Адина Дали
Etti yot begona
BU HAYOT, BU DUNYO,
KIM KI KELIB BU DUNYOGA YETSAYU MANOSIGA.
KIMKI TUSHUNSA, KIM KI MAG'ZINI CHAQIB BERSA.
KIM KI MAG'ZINI CHAQILGAN BIR G'ISHT BOLSA.
KIM KI MAG'ZINI ASAL BILAN ESA.
Muqaddima
Yetti yot begonani nolasini kim eshitarkin ey olam?
Yetti yot begonani ko’z yoshini kim tohtata olarkin ey inson?
Yetti yot begonani yurag o'tini bag'ir sirini kim bilarkin ey dunyo?
Yetti yot begonani hayot yo'lini kim yollarkin ey parvardygor?
Yetti yot begonani to'hmat behaq nalattan kim asrarkin ey hayot?
Yetti yot begonani sozini kim haqiqat deya qo'llarkin ey odamzod?
Yetti yot begonani ohiri yuq va oramijon yeri qaida ekin ey hydo?
Kirish
Bu yetti savol bilan, bu etti tilag bilan, yasharkan yetti yot begona inson. «Yetti yot begona» bergan so'zni bilar har bir inson dunyoda, – ha, bu – achchik hakqiqat va hayot, har zamonda eshitarsan har kimdan.
Bir odam, ming marta shukur qilib «yetti yot begona qo'l berib qolladi meni» – «jigarim bo'ldi» desa, boshqasi o'z jigariga atab «уetti yot begona qilmagan gapni va ishni sendan ko'rdim» derkan, va o'z qon jigarina itarar ekan nariga. Bu faqat so'zlar lekin, men bugun bu voqiyani sizlarga yozib deyman – yana bir bu faqat so'zlar, ular kechirimli. Lekin bu so'zlarni manosi, – qandayki odamning hayotini sindirib, parcha-parchaga bo'lib – sachratib ustidan yana achchiq qalampirni sepib – «qandayki shirin taom bo'ldi deb, bir kindiktan tushgan qondi jigarini dunyoni o'tiga tashlab qogirib katta hayot tavog'iga solib oz jigarini, bag'rini yetti yot begonalarga «hudoim berdi bizga bu shirinlikni» – deya, hammaga tarqatib, yedirib –“quruq suyak kimga kerag endi” – deya yuz ogirib, shu hayotta hozirgacha boshini tik kotarib yurgan insonlar bor deb so'zlayman. Bu so'zlarni va hikоyani hayotni haqiqati deyman va shu vaqtlar bo'lgan voqiyalardan sizlarga aytib beraman. Bu hikoyani ichida faqat meni boshimdan o'tkan va ichimda saqlangan achchik kunlar bo'lsa, sizlar uchun faqat kichkinagina hayotdan parchadir. Lekin va balki – chuqur va manolig voqiy bo'lsin deyman, negaki bu so'z bo'lsin, lekin hech qаchоn, hеch kiм uchun hayotini yo'li bo'lmasin deyman va tilamiman.
1 bod. SEVGI
Bu voqiyada, bir sevgi emas, yеtti hayotni boshlanish birinchi qadami dir. O'ntort yasharlik yetim qizni sevib kolgan yigit, aldab ishontirar bahtli hayotga. Lekin hech kim bilmas edi ki, na yosh kiz, na bu yigit, hayotdа nima degani haqiqiy sevgi. Yetim qiz, bolaligidan mehir kormagan hech kimdan, ishonar bu yigitga va mehir bag'ishlanar umir yo'liga. Yigit qiz chirog'iga uchib, yengil uchar hayot уo'liga, lekin o'ylamarki, hayot faqat sevgi emas, hayot qiyintchilik va sevgini uуi. Uyni saqlash sevgini kelajagi. Sevgi uуi bu hayot, tashvish va dunyoga kelgan shirin farzandlardir, bu sevgini kelajagi vа ikki yoshnig bahtidir va ohiridir demas ekan, hech kim va hech qachоn.
Laylo – deb isim berishar birinchi farzantga yosh oyla, yarashar birinchi farzandga, negaki sevgi bor bu ikki yoshda, va gul kabi ochilganday bu hayot yo'li deb berar hudoim nozik qizni qo'liga.
Hosiyat – degan isim berar ikkinchi farzantiga ammasi qariya insondan nasihat bo'lsin deb hayot manosi bor bo'lsin deb bu oilada.
Azamjon – deb qo'yar uchinchi tilab va uzoq kutgan palvon o'g'il farzandiga yosh yigit ota fahirlanar deya o'zini.
Binavsha – bo'lsin deb berar isim tortinchi farzandiga yosh ona ota, bu chiroyli qizga, ohshatar har zamonda o'z onasiga ota.
Hayot, vaqt o'tar oila tashvish, tirikchilik boshlanar sevgi uchun haqiqat yo'li. To'rt farzandi otasi tushinarki hayot faqat sevgi emas, sevgini isbotlash uchun bor yana hayotni yo'li va u oson emas. Ota o'ylanarki qani bu sevgi, qani bu yengillik, qani bu parvona farishtalik. Oila, farzand mehir berar, lekin sevgi yengillik chekkada qolar. Bilmas edi u vaqti buni no yosh ona.
Odiljon – deb ism qo'yar o'g'il farzandiga ona, yosh qizbola yetim o'skan, ko'rmagan mehir oqibatni, na otadan, na onadan. Farzand bo'lar desa uchar yuragi osmonga «meni yana opam va akam bo'lar» deya o'zini farzandiga. Yosh ota achchiqlanar, hayot, oila tashvishi olib kelar bu oilaga yoshlarni ertak kabi sevgisi.
Kosimjon – deb ism berar farzandga amakisi, bu oila qarimasin deya hech zamon kulgi va shodlik deya yosh otani akasi.