з дачкой.
Насця без усялякай актыўнасці слухала маму. А як толькі яна перастала казаць, дачка ўстала і падышла да вакна. Зірнула ў яго, нахмурылася і вярнулася да мамы.
– Гэта праўда?! – сказала ўсхвалявана Насця.
Яна ведала, што мама не хлусіць ёй. Яна проста не хацела сама ў гэта верыць.
– Так, праўда… Я памятаю, як хтосьці яшчэ шаптаўся аб гэтым… Тады я думала, што гэта проста здагадкі.
Каця назірала, як яе дачка не мірылася з гэтым становішчам. Пачуўшы пра адпачынак з іншымі дзецьмі, Насця здрыганулася, занервавалася, стала хадзіць па пакоі. На яе зрабіла вялікае ўражанне тое, што ён не ўзяў з сабой свайго сына Сашку. Яна была не супраць яго адпачынку з кім-небудзь, але ўсё гэтак жа Насця не як не магла зразумець, чаму яе бацька так ставіцца да сваіх дзяцей. Перад ёй заўсёды стаяла гэтая загадка бацькі.
– Калісьці ён абяцаў, што пасля твайго нараджэння мы ўсе ўтрох адправімся на курорт – сказала Каця, блякла гледзячы дачцэ ў вочы. – Але як бачыш, ён так і не стрымаў сваё абяцанне. Ён наогул стаў зусім іншым чалавекам пасля…
Каця, цалкам натуральна, была засмучаная, як і яе дачка. Увесь гэты дзень, яны хадзілі з рознымі неспакойнымі думкамі. Каця думала аб тым, як Толя адпачываў з другою. Насця ж пацвярджала сваімі думкамі, што бацька не любіць і ніколі не любіў ні яе, ні яе брата.
Глава XIII
Пасля ўсіх перажыванняў ад раставанняў з мінулым і пройдзенаму смутку ад працы, Насця перастала з жалем глядзець на сябе. Увайшоўшы ў каляіну няздзейсненых надзей, яна стала фармаваць новыя ідэі. Нараджала новыя мары і мэты. Замест начных слёз і хваляванняў, яна аддавала перавагу шукаць выхады з нялёгкага жыцця сваёй сям'і. Насця летуценніца і моцная маладая дзяўчына, якая не мела намер здавацца.
Цяпер Насця ўсё больш вярталася да чытання літаратуры. На яе паліцах размясціліся некалькі новых падораных кніг. Таксама сярод іх знаходзілася і пару, калісьці набытых мамай, кніг. Немагчыма было ўсё хутка прачытаць, гэтая стомленасць пасля працы стамляла яе і адбірала ўсё жаданне прачытаць пакінутыя кнігі. Ці малодшы брат перашкаджаў ёй сваімі гульнямі. Таксама маладой дзяўчыне хацелася выходзіць з кватэры і прайсціся па шырокіх вуліцах роднага мястэчка, адцягнуцца ад сямейных спраў і пагаварыць з сяброўкай пра сваё. Нягледзячы на гэта, Насця, хай і павольна, але працягвала прачытваць ліст за лістом тэксту новых твораў. Часам яна засынала разам з кнігай у руках. Шматлікія вечара былі распісаны прозай.
Дабраўшыся да апошняй, не прачытанай кнігі, Насця ўзяла гэты твор у рукі і падумала: “Мамчын падарунак. Як жа я раней не прачытала яго?!”
Цяпер жа, чытаючы гэтую кнігу, Насця заставалася пад прыемнымі і часам сумнымі ўражаннямі. Яна захаплялася аўтарам і яго дзівосным раманам. Твор глыбока кранула яе пачуцці, Насця быццам пражыла зноў сваё юнае жыццё. Яна з лёгкасцю разумела кожнае рашэнне і дзеянне героя. Гэтак моцна перажывала за яго, што думала пра яго цэлы дзень, з жаданнем зноў дабрацца да радкоў і працягнуць падарожжа рамана.
Не гледзячы на цяжкасці, з часам, Насця з вялікай цікавасцю прачытала апошнюю старонку, закрыла кнігу. Адчуванне фіналу перадавала ёй чароўныя і выдатныя эмоцыі радасці. Насця раней сама не магла ўявіць наколькі моцны гэты твор. Насця выйшла з пакоя зусім іншай дзяўчынкай: светлай і лёгкай, у той момант яна не адчувала гароту лёсу.
Насця павольна, з чароўнымі думкамі прайшлася па кватэры, падышла да мамы.
Каця звярнула ўвагу на ўнутранае змяненне дачкі, якое выдаваў яе твар.
– Скажы, калі ласка, ад чаго ты так свецішся? – спытала мама.
– Я не сьвячуся, проста…я нарэшце прачытала табой падораную кнігу. Ты мела рацыю. Яна цудоўная! Мабыць, я нічога лепшага не чытала за ўвесь час. Не, сапраўды! Нічога лепшага акрамя гэтага твора я яшчэ не чытала! Дзякуй табе, мам! На самай справе, гэта лепшы падарунак! – з захапленнем казала Насця.
– Я вельмі радая. Я і сама не ведала, што так яскрава яна на тябе паўплывае і так спадабаецца табе.
– “Жыццё, якое я шукала”, гэта ж сумленны і шчыры твор. – весела сказала дачка.
Насця з мамай атрымалі задавальненне ад абмеркавання дзіўнай кнігі. Насця была гатовая на вялікія вяршыні. Кроў хацела новых выпрабаванняў. Уся роспач знікла, вочы блішчалі. Каця ўжо даўно не бачыла сваю дачку такой шчаслівай пасля чытання.
Пад гэтымі захапленнямі Насця адправілася на працу.
Назаўтра, гадзін у сем вечара, Насця падышла да паліцы. Побач з яе асабістымі дзённікамі стаяла кніга, “Жыццё, якое я шукала”. Яна зноў узяла ў рукі гэты твор. Міжвольным поглядам прайшлася па сваіх дзённіках. Села на ложак. Паклала пад галаву падушку, легла на ложак і стала дэталёва любавацца вокладкай. Белая кніга з выявай дамы ў паўабароце, у сіняй сукенцы і гарманічна раскіданым тэкстам назвы рамана і з імем аўтара. На адваротным баку, была намаляваная тая ж дама, толькі ў шэрым паліто і з валізкамі. Унутры, чатырыста восем старонак выключна прыемнага для чытання тэксту.
Насця адкрыла апошнюю старонку. На ёй была напісана назва выдавецтва, якое дапамагло выдаць такі шэдэўр. Яна павольна прачытала яго, прачытала ўсё, што было на гэтай старонцы. Кніга была даволі свежая, два гады таму яна была здадзена ў друк. Пасля, Насця зноў вярнулася да назвы выдавецтва, зноў прачытала яго, але ўжо не так павольна. Яна падняла галаву і паглядзела на свае дзіцячыя тварэнні, якія стаялі на паліцы. У гэты момант у Насці зараджаецца вялікая ідэя, яна літаральна зажыла ёю. Усё гэта яе рухае на напісанне сваёй кнігі, каб адправіць у гэтае самае выдавецтва. Яна пырхала гэтай ідэяй і забывала пра ўсё. Думка, пра што ж будзе яе кніга, які будзе сюжэт, хутка з'явілася ў яе галаве. Насця дастала ўсе свае дзённікі. Яна была не так ужо дурна на гэты конт. Спыняцца яна не мала намеру, яе настрой быў цвёрды і імклівы.
Пасля працы ў розныя змены, вечарамі, захапіўшы трохі начнога часу ці днём, Насця друкавала і афармляла тэкст свайго драматычнага аповеду. Перачытваючы ўсе свае дзённікі, Насця пераносіла змест, свае дзіцячыя перажыванні, у сваю кнігу. Яна пагрузілася ў сваё не лёгкае дзяцінства. Насця зноў адчувала тыя моманты, якія драпалі яе душу. Пісала, змяняла фармат прапаноў. Бо тая, маленькая дзяўчынка, яшчэ не настолькі была захоплена ведамі правільнага напісання. А будучы больш дарослай і з яе вучобай на журналіста, гэта надавала твору вялікія надзеі і карысць. Насця задуменна разважала, быццам не была ўпэўненая ў тым, што людзі, якія прачытаюць яе прапановы, змогуць адчуць нешта падобнае, што адчувала яна тады і адчувае цяпер. Ці зразумеюць яе чытачы? Але гледзячы на тую самую кнігу, якая натхніла яе, яна зноў верыла ў сябе. У тыя моманты, калі яна не пісала, яна ўпэўнена ведала, што ёй трэба зрабіць далей, носячы ідэі ў галаве. Насця верыла ў тое, што трэба завяршыць сваю гісторыю, іншага выхаду ня магло і быць.
Час ішоў. Пара года змянялася, дні станавіліся крыху карацей. Дрэвы змянялі афарбоўку, рыхтуючыся да спячцы.
Насця заставалася дома адна, сядзела ў сваім пакоі, працягвала жыць сваёй кнігай. Робячы перапынкі, яна глядзела ў вакно, бачыла, як абсыпаюцца лісце дрэў. Як заканчваецца яшчэ адзін год яе штодзённага жыцця…у гэты дзень яна магла прагуляцца па вуліцах, нагамі прайсціся па жоўтаму шапатліваму лісцю клёну. Але Насця не мела ніякага жадання аддаваць гэты час прагулцы. Яна дзіўна думала пра тое, што час хутка ад яе сыходзіць, з такой хуткасцю, быццам яна не зможа скончыць сваю кнігу, калі будзе аддаваць час чамусьці іншаму, на яе погляд, бескарыснаму. Запал ідэі напісання, вельмі моцна запаў ёй у душу.
У іншым, Каця разумела сваю дачку і не перашкаджала яе творчаму працэсу. А таму, стала менш турбуецца пра яе смутак, бо гарачай цягай Насці да прозы, у дачкі зусім не знаходзілася часу на песімістычныя паводзіны. Каця сканцэнтравалася на сыне і на падпрацоўках на даму, якія зрэдку, але ўсё ж з'яўляліся ў яе.
Каця праводзіла больш лёгкі лад жыцця. Яе здароўе не пагаршалася з тых часоў, як яна пакінула працу ў дэпо. Цяпер яна знаходзіла для сябе новыя захапленні, якія прыносілі заробак у сям'ю. Каця ўсё таксама з ласкай і любоўю клапацілася аб сваіх дзецях. Старалася іх разумець у любых сітуацыях, дапамагаць вырашаць іх праблемы і не адпускала іх выхаванне з-пад увагі.
На вуліцах гарадка ўжо ляжаў снег, а на стале ля Насці ляжаў гатовы матэрыял яе кнігі.
Каця сядзела спакойна і разбірала якіясьці паперы за сталом. Саша павольна ішоў да мамы, але Насця тут жа апярэдзіла яго.
– Мамуль, я напісала! Я завяршыла свой драматычны аповяд! – уваходзячы ў пакой, нецярпліва, захоплена сказала Насця.
– Малайчына! Гэта вельмі добра. – пахваліла мама. – Я магу яго прачытаць?
У гэты час, Саша прысеў побач і з не цікавасцю паслухаў іх дыялог, пасля ўстаў і моўчкі сышоў. Каця правяла позіркам сына.
– Так, вядома. Я хачу яшчэ яго добра праверыць. Але я так рада яму! У мяне адчуванне, быццам я зрабіла нешта патрэбнае, нешта добрае, тое, што павінна была!
– Для цябе гэта было важна! І для мяне! – усміхалася і радавалася за дачку Каця. – А як ён называецца?
– А, так…,ледзь не забылася. Я яго назвала “Мроі і слёзы дзіцяці”… – адказала Насця і трохі супакоіла сваю захопленасць.
– Добрая назва… – сказала Каця і на імгненне вярнулася ў Насціна дзяцінства.
Саша зноў вярнуўся да мамы і ўжо жаваў нешта ў роце. Каця хацела падтрымаць дачку і ў той жа час была засмучаная ўспамінамі. Яна адцягнулася ад дзяцей і ад сваіх дакументаў.
– Мам?! – сказала Насця.
– Мама?! – паўтарыў і крануў рукамі сын маму.
– Так? Я ў парадку. Усё добра! Проста задумалася на хвілінку аб сваім. – няроўным голасам адказала Каця. – І што ты будзеш рабіць з аповядам цяпер?
– Пасля таго як ты яго прачытаеш, я хачу даведацца твайго меркавання. Ці варта яго адпраўляць у друкаванае агенцтва. Я, дарэчы, ужо знайшла адно! – адказала Насця, не адводзячы сваіх бліскучых вачэй.
Каця разумела, што дачка ўжо ўсё вырашыла. Насці не церпіцца адправіць сваю кнігу прафесійным літаратурным крытыкам.
– Вельмі добра! – падтрымала мама. – Тады чакаю тваю кнігу.
Насця ўсміхалася і не кажучы больш ні слова сышла з пакоя.
– Сынок, а ў цябе якія навіны? – звярнулася да сына Каця і прыклала сваю руку да ягонай рукі.
– Я проста хачу пасядзець побач з табой. – адказаў Сашка папраўляючы рукаў зялёна-белай кофты.
– Ну, пасядзі! – сказала мама і зноў прынялася за дакументы.
Снежань на календары, гэты месяц усяляў навагодні настрой усім жыхарам сціплага гарадка Мір. Насця яшчэ не адчувала святочнай атмасферы, так як з яе планаў не сыходзіў напісаны аповяд. Да пачатку гэтага месяца яна ўжо ўпэўнена магла сказаць, што аповяд гатовы, дапрацаваны, на ўсе сто адсоткаў. Цяпер яго павінна прачытаць мама. Насця ставілася да яго як да твора, як да гісторыі ці мастацтва і зусім забылася, як дадзены тэкст можа адбіцца на маме.
Увесь матэрыял Насцінай кнігі быў нязначна вялікі па аб'ёме. Лёгка чытаемы. Ён прымушаў хвалявацца за маленькую дзяўчынку, гераіню. Каця адкрывала і чытала яго па вечарах, перад сном. Вочы яе прабягалі па тэксце і напаўняліся слязьмі. Чытаючы яго, Каця адчувала ўвесь боль сваёй дачкі ў тыя дзіцячыя гады. Каця абвінавачвала сябе і не ўспрымала гэты аповяд як нешта іншае, чым сум пройдзеных гадоў. Кожны вечар яна з цяжкасцю праходзіла па лістах. Яна адчувала абавязак прачытаць усё, каб зразумець ад асобы дачкі, як ёй было тады. Ілюстрацыі ў яе галаве маляваліся імгненна. Калі Каця прачытала ўсю кнігу, яе сэрца трывожна стукала ў грудзях. Аповяд для яе быў занадта хваравітым і сумным. Каця зусім забылася пра выклад прапаноў і перапляценняў абзацаў, яна затрымалася цалкам у жанры і непрымальна, не хацела б чытаць падобнае зноў.
Шостага снежня, днём, Каця была не шматслоўная. Яна стрымлівала ў сабе ўвесь смутак аповяду і спакойным голасам толькі казала дачцэ, што яе намаганні былі недарма. Што яны кранаюць да глыбіні душы.
– Дзякуй, мама! – адказала Насця, пацалаваўшы маму ў шчаку.
Унутры Насці радаваліся пазітыўныя пачуцці.
“Сёння, менавіта сёння, я адпраўлю гэты тэкст у агенцтва!” – думала Насця.
З захапленнем і маленькай трывогаю Насця неадкладна адправіла свой аповяд па патрэбным адрасе. Цяпер ёй застаецца толькі чакаць вынікаў, чакаць зваротнага ліста.
Глава XIV
Зіма ўжо добра прамярзае зямлю. Усю шэрасць схавала белае палатно тоўстага снегу. Па горадзе хадзілі цёпла апранутыя людзі, якія неслі ў сабе перадсвяточныя клопаты напярэдадні Новага года.
Каця таксама рыхтавалася да свята, да якога заставалася пару дзён. Яна была ўцягнутая ідэямі страў і падарункаў.
Вяртаючыся дадому па хрумсткай снезе, Каця зайшла ў булачную, прайсці міма смачнага запечанага водару яна не змагла. Адкрыўшы дзверы, яна патупала нагамі, снег з яе ног абсыпаўся і застаўся на маленькім зялёным дыванку. З установы выйшаў пакупнік, Каця засталася адна з прадаўцом.
– Добры дзень! – павітаў Кацю мужчына, які стаяў ля прылаўка.
– Добры дзень! – адказала Каця і павярнулася да яго.
– Вам як звычайна? Дзве булачкі з разынкамі і тры з карыцай? – спытаў ён.
Ля касы стаяў невысокі, цалкам сімпатычны мужчына для сваіх гадоў, у белым фартуху. Невялікая шчаціна і шырокія плечы, надавалі яму брутальнасць. Ён усміхаўся Каці, не адводзіў ад яе вачэй.
– Так! Вы запомнілі?! Я ж не часта зазіраю да вас. – з цікавасцю адказала Каця.
– Я ні ў якім выпадку не мог забыць вас. Вы вельмі прыгожая жанчына. Мне прыемна бачыць вас заўсёды тут… – сказаў ён.
– Дзякуй. – збянтэжана адказала Каця.
Мужчына ўкладваў замову ў пакет і працягваў казаць.
– Мяне завуць Жэня. – вымавіў ён.
– Мяне Каця.
– Каця, скажыце, як вам гэта ўстанова?
– Яна цудоўная! – весела сказала Каця, усміхаючыся ў адказ.
Мужчына бачыў у Каці прыгожанькую жанчыну. Сэрца яго ляцела да яе.
– Вялікі дзякуй! Спадзяюся, я буду бачыць вас часцей. – сказаў ён. – Трымайце вашу замову. І вось вазьміце гэты кавалачак торту. У мяне сёння дзень нараджэнне.
Мужчына ўзяў з халадзільнай паліцы кавалак шакаладнага торту, загарнуў яго і працягнуў Каці.
– Дзякуй! З днём Народзінаў вас, Жэня.
– Дзякуй! Чакаю вас тут зноў. – у здзіўленні ад Каці, сказаў мужчына.
Каця ўзяла кавалачак торціку і паклала яго ў пакет з замовай. Яна працягвала ўсміхацца і нібы не разумела, як паводзіць сябе далей, задуменна стаяла ў сваім шэрым паліто. Яны моўчкі глядзелі адзін на аднаго пару секунду. Каця ад няёмкасці і збянтэжанасці, быццам здрыганулася.
– Дзякуй за выпечку. З надыходзячым вас Новым годам. – хутка прамовіла Каця.
– І вас з надыходзячым. – адказаў ён.
Сыходзячы, Каця павярнулася і ўсміхнулася яму. Яна адчула ў сабе нейкія забытыя пачуцці. Яна па-ранейшаму была цікавая мужчынам.
Каця прыйшла дадому ва ўпэўненасці ў сваёй прыгажосці. Яна адкрыта свяцілася, адчуваючы, што ў яе жыцці яшчэ не ўсё страчана.
Сын сустрэў маму і правёў яе на кухню, дапамагаў трымаць пакет. Саша, з вялікім жаданнем чакаў наступлення Новага года, каб адкрыць падарунак. У адрозненні ад яго, Насця абыякава ставілася да гэтага мерапрыемства. І дапамагаючы маме на кухні, яна ўсім сваім выглядам падавала засмучэнне. Няспешная Насця была вельмі занепакоеная, што адказ на яе ліст так і не прыйшоў.
– Настачка, дачушка. Ну перастань сябе мучаць гэтым. Можа ў іх вельмі шмат рукапісаў, таму яшчэ не дайшлі да тваёй. Ды і свята на носе. Усё будзе добра! – старалася супакоіць дачку Каця.
– Можа так, ты маеш рацію. – ціхім, няўпэўненым голасам адказала Насця.
– Хопіць думаць пра гэта. Давай разам з намі, з добрым настроем рыхтавацца да свята. Глядзі, які вясёлы Сашка. – сказала мама.
Сашка шырока ўсміхаўся, ён быў шчаслівы знаходзіцца побач з роднымі і любімымі людзьмі. Ён ні аб чым не турбаваўся, хіба толькі аб тым, што свята не сёння.
“І праўда хопіць думаць аб гэтай кнізе, пара надаць увагу сям'і.” – падумала Насця, гледзячы на гарэзлівага брата.
Цяпер жа, знаходзячыся ў асяроддзі брата і мамы, Насця адводзіла ад сябе ўсякія перажыванні. Яна прымала цяпло і ўвагу сям'і. Галоўнай яе хваробай гэта было толькі адзінота, як толькі Насця заставалася адна, да яе зноў вярталіся хмурныя думкі.
Неўзабаве, свята прайшло без усялякіх праблем і з вясёлым настроем. І сям'я зноў вярнулася да будзённых дзён.
Час усё ішло. У канцы студзеня, Насця ўжо паспела страціць надзею. Наступіў у яе той момант, калі расчараванне забілі ўсякія ідэі на яе прыгожую будучыню. Журналістам ёй не атрымалася стаць, аб напісанай кнізе няма ніякіх навін.
“Можа гэта не маё? Не, глупства нейкае! Я ж люблю пісаць, уяўляць. Ці ўсё ж не глупства? Чаму ж я такая шчаслівая, калі жыву літаратурай і такая няшчасная, калі разумею, што дарэмна губляю час?! Але мяне цягне да чыстага ліста, ён просіць нешта ў ім напісаць. Мабыць, я занадта наіўная і летуценная…” – разважала ў сваёй галаве Насця падобныя думкі. Пакорлівасць паглынула ўсё жаданне маладой дзяўчыны пісаць нешта новае. Яна зноў адцягваецца ад літаратуры.
Каця працягвала ўсё больш знаёміцца з Жэнем, з чалавекам з крамы выпечкі. Цяпер яна заходзіла да яго досыць часта. Яны ўсё больш даведваліся адзін пра аднаго. Кожная іх сустрэча давала ім прыемныя наступствы. І ў адзін цудоўны дзень, Жэня запрасіў Кацю на спатканне.
Жэня быў чалавекам лагодным, працавітым і выхаваным. А таксама ён умеў сумяшчаць некалькі спраў адначасова, займаючыся выпечкай і продажам найсмачнай здобы. Каця не раз хваліла яго кулінарныя здольнасці.
Іх жыцці былі не ідэальныя: Каця засталася з двума дзецьмі пасля разводу, а Жэня выхоўвае трое дзяцей. Мужчына застаўся адзін з дзецьмі пасля таго, як памерла яго жонка. Але гэта ніяк не аддаляе іх. Яны хацелі працягваць жыць, ускалыхнуць свае пачуцці.
“Сем гадоў прайшло, пара пачынаць новае жыццё!” – упэўнена думаў Жэня. Цяжар лёсаў іх радніў, а таксама прага расстацца з адзінотай і сысці з ценю мінулага. Калі яны заставаліся ўдваіх, яны забывалі аб цяжкасцях сямейнага жыцця. Яны адчувалі сябе нашмат маладзей, настрой ад іх блізкасці было добрым. Ім здавалася, быццам паміж імі ўспыхнула нейкая ўспышка родных душ. Яны абодва мелі патрэбу ў каханні.
Якія б не былі іх адносіны ў пачатку знаёмства, Каця не дзялілася гэтым з дачкой. Як бы яны не давяралі адзін аднаму, мама баялася, што дачка не зразумее яе. Каця трымала ўсё ў таямніцы, быццам чакала падыходнага моманту…а ён усё яшчэ не прыходзіў.
Прайшло два месяцы. Гэты тыдзень для Насці выдаўся цяжкім. Яна цяпер зусім не чакала нейкіх цудаў. Вясновы светлы дзень выклікаў у Насці жаданне атрымаць нешта лепшае і хутчэй, чым яна магла сабе дазволіць, але ўсё заставалася як ёсць.
На думку Насці, прайшло шмат часу да гэтага дня, з таго часу, як яна брала ручку ў рукі ў апошні раз і нешта пісала вартае аб яе ўнутраным свеце, яе душы. Знаходзячыся ў адзіноце, лежачы на ложку, яна з сумам успамінала сваё мінулае. На памяць прыходзяць розныя знаёмыя людзі, якія жывуць значна лепш чым яна. Ёй хацелася для сябе і для ўсёй сям'і такога ж лепшага жыцця. Але ў гэты момант Насця адцягнулася, яе тэлефон зазваніў. Яна трохі тузанулася, спахапілася і ўзяла слухаўку.
Звонкі голас даносіўся з слухаўкі, ён адразу ж пацікавіўся, ці кажа з ім тая самая Насця, якую ён шукае.
– Так. Гэта я… – адказала Насця.
– Мня клічуць Станіслаў Маціч, я прадстаўляю друкаванае агенцтва “Poet of creation”. Вы нам дасылалі свой рукапіс, сваю працу і пакінулі гэты нумар у якасці кантакту з вамі… Мы прачыталі вашу рукапіс. Яна дзіўная! Я хачу вас павіншаваць, мы гатовыя выдаць гэты твор. Але перш мы б хацелі сустрэцца з вамі для абмеркавання ўсіх дэталяў. Вы зможаце да нас пад'ехаць у бліжэйшы тыдзень? – зашчабятаў прадстаўнік агенцтва.
